მიკროპროცესორი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
Wikitext-ka.svg ამ სტატიას ან სექციას ვიკიფიცირება სჭირდება ქართული ვიკიპედიის ხარისხის სტანდარტების დასაკმაყოფილებლად.
იმ შემთხვევაში, თუ არ იცით, თუ რა არის ვიკიფიცირება, იხ. დახმარების გვერდი.
სასურველია ამის შესახებ აცნობოთ იმ მომხმარებლებსაც, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით სტატიის შექმნაში. გამოიყენეთ: {{subst:ვიკიფიცირება/info|მიკროპროცესორი}}
მიკროპროცესორი

მიკროპროცესორი (ბერძ. mikros და ნიშნავს „პატარას“) — მინიატურული ელექტრონულ-გამომთვლელი მანქანა, რეალიზებული ერთი ზედიდი ინტეგრალური სქემით. ზესუფთა სილიციუმის ერთ კრისტალზე რთული, მრავალსაფეხურიანი და ზუსტი ტექნოლოგიით დატანილია რამდენიმე მილიონი ტრანზისტორი და სხვა სქემური ელემენტები. აგრეთვე დამაკავშირებელი გამტარები და გარე მოწყობილობების შემაერთებელი წერტილები. მათი ერთობლიობა ქმნის ლოგიკურ ბლოკს: არითმეტიკულ მოწყობილობას, მართვის მოწყობილობას, რეგისტრებს და სხვა. მსოფლიოში სხვადასხვა ფირმების მიერ გამოიშვება სხვადასხვა დანიშნულების ცენტრალური მიკროპროცესორების ტიპები.

აგებულება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ვენტილიატორი

მიკროპროცესორის მთავარი პარამეტრებია: შესასრულებელ ბრძანებათა ერთობლიობა, თანრიგიანობა და ტაქტური სიხშირე. მიკროპროცესორების მთავარი პარამეტრი ტაქტური სიხშირეა. იგი გვიჩვენებს წამში რამდენ ელემენტარულ ოპერაციას-ტაქტს ასრულებს მიკროპროცესორი. ტაქტური სიხშირე იზომება მეგაჰერცებში (1 მეგაჰერცი უდრის 106 ჰერცს). თანრიგიანობა გვიჩვენებს, ერთ ტაქტში თუ რამდენ ორობითი თანრიგის დამუშავებას, ან გადაცემას ახორციელებს მიკროპროცესორი, ასევე რამდენი ორობითი თანრიგი შეიძლება იქნას გამოყენებული მიკროპროცესორის ოპერატიული მეხსიერების დამისამართებისათვის. აღსანიშნია, რომ ტაქტური სიხშირეპროცესორი მწარმოებლურობის შეფარდებითი მახასიათებელია იმიტომ, რომ პროცესორის სქემური გადაწყვეტების გამო ზოგიერთი პროცესორი ერთ ტაქტში ასრულებს იმდენ ოპერაციას, რამდენის შესრულებასაც სხვა პროცესორი ანდომებს რამდენიმე ტაქტს. გარეგნულად მიკროპროცესორი ოთხკუთხედი პლასტმასის ფირფიტაა — 5x5x05 სანტიმეტრის ზომის, 940-მდე „ფეხით“. მიკროპროცესორებს გასაციებლად უყენებენ პატარა ვენტილატორებს, რათა მიკროპროცესორი არ გადახურდეს.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ტრანზისტორების რაოდენობის ზრდა მიკროპროცესორებში
პროცესორის ტიპი ტრანზისტორების რაოდენობა წელი მწარმოებელი
Intel 4004.jpg
Intel 4004 2300 1971 Intel
KL Intel C8008-1.jpg
Intel 8008 3500 1972 Intel
KL Intel C8080.jpg
Intel 8080 4500 1974 Intel
KL MOS 6502.jpg
6502 5000 1975 MOS Technology
KL Intel TD8088.jpg
Intel 8088 29.000 1979 Intel
KL Hitachi HD68000.jpg
Motorola 68000 68.000 1979 Motorola
KL Intel 80286 CLCC Top.jpg
Intel 80286 134.000 1982 Intel
KL Intel i386DX.jpg
Intel 80386 275.000 1985 Intel
Intel 80486DX-33.jpg
Intel 80486 1.200.000 1989 Intel
KL Intel Pentium A80501.jpg
Pentium 3.100.000 1993 Intel
AMD K5 PR100.jpg
AMD K5 4.300.000 1996 AMD
Intel Pentium II 350 MHz.jpg
Pentium II 7.500.000 1997 Intel
KL AMD K6 LittleFoot.jpg
AMD K6 8.800.000 1997 AMD
KL Intel Pentium III Coppermine.jpg
Pentium III 9.500.000 1999 Intel
AMD K6 3.jpg
AMD K6-III 21.300.000 1999 AMD
Slot-A Athlon.jpg
AMD K7 22.000.000 1999 AMD
KL Intel Pentium 4 Wilamette.jpg
Pentium 4 42.000.000 2000 Intel
KL Intel Itanium ES.jpg
Itanium 25.000.000 2001 Intel
Athlon XP 3200 a.jpg
Barton 54.300.000 2003 AMD
Fujitsu Siemens Computers Amilo L7300 - motherboard - Intel Celeron M 360 (SL8ML) in socket 479-0459.jpg
Intel Pentium M 77.000.000 2003 Intel
Athlon-64-Lenara-CG.jpg
AMD K8 105.900.000 2003 AMD
KL Intel Itanium2.jpg
Itanium 2 220.000.000 2003 Intel
Itanium 2 (9 MB Cache) 592.000.000 2004 Intel
Cell 241.000.000 2006 Sony/IBM/Toshiba
Intel core2 duo 4300 IMGP5033.jpg
Core 2 Duo 291.000.000 2006 Intel
Core 2 Q6600 G0.JPG
Core 2 Quad 582.000.000 2006 Intel
GPU Nvidia G80.jpg
G80 (GPU) 681.000.000 2006 NVIDIA
Intel core i7 940 top R7309478 wp.jpg
Core i7 731.000.000 2008 Intel
AMD K10 758.000.000 2009 AMD
RV870, Cypress (GPU) 2.154.000.000 2009 ATI
Power6 789.000.000 2007 IBM
Dual-Core Itanium 2 1.700.000.000 2006 Intel