ინდო-ჩინეთის სასაზღვრო კონფლიქტი (2020)

ბმულების დამატება
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ჩინეთ-ინდოეთის სასაზღვრო დავის ნაწილი

ინდო-ჩინეთის სასაზღვრო კონფლიქტი (2020) — შეიარაღებული შეტაკება ინდოეთსა და ჩინეთს შორის, რომელიც დაიწყო აკსაიჩინის სადავო რეგიონის გამო 2020 წლის მაისში.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კონფლიქტი დაიწყო აქსაიჩინის რეგიონის გამო, ჩინეთის, პაკისტანისა და ინდოეთის სინჯიანგის უიგურის ავტონომიური რეგიონის საზღვარზე. ტერიტორიას აკონტროლებს ჩინეთი, მაგრამ სადავოა ინდოეთის მიერ, რომელიც რეგიონს მიაკუთვნებს ლადაკხის საკავშირო ტერიტორიას. აქსაიჩინი არის მაღალმთიანი მარილიანი უდაბნო, რომელიც მდებარეობს 5 ათასი მეტრის სიმაღლეზე. გეოგრაფიულად ის ტიბეტური პლატოს ნაწილია. ამ რაიონში, ისევე როგორც  მუდმივი დასახლებები, პრაქტიკულად არ არიან ადგილობრივი მაცხოვრებლები.[1]

გასული საუკუნის 60-იან წლებში, ცინის ყოფილი იმპერიის საზღვრებამდე სახელმწიფოს საზღვრების გაფართოების მაოს პოლიტიკის ფარგლებში, ჩინეთმა ჯარი გაგზავნა ამ რეგიონში, რომელსაც ასევე სტრატეგიული მნიშვნელობა აქვს მასში გამავალი გზების გამო - ადგილობრივი რელიეფის გათვალისწინებით, სატრანსპორტო არტერიები ჰიმალაიში უფრო მნიშვნელოვანია ვიდრე ნავთობსადენები . ვითარებას ართულებდა ყოფილი ბრიტანეთის ინდოეთსა და ტიბეტს შორის საზღვრის გადაუჭრელი საკითხი .

1962 წლის ომის დროს ინდოეთმა აქსაიჩინზე კონტროლი ფაქტობრივად დაკარგა. 1993 და 1996 წლებში PRC- მ და ინდოეთმაა ხელი მოაწერეს შეთანხმებას სადავო ადგილებში მშვიდობის შენარჩუნების შესახებ.

კონფლიქტის მსვლელობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2020 წელს, საზღვარზე პატრულირების დროს, მოულოდნელად მოხდა შეიარაღებული შეტაკება  ლადაკხის მხარეში. მას შემდეგ ორივე მხარემ აგრესიულად დაიწყო დამატებითი ძალების განლაგება მდინარის ხეობის დასაპყრობად.

9 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ ინდოეთმა და ჩინეთმა დაიწყეს ჯარის გაყვანა აღმოსავლეთ ლადახკიდან. ამასთან, 15-16 ივნისის ღამეს მოხდა შეიარაღებული შეტაკება ლადაკხის მხარეში[2]. ინციდენტი მოხდა საღამოს გალვანის ხეობაში: ჩინეთმა ინდოეთი დაადანაშაულა საზღვრის გადაკვეთაში, რის გამოც გადაწყდა ცეცხლის გახსნა. ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სპიკერის ჩჟაო ლიცზიანის განცხადებით, ინდოეთის ჯარებმა ორჯერ გადაკვეთეს საზღვარი, რის შედეგადაც ჩინელმა სამხედროებმა საპასუხო  ქმედებები წამოიწყეს.[3][4][5][6]

ინციდენტის შედეგად, ინდოეთის მხარეს 20 ჯარისკაცი დაიღუპა. წინასწარი მონაცემებით, 43 ადამიანი დაშავდა ჩინეთის მხრიდან, მათ შორის მძიმედ დაჭრილები და გარდაცვლილები (ოფიციალური ინფორმაცია არ გავრცელებულა) [7]

ამ შეტაკების შემდეგ ჩინეთმა და ინდოეთმა  საზღვარზე ჯარები განალაგეს

5 ივლისისთვის მხარეები შეთანხმდნენ, რომ მხარეების საკონტაქტო ხაზზე ჯარების განლაგების პროცესი დასრულდებოდა რაც შეიძლება მალე; ინდოელმა და ჩინელმა სამხედროებმა დაიწყეს ლადაკხის დროებითი სტრუქტურების დემონტაჟი და საკონტაქტო ხაზიდან ქვედანაყოფების გაყვანა.

ინდოეთის თავდაცვის სამინისტროს ცნობით, 30 აგვისტოს ღამეს, ლადაკხის სასაზღვრო რეგიონში, პანგონგცის ტბის სანაპიროზე მოხდა ახალი შეტაკება ჩინეთის ჯარებთან; გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ინდოეთის მხარემ მიიღო ზომები პოზიციების გასამყარებლად და არ მისცა ჩინეთს საშუალება "ცალმხრივად შეცვალოს ვითარება" [8]. ინდოეთმა ჩინეთი დაადანაშაულა საზღვარზე "პროვოკაციულ მოძრაობებში" ("PLA- ს მოქმედებები პანგო ტკოს სამხრეთ სანაპიროზე ... ჩვენ მივიღეთ ზომები ჩვენი პოზიციების გასამყარებლად და ჩავშალეთ ჩინეთის განზრახვები ერთპიროვნულად  შეეცვალა ადგილზე მდგომარეობა“.

ნიუ დელი დარწმუნებულია, რომ პეკინი ცდილობს შეცვალოს სტატუს ქვო და ჩაშალოს მოლაპარაკებები ტერიტორიული დავის მოგვარების საკითხზე (ამავე დროს, ჩინეთი უარყოფს რაიმე სახის დარღვევას და ექსპერტები მიუთითებენ ჩინური მხარის სურვილზე, რომ თავიდან აიცილონ პერიფერიული კონფლიქტები შეერთებულ შტატებთან დაპირისპირების ფონზე) 31 აგვისტოს ჩინეთის სამხედრო ოპერაციების  დასავლეთის სარდლობის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა კომენტარი გააკეთა ჩინეთ-ინდოეთის საზღვარზე არსებულ ვითარებაზე: ინდოეთმა დაარღვია მიმდებარე ტერიტორიებზე მიღწეული შეთანხმებები, რადგან მისმა ჯარებმა უკანონოდ გადაკვეთეს სასაზღვრო ზოლი და რეგიონში დაძაბულობის პროვოცირება მოახდინეს (საუბარია ჰუნანის სანაპიროზე არსებულ ტერიტორიებზე და ახლომდებარე რეცინის მთის უღელტეხილზე) [9]

საერთაშორისო რეაქცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

აშშ-ს სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ ჩინეთი დაადანაშაულა აგრესიაში ინდოეთის საზღვარზე მომხდარ ინციდენტთან დაკავშირებით.[10]

ევროკავშირმა და გაერთიანებული ერების ორგანიზაციამ მოუწოდეს მხარეებს კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით მოგვარებისაკენ.[11][12]

შედეგები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ინდოეთმა პაკისტანს მოსთხოვა საელჩოს თანამშრომელთა რაოდენობის განახევრება, იმ მოტივით, რომ ისინი ჯაშუშობით იყვნენ დაკავებულნი. ასევე  გეგმაშია ინდოეთის მისიის შემცირება ისლამაბადში.

კონფლიქტის შემდეგ, ინდოეთმა აკრძალა 59 ჩინური პროგრამა, მათ შორის პოპულარული სოციალური ქსელი TikTok, ეროვნული უსაფრთხოების და საზოგადოებრივი წესრიგის საფრთხეების გამო. მოგვიანებით ინდოეთმა აკრძალულ სიას კიდევ 47 ჩინური პროგრამა დაამატა.

ინდოეთის კრიკეტის უმაღლესმა ლიგამ გააუქმა კონტრაქტი ჩინეთის სმარტფონების მწარმოებელ Vivo– სთან საზოგადოების ზეწოლის ქვეშ.

ანტიჩინური განწყობილების ფონზე, ინდოეთის ბაზარზე ჩინური სმარტფონების გაყიდვების წილი 81% -დან 72% -მდე შემცირდა 2020 მესამე კვარტალში.[13][14]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Singh, Sushant (2 June 2020). "Line of Actual Control: Where it is located, and where India and China differ". The Indian Express. Archived from the original on 1 June 2020. Retrieved 3 June 2020.
  2. ↑ "India soldiers killed in clash with Chinese forces". BBC News. 16 June 2020. Retrieved 16 June 2020.
  3. ↑ Tellis, Ashley J. (June 2020). Hustling in the Himalayas: The Sino-Indian Border Confrontation (PDF). Carnegie Endowment for International Peace (Report). Retrieved 29 June 2020. These efforts to bring new territorial enclaves under Chinese control are occurring simultaneously at several different locations, such as on the northern bank of the Pangong Tso, at Hot Springs, and in the Galwan Valley, places that all lie astride the LAC in eastern Ladakh
  4. ↑ " Defence Ministry Admits Tansgrassions by Chinese army in Eastern Ladakhi"[მკვდარი ბმული] BW Businessworld. ANI. 6 August 2020. Retrieved 6 August 2020.
  5. ↑ "China denies detaining Indian soldiers after reports say 10 freed"[მკვდარი ბმული]. Al Jazeera. 19 June 2020. Retrieved 26 August2020.
  6. ↑ Philip, Snehesh Alex (24 May 2020). "Chinese troops challenge India at multiple locations in eastern Ladakh, standoff continues". The Print. Retrieved 24 May 2020.
  7. ↑ Roy, Sukanya (27 May 2020). "All you need to know about India-China stand-off in Ladakh". Business Standard. Retrieved 5 June 2020.
  8. ↑ Singh, Vijaita (11 September 2020). "LAC standoff | Officials confirm two incidents of firing at south bank of Pangong Tso". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 11 September 2020.
  9. ↑ Gettleman, Jeffrey; Yasir, Sameer; Kumar, Hari (31 August 2020). "India and China Face Off Again at Border as Troops Move In". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 3 September 2020.
  10. ↑ Tiwari, Vaibhav, ed. (1 July 2020). ""Will Boost India's Sovereignty": US Welcomes Ban On Chinese Apps". NDTV.com. Retrieved 2 July 2020.
  11. ↑ Rajghatta, Chidan (18 June 2020). "US, EU and UN call for peaceful resolution of Ladakh situation". The Times of India. Retrieved 18 June 2020.
  12. ↑ "The stalemate on the India-China border and the wooing of India by the United States". European Foundation for South Asian Studies (EFSAS). 7 August 2020. Retrieved 16 September 2020.
  13. ↑ "Boycott China manifests! Chinese exports to India crash 25% in 2020; trade down 19%".[მკვდარი ბმული] Business Today. 8 August 2020. Retrieved 11 August 2020.
  14. ↑ "After Boycott China call, Chinese exports to India crash 24.7% in 2020; trade drops by 18.6%". India Today. 9 August 2020. Retrieved 11 August 2020.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ინდო-ჩინეთის_სასაზღვრო_კონფლიქტი_(2020)&oldid=4245422“-დან