ნარმერის ფილა
 | |
| მასალა | ალევროლიტი |
|---|---|
| ზომა | 63,5 X 42 X 2,5 სმ. |
| შექმნის თარიღი | ძვ. წ. XXXI საუკუნე |
| აღმოაჩინეს | 1897-1898 წწ. |
| ამჟამინდელი ადგილმდებარეობა | ეგვიპტის მუზეუმი (კაირო) |
ნარმერის ფილა (ძვ. წ. XXX ს.) — ერთ-ერთი უძველესი რელიეფია, რომელიც მოგვითხრობს ეგვიპტის გაერთიანების ისტორიას. იგი თანმხლები წარწერების გარეშეა, მაგრამ თავად წარმოადგენს ამბის თხრობას, პიქტოგრამას. ფილის ორივე მხარეს გამოსახულია რელიეფები. ერთ მხარეს დატანილი გამოსახულება იშიფრება შემდეგნაირად: „მეფემ 6000 ტყვე გამოიყვანა ბრძოლის ველიდან“, მეორე მხარეს კი — „მეფე ანგრევს სიმაგრეებს, ანადგურებს მტერს“.
ნარმერის ფილის ორივე მხარე ხაზებით ჰორიზონტალურ არეებადაა დაყოფილი, რომლებზეც ცალკეული სცენებია გამოსახული.
ერთ მხარეს, ყველაზე დიდ არეზე, წარმოდგენილია ჩრდილო ეგვიპტის ფარაონი ნარმერი, რომელიც მის წინ მუხლებზე დაცემულ, სამხრეთის ფარაონს კომბალს უღერებს. აქვეა ნილოსის დელტის სიმბოლო, რომელზეც ჰორი, ღვთაებრივი შევარდენი ზის და თოკზე გამობმულ დამარცხებული ფარაონის თავს მიართმევს გამარჯვებულს. ფილის ქვედა, ვიწრო, არეზე დამარცხებული მეომრების გაქცევაა წარმოდგენილი. ფილის ზედა ნაწილში ცის ქალღმერთის, ფარაონის მფარველის, ჰათორის სიმბოლური გამოსახულებებია — ქალის სტილიზებული სახეები ორი რქითა და ყურებით.
მეორე მხარეს ჰორიზონტალურ სარტყლებად სამი სცენაა მოცემული. სულ ზემოთ, გამარჯვებული ფარაონი თავის მხლებლებთან ერთად ბრძოლის ველის დასათვალიერებლად მიემართება, რომელიც მოწინააღმდეგეთა თავმოკვეთილი გვამებითაა მოფენილი. შუა სცენა წარმოგვიდგენს ორ ფანტასტიკურ ცხოველს, რომელთა გრძელი, გადახლართული კისრები სცენის ცენტრში წრეს ქმნიან. წრე, შესაძლოა, ქვეყნის გაერთიანების სიმბოლო იყოს და ამავე დროს მარადიულობისა და უსასრულობის დატვირთვაც ჰქონდეს. ქვედა ნაწილში კი გამოსახულია ფარაონი ხარის სახით, რომელიც დამარცხებულს თელავს და ანგრევს მტრის ციხეს.
აღსანიშნავია ისიც, რომ ყველგან, სადაც გამარჯვებული ფარაონია გამოსახული, იგი ზომით ყველა სხვა ფიგურას მნიშვნელოვნად აღემატება.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Brier, Bob. The First Nation in History. History of Ancient Egypt (Audio). The Teaching Company. 2001.
- Kinnaer, Jacques. "What is Really Known About the Narmer Palette?", KMT: A Modern Journal of Ancient Egypt, Spring 2004.
- Wilkinson, Toby A. H. Early Dynastic Egypt Routledge, London 1999, ISBN 0-415-18633-1.
- Grimal, Nicolas Christophe A history of Ancient Egypt. Wiley-Blackwell, London 1996, ISBN 0-631-19396-0.
- Kemp, Barry J. Ancient Egypt: Anatomy of a Civilization Routledge, London 2005, ISBN 0-415-23550-2.
- Davis, Whitney Masking the Blow: The Scene of Representation in Late Prehistoric Egyptian Art. Berkeley, Oxford (Los Angeles) 1992, ISBN 0-520-07488-2.
- Hendrickx, Stan. Narmer Palette Bibliography დაარქივებული 2017-09-23 საიტზე Wayback Machine. . 2017.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Narmer Palette დაარქივებული 2008-06-11 საიტზე Wayback Machine. - Archaeowiki.org
- High resolution photograph of the Narmer Palette[მკვდარი ბმული]
- Good images of Narmer Palette Scroll down to the drawing of the Palette and take the link to the photographs published by Francesco Rafaele.
- The Narmer Palette: The victorious king of the south
- Narmer Palette (weber.ucsd.edu) დაარქივებული 2003-12-26 საიტზე Wayback Machine.
- Narmer Palette (ancient-egypt.org)
- Corpus of Egyptian Late Predynastic Palettes დაარქივებული 2018-01-21 საიტზე Wayback Machine. Images of more than fifty such palettes with various motifs
- Narmer Catalog (Narmer Palette) დაარქივებული 2017-09-22 საიტზე Wayback Machine.