დავაოს რეგიონი
|
დავაოს რეგიონი | ||
| ქვეყანა |
 ფილიპინები | |
|---|---|---|
| ადმ. ცენტრი | დავაო | |
| შიდა დაყოფა | დავაო-დე-ორო, ჩრდილოეთი დავაო, აღმოსავლეთი დავაო, სამხრეთი დავაო, დასავლეთი დავაო და დავაო | |
| კოორდინატები | 7°05′00″ ჩ. გ. 125°35′00″ ა. გ. / 7.08333° ჩ. გ. 125.58333° ა. გ. | |
| მოსახლეობა | 5 243 536 (1 მაისი, 2020)[1] | |
| ||
დავაოს რეგიონი ადრე ცნობილი როგორც სამხრეთ მინდანაო (სებუანურ ენაზე: Habagatang Mindanao; ტაგალურ ენაზე: Rehiyon ng Davao) — ფილიპინების ადმინისტრაციული რეგიონი, იგივე XI რეგიონი.[2] მდებარეობს მინდანაოს სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში და მოიცავს ხუთ პროვინციას: დავაო-დე-ორო, ჩრდილოეთ დავაო, სამხრეთ დავაო, აღმოსავლეთ დავაო და დასავლეთ დავაო.
რეგიონი ესაზღვრება დავაოს ყურეს. მისი ცენტრია ქალაქი დავაო. დავაო დაბა-დაბას ესპანიზირებული გამოთქმაა, რაც ბაგობოს ენაზე „ცეცხლს“ ნიშნავს.
ეტიმოლოგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბევრი ისტორიკოსის აზრით, სახელი დავაო სამი სხვადასხვა ტომის სახელწოდების ნაზავია, რომლებიც რეგიონში მდინარე დავაოს ტერიტორიების უძველესი მოსახლეები იყვნენ. აბორიგენი ტომის, მანობოს წევრები დავაოს მდინარეს მოიხსენიებენ როგორც Davohoho. სხვა ტომის, ბაგობოს წევრები მას Davohaha-ს უწოდებენ, რაც „ცეცხლს“ ნიშნავს, ხოლო გიანგანის ტომი მდინარეს Duhwow-ს უწოდებს.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პირველი კონტაქტი ევროპელებთან[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რეგიონის ტერიტორიაზე უძველესი დროიდან ცხოვრობდნენ მანობოს, მანდაიას, კალაგანის, მანსაკის და ბაგობოს ტომები.
დავაოს ყურის მიმდებარე ტერიტორიაზე ევროპელებსა და აბორიგენებს შორის პირველი კონტაქტი XVI საუკუნის დასაწყისში დამყარდა. ესპანელებზე ადრე კუნძულებამდე პორტუგალიელებმა მიაღწიეს, რომლებიც თავდაპირველად კოლონიზირების მიზნით, შემდეგში კი კუნძულების დასათვალიერებლად ეწვივნენ რეგიონს. 1512 წელს სან-აგუსტინის კონცხის მახლობლად, რომელიც დღევანდელი აღმოსავლეთ დავაოს პროვინციის მახლობლად მდებარეობდა, წყალმარჩხსა და მარჯნის რიფებით დაფარულ წყლებში ფრანსისკო სერანოს ხომალდი ჩაიძირა. 1538 წელს ძლიერმა ქარებმა ფრანსისკო დე კასტრო, პორტუგალიელი გემის კაპიტანი, მინდანაოს სამხრეთ-აღმოსავლეთ სანაპიროსკენ წაიყვანეს, რომელმაც მიმდებარე ტერიტორიებზე ადგილობრივები მონათლა.
ესპანელთა მმართველობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საუკუნეების მანძილზე ტომები ძირითადად მშვიდობიანად ცხოვრობდნენ, სანამ ესპანელი დონ ხოსე ოიანგურენი არ ჩავიდა რეგიონში 1847 წელს. იმ პერიოდში დღევანდელ ქალაქ დავაოს ტერიტორიას კალაგან მოროს მეთაური, დატუ ბაგო მართავდა. მართალია, პირველად ოიანგურენის მცდელობა უშედეგოდ დამთავრდა, თუმცა საბოლოოდ მოროს ხელმძღვანელმა ტომის წევრები აპოს მთის მიმდებარედ გახიზნა. 1848 წელს ესპანელებმა ნუევა-ვერგარა , დღევანდელი ქალაქი დავაო დააფუძნეს. დონ ოიანგურენმა რეგიონის განვითარება სცადა და ესპანელებმა საბოლოოდ რეგიონის პორტებიც ჩაიგდეს ხელში, თუმცა დავაოს მოსახლეობა 1890 წელს ქრისტიანი მისიონერების ჩასვლამდე ძალიან ნელა იზრდებოდა.
იაპონური ოკუპაციის პერიოდში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1942 წელს, მეორე მსოფლიო ომის დროს, დავაოს რეგიონი ერთ-ერთი პირველი იყო, რომლის ოკუპაციაც იაპონელებმა ფილიპინების ოკუპაცია დაიწყეს. დავაოში მცხოვრები იაპონელი იმიგრანტები მეორე მსოფლიო ომის დროს იაპონელთა მეხუთე კოლონას წარმოადგენდნენ. დავაოში მცხოვრები იაპონელები მოროს ხალხს სძულდა და ჩინელებსაც არ მოსწონდათ.[3][4] მოროს ხალხს იაპონელთა მეხუთე კოლონის წინააღმდეგ ბრძოლა შეეძლოთ და მინდანაოში, დავაოში გადასხმული იაპონელების წინააღმდეგაც იბრძოდნენ.[5][6][7][8][9][10][11] იაპონელები დასაძინებლად ღამ-ღამობით გემებს უკან ხევდნენ, რადგანაც მოროების რაოდენობას გადაჭარბებულად აფასებდნენ.[12][13][14][15][16][17][18] მოკავშირეთა მიერ განხორციელებული ყველაზე ხანგრძლივი ბრძოლა, დავაოს ბრძოლა 1945 წლის 27 აპრილ-10 ივნისს გაიმართა. ომის დასრულების შემდეგ რეგიონი ამერიკელთა დაქვემდებარებაში გადავიდა, ხოლო 1946 წლის 4 ივლისს ფილიპინებმა დამოუკიდებლობა გამოაცხადა.
დავაოს პროვინცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფილიპინების დამოუკიდებლობის მოპოვებისთანავე, მთელი რეგიონი ერთი პროვინცია იყო და დავაოს პროვინციად იწოდებოდა. მისი დედაქალაქი დავაო იყო. პროვინცია ფილიპინების ერთ-ერთი უდიდესი პროვინცია იყო და 20 000 კმ²-ზე მეტ ტერიტორიაზე იყო გადაჭიმული. პროვინცია 1967 წელს გაუქმნდა, როდესაც ის სამ პროვინციად გაიყო: ჩრდილოეთ, სამხრეთ და აღმოსავლეთ დავაოდ.[19] დაყოფის შემდეგ ქალაქი დავაო რეგიონის ოფიციალური ცენტრი გახდა.
სამხრეთ მინდანაო და დავაოს რეგიონი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
XI რეგიონი, ასევე ცნობილი როგორც სამხრეთ მინდანაო, თავდაპირველად ექვსი პროვინციისგან (კომპოსტელის ველი, ჩრდილოეთ დავაო, სამხრეთ დავაო, აღმოსავლეთ დალაო, სამხრეთ კოტაბატო და სარანგანი) და ქალაქებისგან: დავაო, დიგოსი, პანაბო, ტაგუმი, სამალი, გენერალ-სანტოსი და კორონადალი, შედგებოდა. სამხრეთ სურიგაო ახლადშექმნილ რეგიონს, კარაგას შეუერთდა 1995 წლის 23 თებერვალს.[20]
2001 წლის სექტემბერში, 36-ე აღმასრულებელი ბრძანების შესაბამისად მინდანაოს რეგიონების რეორგანიზება მოხდა. XI რეგიონს, მაშინდელ სამხრეთ მინდანაოს დავაოს რეგიონი ეწოდა, ხოლო სამხრეთ კოტაბატოსა და სარანგანის პროვინციები და ქალაქები: გენერალ-სანტოსი და კორონადალი XII რეგიონს მიეკუთვნა.[20][21]
ადმინისტრაციული დაყოფა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დავაოს რეგიონი იყოფა 5 პროვინციად, 1 მაღალურბანიზირებულ ქალაქად, 5 შემადგენელ ქალაქად, 43 მუნიციპალიტეტად და 1 162 ბარანგაიდ.
დემოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დავაოს რეგიონი ყველაზე მეტად დასახლებული რეგიონია მინდანაოში, ხოლო ქვეყნის მასშტაბით მე-7 ადგილზეა. 2015 წლის მონაცემებით, რეგიონის მოსახლეობა 4 893 318 ადამიანია. რეგიონის დედაქალაქი არის დავაო, ასევე, უდიდესი ქალაქი მინდანაოში, რომლის ფართობიც 2 444 კმ²-ია.Area[22][23] 2015 წლის მონაცემებით ქალაქში 1 632 991 ადამიანი ბინადრობს და მოსახლეობის რაოდენობით ქვეყანაში მესამე ქალაქია, ხოლო ვისაიას-მინდანაოს რეგიონში — პირველი. რეგიონის პირველადი ეკონომიკური და ურბანული განვითარებიც ცენტრი დიდი დავაოა. დიდი დავაოს მოსახლეობის რაოდენობა 2 274 913 ადამიანს უდრის.
რეგიონის მოსახლეობის დიდი ნაწილი სებუანურ ენაზე საუბრობს. ტაგალური და ინგლისური ენა ფართოდ გამოიყენება სკოლებში, ბიზნესის, ვაჭრობისა და მრეწველობის სფეროებში. დიდი დავაოს ტერიტორიაზე ლინგვისტური ფენომენი წარმოიქმნა, რის შედეგადაც ტაგალური ენის ასიმილაცია ან სებუანურ ენაში ტაგალური ტერმინებისა და გრამატიკის ასიმილირება მოხდა. შერეულ ენას არაოფიციალურად ბისალოგი ეწოდება.[24] ადგილობრივ უმცირესობათა ჯგუფები ადგილობრივ ენებზეც საუბრობენ.
რეგიონში დიდი რაოდენობით ჩინელი იმიგრანტი ცხოვრობს, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი ქალაქი დავაოსია კონცენტრირებული. დავაოს ჩაინათაუნი ფილიპინების ორი ჩაინათაუნიდან ერთ-ერთია (მეორე მანილაში მდებარე ბინოდოა). რეგიონში შესამჩნევია იაპონელთა რაოდენობაც. იაპონელ იმიგრანტთა უმრავლესობაც ქალაქ დავაოშია კონცენტრირებული. II მსოფლიო ომამდე დავაოში კიდევ უფრო მეტი იაპონელი იმიგრანტი ცხოვრობდა.
რეგიონის მოსახლეობის უმრავლესობა ქრისტიანობის მიმდევარია, ძირითადად, კათოლიციზმის მიმდევრები. რეგიონის უმცირესობა ისლამის, ბუდიზმისა და სინტოიზმის მიმდევარია.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President — Philippine Statistics Authority, 2021.
- ↑ List of Regions დაარქივებული October 13, 2008, საიტზე Wayback Machine. , [National Statistical Coordination Board].
- ↑ Curtis 1942, p. 4.
- ↑ CURTIS 1942, p. 4.
- ↑ "80 Japanese Troop Ships Are Sighted Off Luzon" 1941, p. 7.
- ↑ AP 1941, p. 1.
- ↑ "SITUATION AT DAVAO OBSCURE AS JAPS LAND" 1941, p. 2.
- ↑ "THE JAPS SWARM AT DAVAO BUT THE SITUATION OBSCURE" 1941, p. 3.
- ↑ "Six Japanese Bombers In New Raid On Manila" 1941, p. 13.
- ↑ THE NEW YORK TIMES 1941, p. 1.
- ↑ "Large Force Is Attacking" 1941, p. 58.
- ↑ LEE 1942, p. 8.
- ↑ LEE 1942, p. 1.
- ↑ LEE 1942, p. 7.
- ↑ LEE 1942, p. 9.
- ↑ Lee 1942, p. 2.
- ↑ Lee 1942, p. 25.
- ↑ Lee 1942, p. 4.
- ↑ Republic Act No. 4867 - An Act Creating the Provinces of Davao del Norte, Davao del Sur and Davao Oriental (May 8, 1967). ციტირების თარიღი: March 29, 2016.
- ↑ 20.0 20.1 „Southern Mindanao Is Now All Davao Region“. RDC XI Bulletin (Oct-Dec 2001, Volume 7). National Statistical Coordination Board. January 29, 2002. დაარქივებულია ორიგინალიდან — იანვარი 2, 2016. ციტირების თარიღი: March 29, 2016. ციტატა: „Southern Mindanao or Region XI is now known as Davao Region and comprises of four (4) provinces (Compostela Valley, Davao del Norte, Davao del Sur and Davao Oriental) and five (5) cities (Davao, Digos, Panabo, Tagum and the Island Garden City of Samal. Said provinces and cities are situated along the Davao Gulf area. South Cotabato, Sarangani, General Santos City (Socsksargen) and Koronadal City, which were part of the old Region XI) have been transferred to Region XII.“
- ↑ Executive Order No. 36; Providing for the Reorganization of the Administrative Regions in Mindanao and for Other Purposes (September 19, 2001). დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 2, 2022. ციტატა: „SECTION 3. Region XI is hereby reorganized to be known as Davao Region and shall be composed of the following provinces and cities: a. Provinces i. Compostela Valley ii. Davao del Norte iii. Davao del Sur iv. Davao Oriental b. Cities i. Davao City ii. Digos City iii. Panabo City iv. Island Garden City of Samal v. Tagum City“ ციტირების თარიღი: March 29, 2016.
- ↑ List of Provinces. PSGC Interactive. National Statistical Coordination Board. დაარქივებულია ორიგინალიდან — January 11, 2013. ციტირების თარიღი: April 15, 2014.
- ↑ PSGC Interactive; List of Cities. დაარქივებულია ორიგინალიდან — April 29, 2011. ციტირების თარიღი: March 29, 2016.
- ↑ Rubrico, Jessie Grace U.. "Indigenization of Filipino: The Case of the Davao City Variety". Language Links Foundation, Incorporated.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
