ამერიკის შეერთებული შტატების საპრეზიდენტო მემკვიდრეობითი ხაზი
ამერიკის შეერთებული შტატების საპრეზიდენტო მემკვიდრეობითი ხაზი — მიმდევრობა, რომლითაც შეერთებული შტატების ვიცე-პრეზიდენტი და შეერთებული შტატების ფედერალური მთავრობის სხვა ოფიცრები იღებენ აშშ-ს პრეზიდენტის უფლებამოსილებებსა და მოვალეობებს (ან თავად ოფისი, ვიცე-პრეზიდენტის მოვალეობის შემთხვევაში) არჩეული პრეზიდენტის გარდაცვალების, გადადგომის, თანამდებობიდან გადაყენებისას იმპიჩმენტის ნასამართლობის ან უუნარობის გამო.
მემკვიდრეობის წესი განსაზღვრავს, რომ თანამდებობა გადადის ვიცე-პრეზიდენტზე; თუ ვიცე-პრეზიდენტი ამავდროულად ვაკანტურია, ან თუ ვიცე-პრეზიდენტი ასევე უუნაროა, პრეზიდენტის უფლებამოსილებები და მოვალეობები ხელმისაწვდომობის მიხედვით გადადის წარმომადგენელთა პალატის სპიკერზე, სენატის დროებით პრეზიდენტსა და კაბინეტის მდივნებზე
საპრეზიდენტო მემკვიდრეობა არაერთხელ არის მოხსენიებული აშშ-ს კონსტიტუციაში : მუხლი II, ნაწილი 1, პუნქტი 6, მე -12 შესწორება, მე-20 შესწორება და 25-ე შესწორება .II მუხლის მემკვიდრეობითი პუნქტის მიხედვით ვიცე-პრეზიდენტი პირველია საპრეზიდენტო მოვალეობის რიგში, II მუხლი ასევე კონგრესს უფლებას აძლევს უზრუნველყოს მემკვიდრეობის ხაზი ვიცე-პრეზიდენტის მაგივრად სხვა დამაკმაყოფილებელ პირს გადაულოცოს; მან ეს გააკეთა სამჯერ. მოქმედი საპრეზიდენტო მემკვიდრეობის აქტი მიღებულ იქნა 1947 წელს და ბოლოს გადაიხედა 2006 წელს. 25-ე შესწორება ასევე ადგენს ვიცე-პრეზიდენტის თანამდებობის შიდა ვაკანსიის შევსების პროცედურებს.
პრეზიდენტის მემკვიდრეობის აქტი კონკრეტულად ვიცე-პრეზიდენტს ეყრდნობა როგორც მოვალეობის შემსრულებელს და არა საპრეზიდენტო ვაკანსიის შემვსებს. კაბინეტს ამჟამად 15 წევრი ჰყავს, მათ შორის უმაღლესი სახელმწიფო მდივანია ; კაბინეტის სხვა მდივნები მიჰყვებიან იმ თანმიმდევრობას, თუ როდის შეიქმნა მათი დეპარტამენტები (ან დეპარტამენტი, რის შემდეგც მათი დეპარტამენტია). დეპარტამენტის იმ ხელმძღვანელებს, რომლებიც კონსტიტუციურად არ არიან „პრეზიდენტის თანამდებობაზე უფლებამოსილნი“, დისკვალიფიცირებულნი არიან პრეზიდენტის უფლებამოსილებისა და მოვალეობების შესრულებაზე მემკვიდრეობითი გზით,შესაბამისად გადადიან მომდევნო რიგში. 1789 წლიდან მოყოლებული ვიცე-პრეზიდენტმა ცხრაჯერ დაიკავა პრეზიდენტის პოსტი: რვაჯერ მოქმედი პრეზიდენტის გარდაცვალების გამო და ერთხელ გადადგომის გამო. მემკვიდრის ხაზის ქვედა რგოლში არავის უწევს პრეზიდენტის მოვალეობის შესრულება.
მემკვიდრეობის მიმდინარე რიგი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საპრეზიდენტო მემკვიდრეობის ამჟამინდელი რიგი მოქმედებს 1947 წლის შეიქმნილი პრეზიდენტის მემკვიდრეობის კანონის შესწორებული ვერსიის მიხედვით . [1] რიგი შედგება კონგრესის ოფიცრებისგან, რასაც მოჰყვება კაბინეტის წევრები იმ თანმიმდევრობის მიხედვით, თუ როდის შეიქმნა მათი დეპარტამენტები.რიგის თითოეული ოფიცერი უნდა აკმაყოფილებდეს კონსტიტუციურ მოთხოვნებს პრეზიდენტის პოსტზე მუშაობისთვის. [2]
მემკვიდრეობის მიმდინარე რიგი
| № | თანამდებობა [3] | მოქმედი | პარტია | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ვიცე პრეზიდენტი | კამალა ჰარისი | დემოკრატიული | |
| 2 | წარმომადგენელთა პალატის სპიკერი | ნენსი პელოსი | დემოკრატიული | |
| 3 | სენატის დროებითი პრეზიდენტი | პატრიკ ლეჰი | დემოკრატიული | |
| 4 | სახელმწიფო მდივანი | ანტონი ბლინკენი | დემოკრატიული | |
| 5 | ხაზინის მდივანი | ჯანეტ იელენი | დემოკრატიული | |
| 6 | თავდაცვის მდივანი | ლოიდ ოსტინი | უცნობი | |
| 7 | გენერალური პროკურორი | მერიკ გარლანდი | უცნობი | |
| 8 | შინაგან საქმეთა მდივანი | დები ჰალანდი | დემოკრატიული | |
| 9 | სოფლის მეურნეობის მდივანი | ტომ ვილსაკი | დემოკრატიული | |
| 10 | კომერციის მდივანი | ჯინა რაიმონდო | დემოკრატიული | |
| 11 | შრომის მდივანი | მარტი უოლში | დემოკრატიული | |
| 12 | ჯანდაცვისა და ადამიანური მომსახურების მდივანი | ქსავიერ ბესერა | დემოკრატიული | |
| 13 | საშინაო და საგარეო განვითარების მდივანი | მარსია ფაჯი | დემოკრატიული | |
| 14 | ტრანსპორტის მდივანი | პიტ ბუტიჯიგი | დემოკრატიული | |
| 15 | ენერგეტიკის მდივანი | ჯენიფერ გრანჰოლმი | დემოკრატიული | |
| 16 | განათლების მდივანი | მიგელ კარდონა | დემოკრატიული | |
| 17 | ვეტერანთა საქმეთა მდივანი | დენის მაკდონოფი | დემოკრატიული | |
| 18 | შიდა უსაფრთხოების მდივანი | ალეხანდრო მაიორკასი | დემოკრატიული | |
კონსტიტუციური დებულებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საპრეზიდენტო კვალიფიკაცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კონსტიტუციის II მუხლის 1-ლი ნაწილის მე-5 პუნქტი ადგენს პრეზიდენტობის სამ კვალიფიკაციას: ადამიანი უნდა იყოს შეერთებული შტატების ბუნებრივი წარმოშობის მოქალაქე . მინიმუმ 35 წლის და იყო შეერთებულ შტატებში მცხოვრები მინიმუმ თოთხმეტი წლის განმავლობაში. [4]
საპრეზიდენტო მემკვიდრეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პრეზიდენტის მემკვიდრეობის ხაზი კონსტიტუციაში ოთხ ადგილას არის ნახსენები:
- II მუხლის 1 ნაწილის მე-6 პუნქტი ვიცე-პრეზიდენტს მემკვიდრეობის რიგში პირველს ხდის და კონგრესს კანონი უფლებას აძლევს პრეზიდენტსა და ვიცე-პრეზიდენტს შუზღუდოს თავიანთ თანამდებობაზე მუშაობა. [5]
- მე -12 შესწორება ითვალისწინებდა, რომ ვიცე-პრეზიდენტი ასევე შეავსებდა პრეზიდენტის ნებისმიერ ვაკანსიას, რომელიც წარმოიქმნება წარმომადგენელთა პალატის მიერ პირობით არჩევნებში პრეზიდენტის არჩევის გამო.
- მე -20 შესწორების, მე-3 ნაწილი, ცვლის ზემოაღნიშნულ მე-12 შესწორების დებულებას და აცხადებს, რომ თუ არჩეული პრეზიდენტი გარდაიცვალა მისი ვადის დაწყებამდე, არჩეული ვიცე-პრეზიდენტი ხდება პრეზიდენტი ინაუგურაციის დღეს და ემსახურება არჩეული პრეზიდენტის სრული ვადით. ასევე თუ ინაუგურაციის დღეს პრეზიდენტი არ იქნა არჩეული ან არჩეული პრეზიდენტს არ გააჩნია საპრეზიდენტო კვალიფიკაცია, არჩეული ვიცე-პრეზიდენტი მოქმედებს პრეზიდენტის არჩევამდე ან არჩეული პრეზიდენტის კვალიფიკაციამდე. მე -20 შესწორებაის, მე-3 ნაწილი ასევე უფლებას აძლევს კონგრესს კვალიფიცირება შეუწყვიტოს არჩეული პრეზიდენტსა და ვიცე-პრეზიდენტს. [6]
- 25-ე შესწორების, ნაწილი 1, განმარტავს II მუხლის, მე-6 პუნქტს, რომ ვიცე-პრეზიდენტი არის პრეზიდენტის პირდაპირი მემკვიდრე და ხდება პრეზიდენტი, თუ მოქმედი პრეზიდენტი გარდაიცვალა, გადადგება ან თანამდებობიდან გადადგება. ის ასევე, მე-3 და მე-4 სექციაში ითვალისწინებს სიტუაციებს, როდესაც პრეზიდენტი დროებით ინვალიდია, მაგალითად, თუ პრეზიდენტს აქვს ქირურგიული ჩარევა ან ხდება ფსიქიკურად უვარგისი. ასეთ შემთხვევებში დგინდება პროცედურები, რომლითაც ვიცე-პრეზიდენტი შეიძლება გახდეს პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი. გარდა ამისა, მე-2 ნაწილში, ცვლილება ითვალისწინებს ვიცე-პრეზიდენტის ვადიან მემკვიდრეობის მექანიზმს, რომელიც ადგენს, რომ კონგრესის ორივე პალატის ხმების უმრავლესობით დადასტურების შემდეგ ვიცე-პრეზიდენტის თანამდებობას დაიკავებს პრეზიდენტის კანდიდატი. ადრე, როდესაც ვიცე-პრეზიდენტი იკავებდა პრეზიდენტის თანამდებობას ან იღუპებოდა ან გადადგებოდა, ვიცე-პრეზიდენტი ვაკანტური რჩებოდა შემდეგი საპრეზიდენტო და ვიცე-პრეზიდენტობის ვადების დაწყებამდე; 1967 წლამდე იყო 16 ასეთი ვაკანსია [7] .
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Title 3—The President: Chapter 1—Presidential Elections and Vacancies. U.S. Government Publishing Office (2017). ციტირების თარიღი: January 18, 2019
- ↑ Order of Presidential Succession. Baaron's Hill. ციტირების თარიღი: January 18, 2019
- ↑ Lord, Debbie (June 18, 2018). „A president resigns, dies or is impeached: What is the line of succession?“. WFTV.com. Cox Media Group. ციტირების თარიღი: June 18, 2018.
- ↑ Article II. The Executive Branch, Annenberg Classroom. The Interactive Constitution. The National Constitution Center. ციტირების თარიღი: June 15, 2018
- ↑ Feerick, John. Essays on Article II: Presidential Succession. The Heritage Guide to the Constitution. The Heritage Foundation. ციტირების თარიღი: June 12, 2018
- ↑ Larson, Edward J.. The Twentieth Amendment. The Interactive Constitution. The National Constitution Center. ციტირების თარიღი: June 15, 2018
- ↑ Kalt, Brian C.. The Twenty-fifth Amendment. The Interactive Constitution. The National Constitution Center. ციტირების თარიღი: June 15, 2018