განის იმპერია: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ მომხმარებელმა Jaba1977 გვერდი „განას იმპერია“ გადაიტანა გვერდზე „განის იმპერია“ |
No edit summary |
||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა |
{{ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა |
||
|მშობლიური სახელი = |
|მშობლიური სახელი = |
||
|გრძელი სახელი = |
|გრძელი სახელი =განის იმპერია |
||
|რეგიონი = |
|რეგიონი = |
||
|ქვეყანა = |
|ქვეყანა = |
||
ხაზი 7: | ხაზი 7: | ||
|სტატუსი = |
|სტატუსი = |
||
|მართველობა = [[იმპერია]] |
|მართველობა = [[იმპერია]] |
||
<!-- აღზევება, დაცემა და მნიშვნელოვანი წლები --> |
|||
|შექმნა = შექმნა იმპერია |
|შექმნა = შექმნა იმპერია |
||
|შექმნის თარიღი = |
|შექმნის თარიღი = |
||
ხაზი 53: | ხაზი 52: | ||
|გერბის აღწერა = |
|გერბის აღწერა = |
||
|რუკის სურათი = Ghana empire map.png |
|რუკის სურათი = Ghana empire map.png |
||
|რუკის აღწერა = |
|რუკის აღწერა = განის იმპერია მისი დიდების მწვერვალზე. |
||
|რუკის სურათი2 = |
|რუკის სურათი2 = |
||
|რუკის აღწერა2 = |
|რუკის აღწერა2 = |
||
ხაზი 136: | ხაზი 135: | ||
|დღეს = {{დროშა|მალი}}<br/>{{დროშა|მავრიტანია}} |
|დღეს = {{დროშა|მალი}}<br/>{{დროშა|მავრიტანია}} |
||
}} |
}} |
||
''' |
'''განის იმპერია''' (დაახ. 300 - 1200 წლები) — ცნობილია როგორც ''ავკარი'', [[განა (ტიტული)|განა]] მისი მმართველის ტიტული იყო. მდებარეობდა დღევანდენი [[მავრიტანია|მავრიტანიის]] სამხრეთ-აღმოსავლეთ და [[მალი]]ს დასავლეთ ნაწილში. მისი ეკონომიკა აწყობილი იყო ოქროთი და მარილით [[ტრანსსაჰარული ვაჭრობა|ტრანსსაჰარულ ვაჭრობაზე]].<ref>Burr, J. Millard and Robert O. Collins, ''Darfur: The Long Road to Disaster'', Markus Wiener Publishers: Princeton, 2006, ISBN 1-55876-405-4, pp. 6-7.</ref> იმპერია აკონტროლებდა სხვა და სხვა სავაჭრო გზებს. |
||
განის იმპერია პირველად [[830]] წელს [[მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმი]]ს ჩანაწერებშია მოხსენიებული.<ref>al-Kuwarizmi in Levtzion and Hopkins, ''Corpus'', p. 7.</ref> [[XI საუკუნე]]ში, [[კორდობა (ესპანეთი)|კორდობელმა]] სწავლულმა [[ალ-ბაკრი]]მ, მოგზაურთა მონაყოლების მიხედვით შეადგინა სამეფოს დეტალური აღწერა. მისი მტკიცებით, განის შეეძლო 200 000 ათასი მეომრის გამოყვანა რომელთაგანაც 40 000 მშვილდოსანი იქნებოდა და მათ ასევე ცხენოსანი ჯარიც ყავდათ.<ref>al-Bakri in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 81.</ref> |
|||
საბოლოოდ |
საბოლოოდ განის [[XIII საუკუნე]]ში გახდა [[მალის იმპერია|მალის იმპერიის]] ვასალი. როდესაც [[1957]] წელს [[ოქროს სანაპირო (ბრიტანეთის კოლონია)|ოქროს სანაპირომ]] [[ბრიტანეთი]]სგან დამოუკიდებლობა მიიღო მან სახელად აიღო განა, რადგან ითვლებოდა, რომ განის იმპერიის ხალხი [[სონინკე]]ბი ამ ტერიტორიაზე მიგრირდნენ. |
||
== მმართველები == |
== მმართველები == |
15:38, 2 აგვისტო 2016-ის ვერსია
განის იმპერია | |||||
| |||||
განის იმპერია მისი დიდების მწვერვალზე.
| |||||
დედაქალაქი | კუმბი-სალე | ||||
ენები | სონინკე, მანდე | ||||
მთავრობა | იმპერია | ||||
განა | |||||
- | 790-იანები | მაიან დიაბე სისე | |||
- | 1040–1069 | განა ბასი | |||
- | 1203–1235 | სოუმაბა სისე | |||
ისტორია | |||||
- | შექმნა იმპერია | დაახ. 300 | |||
- | გაუქმდა | დაახ. 1200 | |||
ფართობი | |||||
- | 1067 | 1 600 კმ² (618 მლ²) | |||
დღეს ამ ტერიტორიაზე | მალი მავრიტანია |
განის იმპერია (დაახ. 300 - 1200 წლები) — ცნობილია როგორც ავკარი, განა მისი მმართველის ტიტული იყო. მდებარეობდა დღევანდენი მავრიტანიის სამხრეთ-აღმოსავლეთ და მალის დასავლეთ ნაწილში. მისი ეკონომიკა აწყობილი იყო ოქროთი და მარილით ტრანსსაჰარულ ვაჭრობაზე.[1] იმპერია აკონტროლებდა სხვა და სხვა სავაჭრო გზებს.
განის იმპერია პირველად 830 წელს მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმის ჩანაწერებშია მოხსენიებული.[2] XI საუკუნეში, კორდობელმა სწავლულმა ალ-ბაკრიმ, მოგზაურთა მონაყოლების მიხედვით შეადგინა სამეფოს დეტალური აღწერა. მისი მტკიცებით, განის შეეძლო 200 000 ათასი მეომრის გამოყვანა რომელთაგანაც 40 000 მშვილდოსანი იქნებოდა და მათ ასევე ცხენოსანი ჯარიც ყავდათ.[3]
საბოლოოდ განის XIII საუკუნეში გახდა მალის იმპერიის ვასალი. როდესაც 1957 წელს ოქროს სანაპირომ ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა მიიღო მან სახელად აიღო განა, რადგან ითვლებოდა, რომ განის იმპერიის ხალხი სონინკები ამ ტერიტორიაზე მიგრირდნენ.
მმართველები
- კაია მაგან სისე: დაახ. 350 AD[4]
- 21 მეფის სახელი უცნობია: დაახ. 350 – 622
- 21 მეფის სახელი უცნობია: დაახ. 622 – 790
- რეჯა აკბა: 1400–1415
ლიტერატურა
- Masonen, Pekka (2000), The Negroland revisited: Discovery and invention of the Sudanese middle ages, Helsinki: Finnish Academy of Science and Letters, pp. 519–23, ISBN 951-41-0886-8.
- Mauny, Raymond (1971), „The Western Sudan“, Shinnie, P.L., The African Iron age, Oxford: Oxford University Press, pp. 66–87, ISBN 0-19-813158-5.
- Monteil, Charles (1954), „La légende du Ouagadou et l’origine des Soninke“, Mélanges Ethnologiques, Dakar: Mémoire de l'Institute Français d'Afrique Noire 23, pp. 359–408.
რესურსები ინტერნეტში
- African Kingdoms | Ghana
- Empires of west Sudan
- Kingdom of Ghana, Primary Source Documents
- Ancient Ghana
სქოლიო
- ↑ Burr, J. Millard and Robert O. Collins, Darfur: The Long Road to Disaster, Markus Wiener Publishers: Princeton, 2006, ISBN 1-55876-405-4, pp. 6-7.
- ↑ al-Kuwarizmi in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 7.
- ↑ al-Bakri in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 81.
- ↑ Gravrand, Henry, "La civilisation Sereer, Cosaan : les origines", Nouvelles Editions Africaines, 1983, pp. 75–76. ISBN 2-7236-0877-8