სახვითი ხელოვნების ეროვნული მუზეუმი

სახვითი ხელოვნების ეროვნული მუზეუმი
	22°54′31″ ს. გ. 43°10′32″ დ. გ. / 22.90879806° ს. გ. 43.17573111° დ. გ.
დაარსდა	1937
ქვეყანა	ბრაზილია
მდებარეობა	რიო-დე-ჟანეირო და Centro
ვიზიტორები	135.726 (2012)
ოფიციალური საიტი	bellasartes.gob.ar

სახვითი ხელოვნების ეროვნული მუზეუმი — ეროვნული ხელოვნების მუზეუმი, მდებარეობს ქალაქ რიო დე ჟანეიროში, ბრაზილიაში. მუზეუმი, რომელიც ოფიციალურად დაარსდა 1937 წელს განათლების მინისტრის გუსტავო კაპანემას ინიციატივით, გახსნა პრეზიდენტმა ჟეტულიუ ვარგასმა, 1938 წელს. სამუზეუმო კოლექცია, განსაკუთრებით მე-19 საუკუნეში გაიზარდა, როდესაც მუზეუმი ბრაზილიაში გადაიტანეს, ამ დროს პორტუგალიის მეფემ, ჟუან VI- მ თან წაიღო პორტუგალიის სამეფო კოლექციის ნაწილი. ეს ხელოვნების კოლექცია ბრაზილიაში დარჩა და გახდა სახვითი ხელოვნების ეროვნული სკოლის ძირითადი კოლექცია. როდესაც მუზეუმი შეიქმნა 1937 წელს, ის გახდა მემკვიდრე არა მხოლოდ ეროვნული სკოლის კოლექციისა, არამედ მისი შტაბის, 1908 წლის ეკლექტიკური სტილის შენობისა, რომელიც დაპროექტებულია ესპანელი არქიტექტორის ადოლფო მორალეს დე ლოს რიოსის მიერ.^[4]

სახვითი ხელოვნების ეროვნული მუზეუმი არის ქვეყნის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კულტურული დაწესებულება, ასევე ბრაზილიური ხელოვნების უმნიშვნელოვანესი მუზეუმი, განსაკუთრებით მდიდარი მე-19 საუკუნის ნახატებითა და ქანდაკებებით. კოლექცია მოიცავს 20,000 -ზე მეტ ნივთს, ბრაზილიელი და საერთაშორისო მხატვრების ნახატებს, ქანდაკებებს, დაწყებული მაღალი შუა საუკუნეებიდან დამთავრებული თანამედროვე ხელოვნებით. იგი ასევე მოიცავს დეკორატიული ხელოვნების, ხალხური და აფრიკული ხელოვნების მცირე ასამბლეას. მუზეუმის ბიბლიოთეკას აქვს დაახლოებით 19,000 დასახელების კოლექცია. შენობა 1973 წელს ბრაზილიის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლად დასახელდა.^[4]^[5]

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჟან-ბატისტ დებრეტი, *პორტუგალიელი ჟუან VI*. კოლექციის ნაწილი

მიუხედავად იმისა, რომ მუზეუმი ოფიციალურად დაარსდა 1937 წლის 13 იანვარს და გაიხსნა 1938 წლის 19 აგვისტოს, მისი ისტორია გაცილებით ძველია. როდესაც პორტუგალიაში ფრანგები შეიჭრა, მეფე ჟუან VI დამკვიდრდა რიო-დე-ჟანეიროში, სადაც თან ჩაიტანა ხელოვნების ნიმუშების ერთობლიობა, რომელიც თავდაპირველად პორტუგალიის სამეფო კოლექციას ეკუთვნოდა. მეფის ევროპაში დაბრუნების შემდეგ, ამ კოლექციის დიდი ნაწილი ბრაზილიაში დარჩა და მუზეუმში ევროპული ხელოვნების მთავარ ბირთვად არის განსაზღვრული. კოლექცია მოგვიანებით გააფართოვა იოაკიმ ლებრეტონმა, ფრანგმა მხატვარმა, რომელიც ბრაზილიაში ჩავიდა 1816 წელს, ქვეყანაში ხელოვნების ორგანიზებისთვის.^[6]

პირველი შენობა - დაპროექტებული ფრანგი ნეოკლასიკური არქიტექტორის გრანჯან დე მონტინიის მიერ გაიხსნა 1826 წელს, ბრაზილიის იმპერატორის პეტრე I-ის მიერ. მომდევნო ათწლეულებში, საიმპერატორო აკადემიამ, ჟუან VI-ის მემკვიდრემ, შეძლო ამ კოლექციის გაფართოება, შეაგროვა ნახატების მნიშვნელოვანი ასამბლეა და შექმნა გლიპტოთეკა.

ბრაზილიის რესპუბლიკად გამოცხადების შემდეგ, 1889 წელს, საიმპერატორო აკადემიას ეწოდა Escola Nacional de Belas Artes (სახვითი ხელოვნების ეროვნული სკოლა). მომდევნო წლებში სკოლა დარჩა პირვანდელ შენობაში. მაგრამ 1900-იან წლებში რიო-დე-ჟანეიროს ცენტრი ფართოდ გადაკეთდა. 1906 და 1908 წლებს შორის აშენდა ახალი შენობა, სახვითი ხელოვნების ეროვნული სკოლისათვის, ცენტრალურ პროსპექტზე (ახლანდელი ავენიდა რიო ბრანკო ), ქალაქის ახალ მთავარ მოედანთან.^[7]

ახალი შენობის სტილი, შექმნილი ესპანელი არქიტექტორის ადოლფო მორალეს დე ლოს რიოსის მიერ, აშკარად შთაგონებულია პარიზის ლუვრის მუზეუმიდან. მშენებლობის დროს პროექტი შეიცვალა, ჯერ როდოლფო ბერნარდელის მიერ, მოგვიანებით კი არქიმედეს მემორიას მიერ. მთავარი ფასადი შთაგონებულია ფრანგული რენესანსით, პედიმენტებით, კოლონადით და ტერაკოტაზე რელიეფებით, რომლებიც წარმოადგენენ ძველ ცივილიზაციებს, ასევე ჰენრიკ ბერნარდელის მიერ დახატულ მედალიონებს, რომლებიც ასახავდნენ საფრანგეთის მხატვრული მისიის წევრებს და ბრაზილიელ ცნობილ მხატვრებს. სხვა ფასადები უფრო უბრალოა და მიუთითებს იტალიურ რენესანსზე. ისინი მორთულია პარიზული მოზაიკით, სადაც გამოსახულია არქიტექტორების, მხატვრების და ხელოვნების თეორეტიკოსების ფიგურები, მათ შორისაა ჯორჯო ვაზარი, ვიტრუვიუსი და ლეონარდო და ვინჩი . უკანა ფასადი ნეოკლასიკურ სტილშია, შემკული რელიეფებით, შესრულებულია ედვარდ კადველ ნაძვის მიერ . ინტერიერი გაფორმებულია მარმარილოთი, მოზაიკით, ბროლით, ფრანგული კერამიკით და სტატუებით.^[8] შენობა ეროვნული მემკვიდრეობის ძეგლად 1973 წელს დასახელდა.^[9]

მშენებლობა დასრულდა 1908 წელს. იმავე წელს სკოლა და მისი ხელოვნების კოლექცია გადავიდა ახალ შტაბში. ფერწერის კოლექცია დამონტაჟდა მესამე სართულზე. მეოთხე სართული შეიქმნა ადმინისტრაციული ოფისები და სტუდიები.

1980-იან წლებში შენობაში გამოჩნდა სერიოზული სტრუქტურული პრობლემები. მუზეუმმა გაიარა მთელი რიგი რეფორმები, რომლის მიზანი იყო საგამოფენო ტერიტორიების მოდერნიზაცია და ამავე დროს, შენობის ორიგინალური სტილის და დეკორაციის შენარჩუნება. 1990-იანი წლების შუა ხანებში იქ არსებული Fundacão Nacional de Artes გადავიდა სხვა ადგილას და მუზეუმმა საბოლოოდ შეძლო მთელი შენობის დაკავება. ამჟამად, მუზეუმის საგამოფენო სივრცეს უკავია 6,733.84 კვადრატული მეტრი. საგამოფენო ადგილებისა და ტექნიკური/ადმინისტრაციული ოთახების გარდა, მუზეუმს გააჩნია კონსერვაციისა და რესტავრაციის ლაბორატორიები და თაბაშირის ჩამოსხმის სტუდიები.

მუზეუმის ბიბლიოთეკა სპეციალიზირებულია მე-19 და მე-20 საუკუნის ხელოვნებაში. მოიცავს 12,000-ზე მეტ აუდიოვიზუალურ ერთეულს, იკონოგრაფიულ და ტექსტურ დოკუმენტებს, იშვიათ წიგნებს, გაზეთებს, ჟურნალებს, კატალოგებს და სხვა მასალებს. მუდმივი და დროებითი გამოფენების გარდა, მუზეუმი აწყობს საგანმანათლებლო ღონისძიებებს ფართო საზოგადოებისთვის და მასწავლებლებისთვის, რათა ხელი შეუწყოს ბრაზილიის კულტურის პოპულარიზაციას.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ოფიციალური ვებ-საიტი დაარქივებული 2021-09-28 საიტზე Wayback Machine.

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 http://www.ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes
↑ ^2.0 ^2.1 https://ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes
↑ Diretor do Museu de Arte do Rio quer inverter eixo cultural da cidade. Folha Online. ციტირების თარიღი: 28 February 2013.
↑ ^4.0 ^4.1 თარგი:Cite document
↑ თარგი:Cite document
↑ (in Portuguese) Paternostro, Zuzana. "Origem da Coleção Italiana no acervo do Museu Nacional de Belas Artes do Rio de Janeiro. In: Marques, Luiz (org.). A arte italiana no Museu Nacional de Belas Artes. São Paulo: Berlendis & Vertecchia Editores, 1996. ISBN 85-7229-004-4
↑ თარგი:Cite document
↑ (in Portuguese) Souza, op. cit., p. 8-15.
↑ თარგი:Cite document

[[http://www.ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes_http://www.ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1.0 ^1.1 http://www.ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes

[[https://ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes_https://ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2.0 ^2.1 https://ipatrimonio.org/rio-de-janeiro-museu-nacional-de-belas-artes

[MAR-3] Diretor do Museu de Arte do Rio quer inverter eixo cultural da cidade. Folha Online. ციტირების თარიღი: 28 February 2013.

[EICAV_MNBA-4] 4.0 ^4.1 თარგი:Cite document

[IPHAN_MNBA-5] თარგი:Cite document

[AICB_MNBA_11-13-6] (in Portuguese) Paternostro, Zuzana. "Origem da Coleção Italiana no acervo do Museu Nacional de Belas Artes do Rio de Janeiro. In: Marques, Luiz (org.). A arte italiana no Museu Nacional de Belas Artes. São Paulo: Berlendis & Vertecchia Editores, 1996. ISBN 85-7229-004-4

[Histórico_D._João_VI-7] თარგი:Cite document

[MNBA_Safra_8-15-8] (in Portuguese) Souza, op. cit., p. 8-15.

[IPHAN_tombo_prédio-9] თარგი:Cite document

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]