ავსტრიის დამოუკიდებლობის დეკლარაცია
ავსტრიის სახელმწიფო ხელშეკრულება (გერმ. Österreichischer Staatsvertrag) ან დეკლარაცია ავსტრიის დამოუკიდებლობაზე, რომლითაც ავსტრია სუვერენულ სახელმწიფოდ გამოცხადდა. მას ხელი მოეწერა 1955 წლის 15 მაისს ვენაში, ბელვედერის სასახლეში, მოკავშირეთა საოკუპაციო ჯარებსა (საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი, შტატები და საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი) და ავსტრიის მთავრობას შორის. ოფიციალურად ძალაში შევიდა 1955 წლის 15 მაისს.
ხელშეკრულების სრული სახელია — „სახელმწიფო ხელშეკრულება დამოუკიდებლობის აღდგენისა და დემოკრატიული ავსტრიის შესახებ, ხელმოწერილი ვენაში 1955 წლის 15 მაისს“ (გერმ. Staatsvertrag betreffend die Wiederherstellung eines unabhängigen und demokratischen Österreich, unterzeichnet in Wien am 15. Mai).
საერთო მდგომარეობა და სტრუქტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხელშეკრულებამ აღადგინა თავისუფალი, სუვერენული და დემოკრატიული ავსტრია.
ხელშეკრულებას ხელი მოეწერა მოკავშირეთაგან: საგარეო საქმეთა მინისტრები: ვიაჩესლავ მოლოტოვი (საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი), ჯონ ფოსტერ დალესი (ამერიკის შეერთებული შტატები), ჰაროლდ მაკმილანი (დიდი ბრიტანეთი), ანტუან პინე (საფრანგეთი) და ავსტრიიდან ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრ ლეოპოლდ ფიგლისგან და ასევე საოკუპაციო ძალების ოთხი უმაღლესი კომისარისგან : ივან ილიჩევის (საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი), ჯეფრი არნლოდ უოლინგერის (დიდი ბრიტანეთი), ლეველინ ტომპსონისა (ამერიკის შეერთებული შტატები) და როჟე ლაპუეტისგან (საფრანგეთი).
ხელშეკრულება შედგებოდა რამდენიმე ნაწილისაგან:
- პრეამბულა
- პოლიტიკური და ტერიტორიული პირობები
- პირობები შეიარაღებულ ძალებზე
- რეპარაცია
- კანონმდებლობა და ინტერესები
- ეკონომიკური ურთიერთობები
- მოლაპარაკებების წესები
- ეკონომიკური პირობები
ხელშეკრულების სხვა მდგომარეობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აგრეთვე ხელშეკრულებით დარეგულირდა უმცირესობათა უფლებები — სლოვენიელებისა და ხორვატთა. ანშლუსი (პოლიტიკური კავშირი) ახალ გერმანიასთან, როგორც ეს იყო 1938 წელს, აიკრძალა. ნაცისტური და ფაშისტური ორგანიზაციებიც აიკრძალა.
ამის გარდა ავსტრია ხელშეკრულების ხელმოწერის შემდეგ აცხადებდა მუდმივ ნეიტრალიტეტს. სსრკ-ს გაუჩნდა იმედი, რომ საბჭოთა ჯარების გამოსვლის შემდეგ ნეიტრალიტეტის შესახებ განცხადება ნიშნავდა ავსტრიის არშესვლას ნატოში. ტექსტის ორიგინალში არაფერი იყო ნახსენები ავსტრიის ნეიტრალიტეტზე, მაგრამ მოგვიანებით ავსტრიის პარლამენტმა მიიღო გადაწყვეტილება ამის ხელშეკრულებაში ჩართვაზე.
შედეგი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მიღწეული შეთანხმების შედეგად მოკავშირეებმა 1955 წლის 25 ოქტომბერს დატოვეს ავსტრიის ტერიტორია. 1965 წლამდე 26 ოქტომბერი აღინიშნებოდა, როგორც ეროვნული დღესასწაული (ეწოდებოდა დროშის დღე). შეცდომით ითვლებოდა, რომ დღესასწაული იყო მოკავშირეთა ჯარების გასვლის აღსანიშნავად, მაგრამ სინამდვილეში აღინიშნებოდა ავსტრიის დეკლარაცია ნეიტრალიტეტის შესახებ, რომელიც მიღებულ იქნა 1955 წლის 26 ოქტომბერს.