შინაარსზე გადასვლა

განის იმპერია

Checked
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
განის იმპერია

დაახ. 300–დაახ. 1200
{{{საერთო სახელი}}}-ს მდებარეობა
განის იმპერია მისი დიდების მწვერვალზე.
დედაქალაქი კუმბი-სალე
ენები სონინკე, მანდე
რელიგია ისლამი, ანიმიზმი
მთავრობა იმპერია
განა
 -  790-იანები მაიან დიაბე სისე
 -  1040–1069 განა ბასი
 -  1203–1235 სოუმაბა სისე
ისტორია
 -  შექმნა იმპერია დაახ. 300
 -  გაუქმდა დაახ. 1200
ფართობი
 -  1067 1 600 კმ² (618 მლ²)
დღეს ამ ტერიტორიაზე მალის დროშა მალი
მავრიტანიის დროშა მავრიტანია

განის იმპერია (დაახ. 300 - 1200 წლები) — ცნობილია როგორც ავკარი, განა მისი მმართველის ტიტული იყო. მდებარეობდა დღევანდენი მავრიტანიის სამხრეთ-აღმოსავლეთ და მალის დასავლეთ ნაწილში. მისი ეკონომიკა აწყობილი იყო ოქროთი და მარილით ტრანსსაჰარულ ვაჭრობაზე.[1] იმპერია აკონტროლებდა სხვა და სხვა სავაჭრო გზებს.

განის იმპერია პირველად 830 წელს მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმის ჩანაწერებშია მოხსენიებული.[2] XI საუკუნეში, კორდობელმა სწავლულმა ალ-ბაკრიმ, მოგზაურთა მონაყოლების მიხედვით შეადგინა სამეფოს დეტალური აღწერა. მისი მტკიცებით, განის შეეძლო 200 000 ათასი მეომრის გამოყვანა რომელთაგანაც 40 000 მშვილდოსანი იქნებოდა და მათ ასევე ცხენოსანი ჯარიც ჰყავდათ.[3]

საბოლოოდ განის XIII საუკუნეში გახდა მალის იმპერიის ვასალი. როდესაც 1957 წელს ოქროს ნაპირმა ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა მიიღო მან სახელად აიღო განა, რადგან ითვლებოდა, რომ განის იმპერიის ხალხის აკანების შთამომავლები ამ ტერიტორიაზე მიგრირდნენ.

  • კაია მაგან სისე: დაახ. 350 AD[4]
  • 21 მეფის სახელი უცნობია: დაახ. 350 – 622
  • 21 მეფის სახელი უცნობია: დაახ. 622 – 790
  • რეჯა აკბა: 1400–1415
  • Ваккури Юха. Цивилизации долины Нигера: легенды и золото / Пер. с фин. Н. В. Шлыгиной. — М.: Прогресс, 1988. — 168 с.
  • Masonen, Pekka (2000), The Negroland revisited: Discovery and invention of the Sudanese middle ages, Helsinki: Finnish Academy of Science and Letters, pp. 519–23, ISBN 951-41-0886-8.
  • Mauny, Raymond (1971), „The Western Sudan“, Shinnie, P.L., The African Iron age, Oxford: Oxford University Press, pp. 66–87, ISBN 0-19-813158-5.
  • Monteil, Charles (1954), „La légende du Ouagadou et l’origine des Soninke“, Mélanges Ethnologiques, Dakar: Mémoire de l'Institute Français d'Afrique Noire 23, pp. 359–408.

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. Burr, J. Millard and Robert O. Collins, Darfur: The Long Road to Disaster, Markus Wiener Publishers: Princeton, 2006, ISBN 1-55876-405-4, pp. 6-7.
  2. al-Kuwarizmi in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 7.
  3. al-Bakri in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 81.
  4. Gravrand, Henry, "La civilisation Sereer, Cosaan : les origines", Nouvelles Editions Africaines, 1983, pp. 75–76. ISBN 2-7236-0877-8