ო-ნიგირი
ო-ნიგირი (ან: ონიგირი; お握り ; 御握り; おにぎり), ასევე ცნობილი როგორც ო-მუსუბი (お結び; おむすび), ნიგირიმეში (握り飯; にぎりめし) ან ბრინჯის ბურთი, არის იაპონური კერძი, რომელიც მზადდება თეთრი ბრინჯით და ნორით (წყალმცენარით). ძირითადად, ბრინჯს ბურთის ან ცილინდრის ფორმას აძლევენ და ახვევენ ნორიში. ტრადიციულად, ო-ნიგირის შიგთავსი წარმოადგენს დამარილებული ორაგულს, კაცუობუშის, კომბუს, ტარაკოს, მენტაიკოს (თევზები/წყალმცენარეები) ან სხვა მარილიან ან მჟავე ინგრედიენტს, რომლებიც ბუნებრივი კონსერვანტის როლს ირგებენ. იაპონიაში, მაღაზიების უმეტესობა ონიგირის ამზადებს მრავალფეროვანი შიგთავსით და არომატებით. არსებობს სპეციალური მაღაზიებიც, რომლებიც მხოლოდ ონიგირის ყიდიან. იაპონიაში ეს კერძი გასაკუთრებით პოპულარულია და იაპონურ რესტორნებშიც, მთელი მსოფლიოს გარშემო, ის ერთ-ერთი უმთავრესი კერძია.
გავრცელებული მცდარი აზრია, რომ ო-ნიგირი იდენტურია ნიგირისუშისა (ასევე უწოდებენ ნიგირის), მაგრამ ეს ორი განსხვავაებული კერძია. ო-ნიგირი მზადდება უბრალო (ან მსუბუქად დამარილებული) ბრინჯით, სუში კი ბრინჯით, რომელშიც შერეულია ძმარი, შაქარი და მარილი[1]. ასევე, ო-ნიგირის არ აქვს სუშის ფორმა. სუში წარმოიშვა როგორც თევზის შენახვის ხერხი, რადგან ბრინჯით დაფარული თევზი თვეების განმავლობაში არ ფუჭდებოდა, ო-ნიგირის კი დამზადების შემდეგ მალევე მიირთმევენ.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მურასაკი შიკიბუს XI საუკუნის დღიურში "Murasaki Shikibu Nikki", ის წერს ბრინჯის ბურთულების კერძზე[2][3]. იმ დროს ო-ნიგირის "ტონჯიკის" უწოდებდნენ და ხშირად მიირთმევდნენ სახლის გარეთ სადილობისას, მაგრალითად პიკნიკზე[4]. XVII საუკუნის სხვა თხზულებებში ნათქვამია, რომ ბევრი სამურაი ინახავდა ბამბუკის კანში გახვეულ ბრინჯის ბურთულებს სწრაფი სადილისთვის ომის დროს, მაგრამ ო-ნიგირის წარმოშობა მურასაკი შიკიბუმდე მოხდა. სანამ საკვები ჩხირების გამოყენება ფართოდ გავრცელდებოდა, ნარას პერიოდში, ბრინჯს ხშირად პატარა ბურთულის ფორმას აძლევდნენ, რათა ადვილად ასაღბი ყოფილიყო. ჰეიანის პერიოდში ბრინჯს მათხკუთხედის ფორმას აძლევდნენ და ერთმანეთზე აწყობდნენ.
ო-ნიგირი სწრაფი კვების კერძს წარმოადგენდა. მისი თავდაპირველი სახე მხოლოდ დამარილებული ბრინჯი იყო, რადგან წარსულში, გენროკუს ეპოქამდე, ნერო საკმაოდ რთულად მოიპოვებოდა.
მასობრივი წარმოება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1980-იან წლებში გამოიგონეს მანქანა, რომელიც სამკუთხა ონიგირს ამზადებდა. იმის ნაცვლად, რომ დამატებითი ინგრედიენტები ბრინჯში შეახვიოს, მანქანა ბრინჯის ბურთულას ხვრელს უკეთებს და მას ავსებს ინგრედიენტებით, რომელიც იფარება ნორის ფენით. ბრინჯის ნორით დაფარვას მანქანა ახორციელებდა, რაც გარკვეული დროის შემდეგ ნორის დანესტიანებას იწვევდა და ის ეწებებოდა ბრინჯს.
შეფუთვის გაუმჯობესებამ მოგვცა შესაძლებლობა, ნორი და ბრინჯის ბურთულა ცალ-ცალკე განთავსდნენ. ო-ნიგირის ბრინჯსა და ნორის მხოლოდ ჭამამდე იღებენ, ბრინჯს სასურველ ინგრედიენტებს უმატებენ, ნორით დაფარავენ და მალევე მიირთმევენ.
ბრინჯი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჩვეულებრივ, ო-ნიგირი მზადდება მოხარშული თეთრი ბრინჯით, თუმცა, მის დასამზადებლად სხვა ბრინჯის გამოყენებაცაა შესაძლებელი, როგორიცაა:
- ო-კოვა ან კოვა-მეში - წებოვანი ბრინჯი, მოხარშული ან ორთქლზე მომზადებული ბოსტნეულთან ერთად;
- მაზე-გოჰან ("შერეული ბრინჯი") - მოხარშული ბრინჯი, რომელშიც სასურველი ინგრედიენტებია შერეული;
- შემწვარი ბრინჯი.
შიგთავსი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ო-ნიგირის შიგთავსად იყენებენ იაპონური სტილის ჩირს, გამხმარ თევზის კანსა და წყალმცენარეებს, მაგრამ, წინასწარ სეზონური ბრინჯით დამზადებული ო-ნიგირი ინგრედიენტებით არ ივსება. მხოლოდ მარილიანი ბრინჯისგან დამზადებულ ონიგირის უწოდებენ შიო-მისუბის.
სხვა ინგრედიენტები, რომლებიც ო-ნიგირის შიგთავსისთვის გამოიყენება, შეიძლება იყოს: თინუსი იაპონური სტილის მაიონეზით,[5] კრევეტები, ტემპურა, კალმარი, დაკონსერვებული ხილი და ბოსტნეული და ა.შ.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ https://books.google.com/books?id=8clwyPUpULQC&pg=PA162&dq=%22sushi+vinegar%22#v=onepage&q=%22sushi%20vinegar%22&f=false გვ. 162 (ინგლისური)
- ↑ Hasegawa, Masaharu; Yūichirō Imanishi (1989). Shin Koten Bungaku Taikei 24: Tosa Nikki, Kagerō Nikki, Murasaki Shikibu Nikki, Sarashina Nikki. Tōkyō: Iwanami Shoten. გვ. 266 ISBN 4-00-240024-7
- ↑ Ikeda, Kikan; Shinji Kishigami; Ken Akiyama (1958). Koten Bungaku Taikei 19: Makura no Sōshi, Murasaki Shikibu Nikki. Tōkyō: Iwanami Shoten. გვ. 455 ISBN 4-00-060019-2
- ↑ A Taste of Japan, Donald Richie, Kodansha, 2001, ISBN 4-7700-1707-3
- ↑ https://www.japanesecooking101.com/tuna-mayo-onigiri-recipe/ (ინგლისური)