ტიტანობოა
| ტიტანობოა | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ტიტანობოა |
||||||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
| ლათინური სახელი | ||||||||||||||||
| Titanoboa cerrejonensis |
ტიტანობოა (ნიშნავს „გიგანტურ ბოას“[1]) — ნამარხი გველების გვარი, რომლებიც ცხოვრობდნენ 60-58 მლნ. წლის წინ, პალეოცენურ პერიოდში[2]. ერთადერთი ცნობილი სახეობაა Titanoboa cerrejonensis, რომელიც დღემდე აღმოჩენილ ყველაზე დიდ გველს წარმოადგენს[2]. მისი ნაშთიდან გამომდინარე შესაძლოა დავასკვნათ, რომ სიგრძეში გველი 13 მეტრს აღწევდა, სისქეში 1 მეტრს, წონით კი მიახლოებით 1,25 ტონა იყო. 2009 წელს, ქვანახშირის საბადოებში, კერეიონში, კოლუმბია[2][1] აღმოჩენილი იქნა T. cerrejonensis-ის 28 დამოუკიდებელი ნაშთი. ამ აღმოჩენამდე ცოტაოდენი ნაშთი აღმოაჩინეს სამხრეთ ამერიკის უძველეს ტროპიკულ გარემოში[3].
გველი მეცნიერთა გუნდმა, ჯონათან ბლოჩისა და კარლოს ჯარამილოს ხელმძღვანელობით, ექსპედიციის დროს აღმოაჩინა. ბლოჩი ფლორიდის უნივერსიტეტის პალეონტოლოგია, კარლოს ჯარამილო კი სმიტსონიური ტროპიკულ გამოკვლევათა ინსტიტუტის პალეობოტანიკოსი[4].
ვინაიდან გველები ცივსისხლიანები არიან, მეცნიერებმა გამოთქვეს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ტროპიკები-ამ გველის საცხოვრებელი-გაცილებით ცხელი ადგილი ყოფილა, ვიდრე ამას გამოკვლევები ადასტურებენ. ტემპერატურას აქ, საშუალოდ, 32 °C უნდა მიეღწია[5].
ზომის შედარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კოლუმბიაში აღმოჩენილ 28 გველიდან 8 განსაკუთრებით დიდი ზომით გამოირჩეოდა: მათი წონა - 1100 კილოგრამს აღწევდა, სიგრძე კი 12-15 მეტრს. დღეისათვის მსოფლიოს ყველაზე დიდი გველი ბადისებრი პითონია, სიგრძით 9 მეტრამდე, მწვანე ანაკონდა კი 7,5 მეტრს აღწევს.[6].
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Leptotyphlops carlae ანუ ბარბადოსის ვიწროპირიანი გველი - მსოფლიოში ყველაზე პატარა გველი.
- ბადისებრი პითონი - სავარაუდოდ ყველაზე გრძელი გველი მსოფლიოში.
- მწვანე ანაკონდა - მსოფლიოს ყველაზე მასიური გველი.
| ||||||||||||||||||||||||||
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 ჰედი, ჯეისონ ჯ.; ჯონათან ი. ბლოჩი, ალექსანდრე კ. ჰასტინგსი, ჯეისონ რ. ბოურქიუ, ედუინ ა. კადენა, ფაბიანი ა. ჰარეირა, პ. დევიდ პოლი და კარლოს ა. ჯარამილო. "გიგანტური პალეოცენური მახრჩობელა გველის აღმოჩენამ ცხადყო იმ პერიოდის გაცილებით მაღალი ტროპიკული ტემპერატურა.". Nature 457: 715–718. http://www.nature.com/nature/journal/v457/n7230/abs/nature07671.html. 2009-02-05
- ↑ 2.0 2.1 2.2 კუოკი, რობერტა. (4 თებერვალი 2009) მეცნიერებმა აღმოაჩინეს მსოფლიოს უდიდესი გველი. Nature. წაკითხვის თარიღი: 4 თებერვალი 2009.
- ↑ მაუჟ II, ტომას ჰ.. (4 თებერვალი 2009) 43 ფუტი სიგრძის სუპერგრძელი გველი ტიტანობოა კოლუმბიიდან. Los Angeles Times. წაკითხვის თარიღი: 4 თებერვალი 2009.
- ↑ 2,500 პაუნდი და 43 ფუტი, პრეისტორიული გველის რეკორდული ზომები. Science Daily (4 თებერვალი, 2009). წაკითხვის თარიღი: 4 თებერვალი 2009.
- ↑ ჯოისი, კრისტოფერ. (5 თებერვალი 2009) ერთ დროს 1 ტონიანი გველი დასრიალებდა ტროპიკებში. NPR. წაკითხვის თარიღი: 5 თებერვალი 2009.
- ↑ CTV: უძველესი გარგანტუელი გველები საუზმეზე ნიანგებს მიირთმევდნენ
