ყირიმის სახანო

ყირიმის სახანო قريم يورتى Qırım Yurtu ოსმალეთის იმპერიის ვასალი (1478–1774)
←   ← 1441 — 1783   →
გერბი
დედაქალაქი	ჩუფუტ-კალე (1441-1490-იანები) სალაჩიკი (1490-იანები-1532) ბახჩისარაი (1532-1783)
ენა	ყირიმული თათრული ოსმალური
რელიგია	ისლამი
ფართობი	52 200 კმ²
მმართველობის ფორმა	მემკვიდრეობითი მონარქია
დინასტია	გირეი
ხანი
- 1449-1466	ჰაჯი I გირეი (პირველი)
- 1777–1783	შაჰინ-გირეი(ბოლო)
დღეს მისი ტერიტორიაზე მდებარეობს	უკრაინა,  მოლდოვა,  რუსეთი

ყირიმის სახანო (ყირიმ. Qırım Hanlığı; რუს. Крымское ханство; უკრ. Кримське ханство; თურქ. Kırım Hanlığı) — ყირიმის თათართა სახელმწიფო 1441-1783 წლებში. ეს იყო ყველაზე ხანგრძლივი თურქული სახანო, რომელიც ოქროს ურდოს შემდეგ არსებობდა. მის სათავეში იდგნენ გირეის დინასტიის წარმომადგენლები. დინასტიის ფუძემდებელი, ჰაჯი I გირეი, ჩინგიზ-ყაენის უფროსი ვაჟის, ჯუჩის პირდაპირი შთამომავალი იყო. სახანოს ეჭირა ტერიტორიები დუნაისა და დნეპრს შორის. მოიცავდა ასევე თანამედროვე კრასნოდარის მხარის უდიდეს ნაწილსა და ბესარაბიას. ქვეყნის ძირითადი რელიგია იყო სუნიტური ისლამი, მაგრამ სხვა სარწმუნოებები არ იდევნებოდა. 1478 წლიდან ყირიმის სახანო ოფიციალურად გახდა ოსმალეთის ვასალი და ასე რჩებოდა ქუჩუქ-კაინარჯის ზავის დადებამდე (1774 წ.). 1783 წელს რუსეთმა მისი ანექსია მოახდინა.

ლიტერატურა

• Дворец крымских ханов в Бахчисарае
• В. Е. Возгрин ИСТОРИЧЕСКИЕ СУДЬБЫ КРЫМСКИХ ТАТАР
• О. Гайворонский «Созвездие Гераев. Краткие биографии крымских ханов»
• Базилевич В. М. Из истории московско-крымских отношений в первой половине XVII века. Киев.: 1914.
• Бантыш-Каменский Н. Н. Реестр делам крымского двора с 1474 по 1779 год
• Смирнов В. Д. Крымское ханство под верховенством Оттоманской Порты в XVIII в. до присоединения его к России