რაფიელ ისარლიშვილი
რაფიელ პეტრეს ძე ისარლიშვილი (ისარლოვი) (დ. 1843 — გ. 29 ნოემბერი, 1918, თბილისი) — ქართველი საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, მთარგმნელი.
მესხეთიდან გადმოსახლებულ წარჩინებულ ქართველ კათოლიკეთა საგვარეულოს წარმომადგენელი. თბილისის გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ მან განათლება ევროპაში მიიღო, სადაც დაეუფლა რამდენიმე უცხო ენას. საზღვარგარეთიდან დაბრუნებული ისარლიშვილი აქტიურად ჩაება საზოგადოებრივ საქმიანობაში. 1869 წელს გამოსცა თავისივე შედგენილი „სინოპტიკური კალენდარი“. 1873 წელს ისარლიშვილმა ავჭალაში გახსნა უფასო სკოლა ღარიბთათვის. 1875 წელს გამოსცა „პირველი წიგნი წერა-კითხვის სასწავლებლად სურათებით ამერიკულ მეთოდზე სასოფლო სკოლებისათვის“, რომელიც, გარკვეულწილად, იაკობ გოგებაშვილის „დედა ენის“ წინამორბედი იყო.
1900 წელს ისარლიშვილი პარიზის მსოფლიო გამოფენაზე ქართულ განყოფილებას ხელმძღვანელობდა. პავილიონში გამოფენილმა სასოფლო-სამეურნეო ნაწარმმა და ქართული კულტურის ნიმუშებმა მნახველთა დიდი მოწონება დაიმსახურა, რაც აისახა იმდროინდელ ქართულ და ევროპულ პრესაში. უცხოელთათვის საქართველოს უკეთ გაცნობის მიზნით ისარლიშვილმა პარიზში ფრანგულ ენაზე გამოსცა ალექსანდრე ხახანაშვილის „საქართველოს ისტორია“. ისარლიშვილი საფრანგეთის სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ მედლითა და დიპლომით დააჯილდოვა. ისარლიშვილის გარდაცვალებას ნეკროლოგი უძღვნა ზაქარია ჭიჭინაძემ.
ბიბლიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- პირველი წიგნი წერა-კითხვის სასწავლებლად : შედგენილი სურათებით ამერიკულ მეტოდაზე სასოფლო შკოლებისათვის რ. ისარლიშვილისაგან (ავტორი). - თბილისი, 1875;
- Histoire de Georgie / Publiee sous la direction de M. Raphael Isarloff ; Apercu geographique et abrege de l'histoire et de la litterature georgienne par M.A. Khakhanov. - Tiflis : Societe georgienne de lettres, 1900.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა პარიზის 1900 წლის მსოფლიო გამოფენაზე და 118 წლის შემდეგ / [იდეის ავტორები: მანანა ვარძელაშვილი და მარინა თუმანიშვილი ; წიგნი შეადგინა და გამოსაცემად მოამზადა მარინა თუმანიშვილმა ; მთ. რედაქტორი ნიკოლოზ ანთიძე]. თბილისი : საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტო, 2018;
- ნანიტაშვილი ლ., წერილები, თბ., 1981;
- ნანიტაშვილი ლ., ქართული წიგნის ამაგდარი, თბ., 1985;
- ჭიჭინაძე ზ., რაფიელ ისარლიშვილი, «საქართველო», 1918, №223;
- ბუბულაშვილი ე., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 4, თბ., 2018. — გვ. 360.