ალი ბაირამოვის ქალთა კლუბი
.jpg)
ალი ბაირამოვის კლუბი პირველი ქალთა კლუბი იყო ბაქოში, რომელიც ქალებს კულტურულ და რეკრეაციულ აქტივობებთან ერთად სხვადასხვა პროფესიულ უნარებში კურსები შესთავაზა. კლუბის მთავარი აქცენტი იყო გაკეთებული წიგნიერებაზე[1].
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ალი ბაირამოვის სახელობის ქალთა კლუბი, რომელიც მოქმედებდა ბაქოსა და მიმდებარე რაიონებში, გაიხსნა 1920 წელს განათლების სახალხო კომისარიატის ხელმძღვანელობით. კლუბი თავდაპირველად ჯეირან ბაირამოვამ დააარსა, როგორც წიგნიერებისა და სამკერვალო წრე აზერბაიჯანელი ქალების განათლებისთვის. კლუბს მისი ცოლისძმის, ალი ბაირამოვის სახელი ეწოდა, რომელზეც დის გარდაცვალების შემდეგ იქორწინა. ბაირამოვმა ხელი შეუწყო ცოლის საგანმანათლებლო მისწრაფებებს, რაზეც მისი მშობლები წინააღმდეგნი იყვნენ. ალი ბაირამოვმა, აზერბაიჯანელმა ბოლშევიკმა, ასევე მოუწოდა მეუღლეს აქტიური ყოფილიყო ქალთა კომუნისტურ მოძრაობაში[2].
ჯეირან ბაირამოვამ პირველად კლუბში გაწევრიანება შესთავაზა სკოლის მეგობრებს ქმრის გარდაცვალების შემდეგ, 1920 წლის მარტში[2].
კლუბი სთავაზობდა ქალებს გართობასა და კომუნიკაციას, რომელიც ადრე მიუწვდომელი იყო მათთვის. ჩატარდა მთელი რიგი კულტურული, სპორტული და დასასვენებელი აქტივობები, მათ შორის წარმოდგენები და მუსიკალური წარმოდგენები ქალთა დასების მიერ, ფილმების ჩვენებები, მოწყობილი იყო სათამაშო ოთახები (ჭადრაკის, ნარდის, ბილიარდის), ცეკვის გაკვეთილები[3].
კლუბი იყო სასწავლო ცენტრი ქალებისთვის, რომლებიც აპირებდნენ რეგიონული კლუბების მოწყობას, წერა-კითხვის კურსების გახსნას დედაქალაქის გარეთ. კლუბში მოზიდული ქალების პირველი ჯგუფი სწრაფად ჩაირიცხა წიგნიერების კლასებში. რამდენიმე თვის შემდეგ მსმენელებს გამოცდის ჩაბარება მოუწიათ. მათ, ვისაც შეეძლოთ თავიანთი წიგნიერების დამტკიცება, სთავაზობდნენ სამუშაოს პროვინციულ კლუბებში ადგილობრივი ქალების განათლების, პოლიტიზებისა და განათლების მიღებაში დასახმარებლად. 1930-იანი წლების დასაწყისისთვის 103 ასეთი კლუბი იყო[4][5].
კლუბმა მიიღო ადრეული ბოლშევიკური რეჟიმის მხარდაჭერა. 1922 წელს ხელისუფლებამ კლუბს ნება დართო დაეკავებინა მუხტაროვების ოჯახის ყოფილი სახლი[3], რომელსაც ახლა ბედნიერების სასახლეს უწოდებენ.
ალი ბაირამოვის ქალთა კლუბი ჩართული იყო მრავალ სხვადასხვა სფეროში და მთავარი მიზანი ჰქონდა შეეცვალა ქალების ცხოვრების ყველა ასპექტი. როდესაც 1924 წელს ალი ბაირამოვის კლუბს ეწვია გერმანელი მარქსისტი თეორეტიკოსი და ქალთა უფლებების აქტივისტი კლარა ცეტკინი, კლუბმა მასზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა და მას რევოლუციური ძალების თავშეყრის ადგილი უწოდა[3].
აზერბაიჯანელი ქალების გამოვლენისკენ მიმართულმა კლუბებმა დიდი მხარდაჭერა ჰპოვეს სტალინის დროსაც. ეს იყო სტალინური რეჟიმის მცდელობები, გაესაბჭოებინა აზერბაიჯანული კულტურა, უპირველეს ყოვლისა ისლამის ჩახშობის გზით. შედეგად, 1929 წელს ჩარდა აიკრძალა.
აღსანიშნავია, რომ დამფუძნებლებს ადრევე შეექმნათ პრობლემები ორგანიზაციული უნარების მქონე ქალების დაქირავებისას, განსაკუთრებით იმის გამო, რომ მათ უმეტესობას ქმრის ნებართვა სჭირდებოდა მონაწილეობის მისაღებად.
კლუბზე ხდებოდა თავდასხმები აზერბაიჯანული საზოგადოების მხრიდან.
კლუბი დაიხურა 1937 წელს, რაშიც სტალინმაც შეიტანა საკუთარი წვლილი. მან 1930 წელს განაცხადა, რომ ქალთა ყველა პრობლემა „მოგვარებულია“, რაც იმას ნიშნავდა, რომ კლუბები, როგორიცაა ალი ბაირამოვის ქალთა კლუბი, აღარ იყო საჭირო. გარდა ამისა, სტალინმა შეცვალა ადრეული რეჟიმის მრავალი წარმატება ქალთა ემანსიპაციის თვალსაზრისით, რამაც კლუბის გადარჩენა თითქმის შეუძლებელი გახადა[6].
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Muslim Ladies’ Club
- The “Äli bayramov” club, the journal Shärg Gadinï and the socialization of Azeri women: 1920–30
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ The Ali Bayramov Women's Club
- ↑ 2.0 2.1 Heyat, F. 2002. Azeri women in transition. London: Routledge. 89-94
- ↑ 3.0 3.1 3.2 HER STORY: CLARA ZETKIN AND INNOVATIVE WOMEN OF AZERBAIJAN
- ↑ FREEDOM AND BONDAGE: THE DISCUSSION OF HIJAB IN AZERBAIJAN Aysel Vazirova
- ↑ Sultanova, A. 1964. Schastlivye Zhenschiny Sovetskogo Azerbaidzhana (Happy Women of Soviet Azerbaijan), Azerbaijan Dovlat Nashriyatti, Baku.
- ↑ Phillips, Steve. Edexcel AS/A Level History, Paper 1&2: Communist states in the 20th century — Edexcel, 2019. — P. 97–99.