კაკბის საკენკელა

კაკბის საკენკელა
	;
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	მცენარეები
განყოფილება:	ყვავილოვანი მცენარეები
კლასი:	ორლებნიანნი
რიგი:	ლაშქარასნაირნი
ოჯახი:	ლაშქარასებრნი
გვარი:	ქვათესლა
სახეობა:	კაკბის საკენკელა
ლათინური სახელი
	Lithospermum officinale L., 1753
სინონიმები
	Lithospermum erectum Garsault; Lithospermum majus Gilib.; Lithospermum ochroleucum Stokes; Lithospermum officinale var. stewartii Kazmi; Margarospermum officinale (L.) Decne.;
ITIS	31952
NCBI	475907
EOL	581953
IPNI	118163-1
TPL	kew-2343333

კაკბის საკენკელა,^[1] სამკურნალო ქვათესლა (ლათ. Lithospermum officinale) — მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარე ლაშქარასებრთა ოჯახისა. აქვს 30–100 სმ სიმაღლის, სწორად მდგომი, ზედა ნაწილში დატოტვილი ღერო, რომელიც დაფარულია მოკლე და მიტკეცილი ბეწვებით. ფოთლები კიდემთლიანია, ლანცეტა ან მოგრძოლანცეტასებური, 5–10 მმ სიგანის. ყვავილედი მტევანი ან ქოლგაა, განლაგებულია ღეროს დატოტვილ ნაწილში. გვირგვინი თეთრია ან მოყვითალო-თეთრი. ყვავის და ნაყოფმსხმოიარობს მაის-ივლისში.^[1]

გავრცელებულია კავკასიაში, ცენტრალურ და სამხრეთ ევროპაში, მცირე, შუა და აღმოსავლეთ აზიაში, ირანში. გვხვდება მთელ საქართველოში. იზრდება მთის შუა სარტყლამდე — ტყისპირა ადგილებში, ბუჩქნარებში, ველობებზე.^[1]

კახურად ეწოდება ძმრიდედა, ჩიტიმძივა, მტრედისბრინჯა; ქართლურად — კაკბისაკვნეტელა; ერწოულად — ჩირაღდანი; რაჭულად — ჩიტიკაკალა; ლეჩხუმურად — ჩიტის-კაკალე; ზემოიმერულად — ხოხბის-საკენკელა, ჩიტისაკენკელა, ჩიტის-საკენკარა; დავით ჩუბინაშვილს მოხსენიებული აქვს როგორც როგორც ყაჭყაჭა; სვანურად ეწოდება მგგიმბაშოოლ; სულხან-საბა ორბელიანის მიხედვით — კაკბის საკუნტელა.^[2]