ბიტონტოს ბრძოლა
| ბიტონტოს ბრძოლა | |||
|---|---|---|---|
| პოლონეთის თავისუფლებისათვის ომის ნაწილი ნაწილი | |||
 ბიტონტოს ბრძოლა, შესრულებულია ჯოვანი ლუიჯი როკოს მიერ | |||
| თარიღი | 25 მაისი 1734 | ||
| მდებარეობა | ბიტონტოს მახლობლად, ნეაპოლის სამეფო | ||
| შედეგი | ესპანელების გამარჯვება | ||
| მხარეები | |||
| |||
| მეთაურები | |||
| |||
| ძალები | |||
| |||
| დანაკარგები | |||
| |||
 ბიტონტოს ბრძოლა ვიკისაწყობში | |||
.svg){kind=small}
ბიტონტოს ბრძოლა — ბრძოლა გაიმართა 1734 წლის 25 მაისს. ეს იყო ესპანეთის გამარჯვება ავსტრიის ძალებზე ბიტონტოს მახლობლად ნეაპოლის სამეფოში (სამხრეთ იტალიაში) პოლონეთის მემკვიდრეობისათვის ომში. ბრძოლამ დაასრულა ავსტრიის ორგანიზებული წინააღმდეგობა, სამეფოს მცირე რაოდენობის ციხესიმაგრეების გარეთ.
პრელუდია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ესპანეთის მეფე ფილიპე V ყოველთვის მიზნად ისახავდა ნეაპოლისა და სიცილიის ხელახლა დაპყრობას, რომელიც ესპანეთმა დაკარგა ჰაბსბურგებთან ბრძოლისას, ესპანეთის მემკვიდრეობის ომის დროს. 1714 წელს ფილიპე დაქორწინდა ისაბელ ფარნეზზე, რომელსაც დინასტიური ინტერესები ჰქონდა იტალიაში. მისი გავლენით მან უშედეგოდ სცადა დაებრუნებინა იტალიის ქონება ოთხმაგი ალიანსის ომში. როდესაც 1733 წელს დაიწყო პოლონეთის მემკვიდრეობის ომი, მან დაინახა შესაძლებლობა ემოქმედა ჰაბსბურგების წინააღმდეგ, ჰაბსბურგებს არ ჰქონდათ სამხედრო მხარდაჭერა დასავლეთ ევროპის ძალებისაგან (დიდი ბრიტანეთი და ჰოლანდიის რესპუბლიკა აირჩიეს ნეიტრალიტეტის შენარჩუნებისათვის), ამას ემატებოდა საფრანგეთის და კარლ ემანუელეს აქტიური წინააღმდეგობა. 1733 წლის შემოდგომაზე ესპანეთმა და საფრანგეთმა ხელი მოაწერეს ესკორიალის ხელშეკრულებას, რომელიც იყო პირველი რამდენიმე ბურბონის საოჯახო შეთანხმებებიიდან. ხელშეკრულება დებდა ურთიერთდაცვისა და დახმარების პირობას, ასევე ითვალისწინებდა მოკავშირეების ერთობლივ მუშაობას იტალიის ნახევარკუნძულზე ჰაბსბურგის ტერიტორიების დასაპყრობად.
ესპანურმა ფლოტმა ლუის დე კორდოვა ი კორდოვას მეთაურობით ესპანეთის არმია გენუაში ჩაიყვანა, ისინი შეუერთდნენ კარლო III-ის ჯარს, იქიდან 21 000 კაცი გაემართა პაპის ქვეყნებში, ნეაპოლისკენ, რათა მათ დაპირისპირებოდნენ, ჩარლზი შევიდა ქალაქში ფაქტობრივად უდავოდ და 1734 წლის 7 მაისს თავი გამოაცხადა ორი სიცილიის მეფედ. ავსტრიის გარნიზონები გაეტასა და კაპუას ციხეებში ბლოკირებული იყო 6000 კაცის მიერ, მონტემარი ხელმძღვანელობდა 12000 კაციან ესპანურ ჯარს უკან დაბრუნებული ავსტრიის ვიცე მეფის შემდეგ.
ჰაბსბურგის ვიცე-მეფე, გვიდო ვისკონტი, ჯერ გაიქცა ბარიში, აპულიაში, შემდეგ კი 21 მაისს გემით გაიქცა თავის ერთ-ერთ გენერალთან ერთად, დატოვა ჯუზეპე ანტონიო, ბელმონტის პრინცი ავსტრიის ძალების მეთაურობით. უკანდახეული ავსტრიელები გააძლიერეს ჯარებმა, რომლებიც ჩამოსულები იყვნენ კუნძულ სიცილიიდან ახალწვეულებით სავსე გემით და ისინი ჩავიდნენ ტარანტოში. ბელმონტემ, რომელმაც იცოდა, რომ ესპანელები სავარაუდოდ შეიმუშავებდნენ თავდაცვის მეთოდს, წავიდა ბიტონტოში 24 მაისს, რათა ეიძულებინა მონტემარს რომ საბრძოლო მოქმედებები დაეწყო, სანამ ეს არმია კიდევ უფრო გაიზრდებოდა. თავად ქალაქში გამოუცდელი ჯარების თანხლებით, მან თავდაცვით ხაზი შექმნა, რომელიც მოიცავდა დაბალ კედლებს და ორი მონასტერს, შემდეგ კი დაელოდა ესპანელებს. ბელმონტემ მოგვიანებით მიიღო ცნობა, რომლის თანახმად, მონტემარი გააძლიერა 3000 კაცით, რამაც მისი ჯარის რაოდენობა 14000 გამოცდილ და კარგად აღჭურვილ მეომრამდე გაზარდა.
ბრძოლა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
როდესაც ესპანელები ადგილზე 25 მაისს გამთენიისას მივიდნენ, მონტემარმა თავისი ჯარები ავსტრიელების საპირისპიროდ განალაგა. ვინაიდან ესპანეთის კავალერია მნიშვნელოვნად აღემატებოდა ავსტრიელებს, ზოგიერთი მათგანი რეზერვში იყო მარჯვენა ფლანგზე. რამდენიმე ფეინტის შემდეგ, რომლებშიც ესპანელები ცდილობდნენ ავსტრიელების დაცვიდან გამოყვანას, შეტევა დაიწყო. დაახლოებით დილის 10 საათზე ავსტრიულმა კავალერიამ საბოლოოდ დატოვა გზა, უმეტესობამ დაიწყო დეზორგანიზებული უკანდახევა ბარისკენ, რასაც მალევე მოჰყვა ბელმონტე. ავსტრიის დანარჩენი ნაწილი დაინგრა, ზოგიერთი კამპანია მიჰყვებოდა კავალერიას და სხვები ცდილობდნენ გაქცეულიყვნენ ჩრდილოეთით ბიტონტოში. ზოგიერთი მათგანი ორ მონასტერში თავდაცვას ცდილობდა, მაგრამ ეს მცდელობა ქარიშხალმა ჩაშალა. ქალაქში არსებული გარნიზონი მეორე დღეს დანებდა, საბრძოლო მასალისა და ნივთების ნაკლებობის გამო.
შემდეგ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბელმონტე ცდილობდა ბარში დარჩენილი ძალების რეორგანიზაციას, მაგრამ ადგილობრივი მოსახლეობის წინააღმდეგობამ, რომელიც მობილიზებული იყო ესპანელების სასარგებლოდ, ეს პრაქტიკულად შეუძლებელი გახადა. მან 3800 კაცი ადგილობრივ ხელისუფლებას გადასცა. რამდენიმე ასეულმა ჯარისკაცმა, რომელიც ჩრდილოეთით გაექცა ბრძოლას, მოახერხა პესკარამდე მისვლა, რომელიც ესპანელებს ჯერ არ ჰქონდათ აღებული.
სამეფოს სხვა ქალაქებმა აღიარეს ესპანეთის მმართველობა, მხოლოდ ორი ავსტრიის ციხე-სიმაგრე აგრძელებდა წინააღმდეგობას შემოდგომამდე. გაეტა, რომელიც კონფლიქტის დასაწყისში იყო ბლოკირებული, ალყაში მოექცა და აგვისტომდე გასტანა. ტრაუნი იცავდა კაპუას 30 ნოემბრამდე, სანამ საბოლოოდ დანებდებოდა. მისი გარნიზონი ომის სრული პატივით გამოვიდა.
ორი სიცილიის ესპანეთში დაბრუნება დადასტურდა ვენის ხელშეკრულებით 1738 წელს, რომელმაც დაასრულა ომი. ჩარლზმა დაასახელა მონტემარი ბიტონტოს ჰერცოგად და დაავალა ჯოვანი ანტონიო მედრანოს ობელისკის დადგმა ბრძოლის აღსანიშნავად.