ხადიჯა ბინთ ხუვაილიდი
| ხადიჯა ბინთ ხუვაილიდი არაბ. خديجة بنت خويلد | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი |
556 მექა, ჰიჯაზი, საუდის არაბეთი |
| გარდაცვალების თარიღი |
30 აპრილი 619 მექა, ჰიჯაზი, საუდის არაბეთი |
| საქმიანობა | ვაჭარი |
| რელიგია | ისლამი |
| მეუღლე(ები) | მუჰამედი |
| მშობლები |
მამა: ხუვაილიდ იბნ ასადი დედა: ფატიმა ბინთ ზაიდა |
ხადიჯა ბინთ ხუვაილიდ იბნ ასად იბნ აბდულ უზა იბნ კილაბ ალ-ყურაშია ალ-ასადია (არაბ. خديجة بنت خويلد; 555—619, მექა)[1] — წინასწარმეტყველ მუჰამედის პირველი და გარდაცვალებამდე ერთადერთი ცოლი, მუჰამედმა სხვა ცოლები მხოლოდ მისი გარდაცვალების შემდეგ შეირთო. ორჯერ დაქვრივებული, მდიდარი (მან სიმდიდრე მეორე გარდაცვლილი ქმრისგან მიიღო), ჭკვიანი, მაღალი, ლამაზი ქალი. მას შესანიშნავი ხასიათი ჰქონდა. ხადიჯას გარდაცვალების შემდეგ, მუჰამედის გულში ვერავინ დაიმკვიდრა მისი ადგილი.
|
„ერთ დროს ამქვეყნად საუკეთესო ქალი მარიამი იყო, იმრანის ქალიშვილი, ხოლო ამ საზოგადოების საუკეთესო ქალი ხადიჯაა.“
|
(საჰიჰ ალ-ბუხარი, წიგნი. 62, თავი. 1073, №1365(3432))
|
ცხოვრება მუჰამედის გაცნობამდე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუჰამედამდე ხადიჯა ორჯერ იყო დაქორწინებული. იგი გაათხოვა მამამ —ხუვეილიდ იბნ ასადმა. მისი პირველი ქმარი გახლდათ უსაიკ იბნ აბიდი. პირველ ქორწინებაში ხადიჯას შეეძინა ვაჟი აბდალაჰი და ქალიშვილი ჯარია. მისი მეორე ქმარი იყო აბუ ჰალა იბნ მალიქი ბანუ უსაიდის გვარიდან. ხადიჯას შეეძინა ვაჟი, ჰინდ იბნ აბუ ჰალა და ქალიშვილი, ზაინაბ ბინთ აბუ ჰალა. ის ყოველთვის ეხმარებოდა ახლობლებს, გაჭირვებულებს, ასევე ეხმარებოდა მათ, ვისაც ქორწილების გამართვის საშუალება არ ჰქონდათ. ხადიჯას თხოულობდნენ არაბეთის ნახევარკუნძულის არაბული ელიტის საპატიო წარმომადგენლები, მაგრამ იგი ყველას უარით ისტუმრებდა.
გამორჩეული თვისებების გამო ხადიჯას შეარქვეს:
- კურაიშების პრინცესა
- ატ-ტაჰირა — (არაბული الطاهرة) "წმინდა"
- ალ-ქუბრა — (არაბული الكبرى) "დიდებული"
მუჰამედის გაცნობა და ქორწინება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხადიჯა იყო კურაიშების ტომის ერთ-ერთი ყველაზე კეთილშობილი და მდიდარი ქალი. [2]იგი ძალიან წარმატებული ვაჭარი გახლდათ.[3] თავად არ დაჰყვებოდა ქარავნებს. გარკვეულ თანხას აძლევდა ვაჭრებს, რომლებიც საკომისიოს სანაცვლოდ ვაჭრობდნენ მისი სახელით. 595 წელს ხადიჯა ეძებდა პიროვნებას სირიაში გარიგების საწარმოებლად. გაიგო, რომ მუჰამედ იბნ აბდულა კეთილსინდისიერი და სანდო პიროვნება გახლდათ. ხადიჯამ იგი აირჩია და ანდო იმაზე მეტი თანხა, ვიდრე ჩვეულებრივ სხვებს აძლევდა.[4]
მუჰამედი გაემგზავრა სირიაში ხადიჯას მსახურ მაისარასთან ერთად. წარმატებულმა ვაჭრობამ მას დიდი მოგება მოუტანა. სირიიდან დაბრუნებულმა ხადიჯას გადასცა მინდობილი სახსრები დიდ მოგებასთან ერთად. მაისარამ ხადიჯას მოახსენა მუჰამედის დადებითი თვისებების შესახებ (ზოგიერთი მკვლევარი თვლის, რომ მსახურმა აგრეთვე უამბო ზოგიერთი სასწაულის შესახებ, რომლის მომსწრეც თავად გახდა, მაგალითად, იმის შესახებ, თუ როგორ იცავდა მუჰამედს ორი ანგელოზი მცხუნვარე მზისგან).
ხადიჯას მუჰამედის მიმართ ამაღელვებელი გრძნობები გაუჩნდა. ქალი თვლიდა, რომ მუჰამედი ყველასგან განსხვავდებოდა, თუმცა ეჭვი ეპარებოდა, თანახმა იქნებოდა თუ არა ერთგული, ახალგაზრდა კაცი იგი ცოლად შეერთო, ვინაიდან იმ დროისთვის ხადიჯა უკვე ორმოცი წლის გახლდათ.[5]
ქორწინების შესახებ წინასწარმეტყველს ხადიჯას მეგობარი ნაფისა ბინთ მუნაბიხი დაელაპარაკა. მუჰამედმა თანხმობა განაცხადა და თავისი განზრახვის შესახებ უამბო მამის ძმებს. ერთ-ერთი წყაროს მიხედვით, ხადიჯა მამამ, ხუვეილიდ იბნ ასადმა დააქორწინა მუჰამედზე. სხვა წყაროს მიხედვით, იგი ბიძამ ამრ იბნ ასადმა გაათხოვა [წყარო არ არის მითითებული]. ნიშნობის ცერემონია გაიმართა ჰაშიმიდების წარმომადგენლებისა და კურაიშების ტომის უხუცესების თანდასწრებით. ხადიჯას საქორწილო საჩუქარი გახლდათ ოცი ახალგაზრდა აქლემი.[6][7][8]
ცერემონიის შემდეგ აქლემები დაკლეს და ხორცი ღარიბებს დაურიგეს. ხადიჯას სახლი ნათესავებისა და მეგობრებისთვის გაიღო. სტუმრებს შორის იყო მუჰამედის დედობილი ჰალიმა ას-სადია. დიდსულოვანმა პატარძალმა მუჰამედის აღმზრდელი ორმოცი ცხვრით დაასაჩუქრა. ქორწილი ორი თვის შემდეგ გადაიხადეს, როდესაც მუჰამედი სირიიდან დაბრუნდა. ამ დროს წინასწარმეტყველი ოცდახუთი წლის იყო, უმეტესი წყაროების თანახმად, ხადიჯა — ორმოცის.[9][10]
ოჯახური ცხოვრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუჰამედის ქორწინება ხადიჯასთან არის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა მის ცხოვრებაში წინასწარმეტყველური მისიის დაწყებამდე. წინასწარმეტყველის დამოკიდებულება მეუღლისადმი არ იყო მხოლოდ ცოლ-ქმრის ურთიერთობა. ეს იყო განსხვავებულად ამაღლებული ორივე მხრიდან. ხადიჯამ დიდი მხარდაჭერა გაუწია მუჰამედს. მას არასოდეს შეპარვია ეჭვი იმის ჭეშმარიტებაში, რასაც ქმარი ქადაგებდა. ქალს ღრმად სწამდა მუჰამედის ღვთაებრივი მისიისა და მთელი სიცოცხლე მის იდეებს იცავდა.[11]
წყვილს ექვსი შვილი შეეძინა:
- ვაჟიშვილი ალ-კასიმი (არაბ. القاسم)
- ქალიშვილი ზაინაბი (არაბ. زینب)
- ქალიშვილი რუკაია (არაბ. رقية)
- ქალიშვილი უმ ქულთუმი (არაბ.. أم كلثوم)
- ქალიშვილი ფატიმა (არაბ. فاطمة)
- ვაჟიშვილი აბდულაჰი (არაბ. عبد الله)
ვაჟები ადრეულ ასაკში გარდაიცვალნენ. გოგონებმა მუჰამედის წინასწარმეტყველური მისიის დასაწყისში მიიღეს ისლამი და გადავიდნენ მექადან მედინაში, თუმცა მხოლოდ ფატიმა იყო მამის სიკვდილის მომსწრე. დანარჩენები გარდაიცვალნენ წინასწარმეტყველის სიკვდილამდე.
ხადიჯას მნიშვნელობა მუჰამედისთვის[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუჰამედისთვის ხადიჯა პირველი ცოლი იყო, რომლის სიცოცხლეში მას სხვა ცოლები არ ჰყოლია. ჰადისების მიხედვით, ხადიჯა იყო პირველი, ვინც მას დაუჯერა (ანუ ის გახდა პირველი, ვინც მიიღო ისლამი) და ყოველთვის მხარს უჭერდა მას. მისი გარდაცვალების წელს ეწოდება "სევდის წელი" (მუჰამედის ბიძაც იმავე წელს გარდაიცვალა). ჰადისებში აღწერილიდან შეიძლება აღინიშნოს, რომ წინასწარმეტყველი მეუღლის მიმართ ძლიერ სიყვარულს განიცდიდა როგორც სიცოცხლის პერიოდში, ასევე სიკვდილის შემდეგ. მუჰამედს ყოველთვის ახსოვდა პირველი მეუღლე. ცხვრის დაკვლისას, ხორცის ნაწილს ხადიჯას მეგობრებს უგზავნიდა ხოლმე, მათ შორის, ნაფისა ბინთ მუნაბიჰს.
გარდა ამისა, მუჰამედი აცხადებდა, რომ ისას (იესო) მისიის საუკეთესო ქალი გახლდათ მარიამ ბინთ იმრანი (მარიამ იმრანის ასული, იესოს დედა), ხოლო მისი მისიის საუკეთესო ქალი — ხადიჯა ბინთ ხუვაილიდი.
აიშა ბინთ აბუ ბაქრი ამბობდა, რომ წინასწარმეტყველის ცოლებიდან მხოლოდ ხადიჯაზე ეჭვიანობდა, მიუხედავად იმისა, რომ ის ცოცხალი აღარ იყო.
არაბებმა პატივისცემის ნიშნადს ხადიჯას „ისლამის დედა“ შეარქვეს.[12]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- რუსუდან წიქვაძე., ისლამი (რელიგია, წარსული და თანამედროვეობა). გამომცემლობა "კანდელი" , თბილისი, 1998. — გვ. 36.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ al-Tabari. History of Al-Tabari, Vol. 39. p. 161.
- ↑ Haq, S.M. Ibn Sa'd's Kitab al-Tabaqat al-Kabir, vol. 1. p. 54.
- ↑ Benedikt, Koehler (2014). Early Islam and the Birth of Capitalism. Lexington Books.
- ↑ The Women of Madina. Ta-Ha Publishers. p. 9.
- ↑ Cheema, Waqar Akbar (4 December 2017). "The Age of Khadija at the Time of her Marriage with the Prophet: Abstract". Archived from the original on 15 April 2019. Retrieved 15 April 2019.
- ↑ Muhammad ibn Saad, Tabaqat vol. 1. Translated by Haq, S. M. Ibn Sa'd's Kitab al-Tabaqat al-Kabir, pp. 148–149. Delhi: Kitab Bhavan.
- ↑ Muhammad ibn Saad, Tabaqat vol. 1. Translated by Haq, S. M. Ibn Sa'd's Kitab al-Tabaqat al-Kabir, p. 54. Delhi: Kitab Bhavan.
- ↑ Guillaume. The Life of Muhammad. Oxford. p. 83.
- ↑ Ibn Sa'd Tabaqat al-Kubra (არაბ). Vol. 8.أخبرنا هشام بن محمد بن السائب عن أبيه عن أبي صالح عن ابن عباس قال:كانت خديجة يوم تزوجها رسول الله – صلى الله عليه وسلم – ابنة ثمان وعشرين سنة
- ↑ Abu ‘Abdullah Al-Hakim. al-Mustadrak (არაბ). Vol. 3. عن محمد بن إسحاق، أن أبا طالب وخديجة بنت خويلد هلكا في عام واحد، وذلك قبل مهاجر النبي صلى الله عليه وسلم إلى المدينة بثلاث سنين، ودفنت خديجة بالحجون، ونزل في قبرها رسول الله صلى الله عليه وسلم، وكان لها يوم تزوجها ثمان وعشرون سنة
- ↑ Al-Jibouri, Yasin T (2020). "Khadijah, Daughter of Khuwaylid, Wife of Prophet Muhammad". Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project. Archived from the original on 24 April 2019. Retrieved 18 March 2020.
- ↑ Encyclopaedia of the Quran. Leidan: Brill, 2001. Print.