კედაჰი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ადმინისტრაციული ერთეული
კედაჰი
დროშა გერბი

ქვეყანა მალაიზიის დროშა მალაიზია
ადმ. ცენტრი ალორ-სეტარი
კოორდინატები 6°07′42″ ჩ. გ. 100°21′46″ ა. გ. / 6.12833° ჩ. გ. 100.36278° ა. გ. / 6.12833; 100.36278
ფართობი 9427.0 კმ²
მოსახლეობა 2 131 400 (2020)[1]
სასაათო სარტყელი UTC+8
სატელეფონო კოდი 04
საფოსტო ინდექსი 02000–02999 და 05000–09999
საავტომობილო კოდი K
ოფიციალური საიტი http://www.kedah.gov.my
კედაჰი — მალაიზია
კედაჰი

კედაჰი ― შტატი მალაიზიაში. მდებარეობს ნახევარკუნძულის მალაიზიის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. შტატის ფართობი 9 000 კმ²-ია. მოიცავს კონტინენტურ ნაწილსა და ლანგკავის კუნძულებს. კონტინენტური ნაწილი შედარებით ბრტყელი რელიეფით ხასიათდება. ლანგკავი არქიპელაგია და კუნძულების უმრავლესობა დაუსახლებელია.

წარსულში შტატს ძველი და შუა საუკუნეების ტამილები კადარამს (ტამილ. கடாரம்) უწოდებდნენ, არაბები ― კატაჰას ან კალაჰბარს, სიამელები ― სიბურის.[2][3]

ჩრდილოეთიდან კედაჰის შტატს პერლისის შტატი და ტაილანდის პროვინციები, სონგქალა და იალა ესაზღვრება. სამხრეთიდან პერაკის შტატი, ხოლო სამხრეთ-დასავლეთიდან პენანგი ითვლება.

შტატის დედაქალაქი ალორ-სეტარია, ხოლო სამეფო ქალაქია ანაკ-ბუკიტი. სხვა მნიშვნელოვანი ქალაქებია სუნგაი-პეტანი (უდიდესი ურბანული ტერიტორია მოსახლეობის მიხედვით), კულიმი, კუაჰი და ლანგკავი.

გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კედაჰი მე-8 ადგილზეა მალაიზიის შტატებს შორის როგორც ფართობის, ისე მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით. შტატის ფართობი 9 500 კმ²-ია,[4] ხოლო მოსახლეობის რაოდენობა 1 890 098 ადამიანს შეადგენს. შტატის უდიდესი ხელოვნური ტბაა პედუს ტბა.[5]

მმართველობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კედაჰის დროშა (1821-1912)

აღმასრულებელი ხელისუფლება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

შტატის კონსტიტუციური მმართველი კედაჰის სულთანია. სულთანი მემკვიდრეობით ინიშნება და პოზიცია მთელი სიცოცხლის მანძილზე უკავია. შტატში ისლამის წარმომადგენელია სულთანი, რომელსაც შტატის მთავრობის აღმასრულებელი ძალაუფლება აქვს გადაცემული. ამჟამინდელი სულთანი სალეჰუდინ იბნი ალმარჰუმ სულთან ბალიშაჰია, რომელიც 2017 წლის 12 სექტემბრიდან იკავებს ამ პოზიციას.

სულთანთან ერთად კედაჰის მთავრობის აღმასრულებელი ხელისუფლებას წარმოადგენს შტატის აღმასრულებელი საბჭო. მასში თავმჯდომარე (მენტერი ბესარი), რომელიც მთავრობის მეთაური და თავმჯდომარეა, და ათი წევრი შედის. მენტერი ბესარსა და სხვა წევრებსკედაჰის სულთანი ნიშნავს შტატის საკანონმდებლო ასამბლეის (Dewan Undangan Negeri Kedah) წევრებიდან.

საკანონმდებლო ხელისუფლება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კედაჰის შტატს ჰყავს შტატის ასამბლეა, რომელსაც კედაჰის შტატის საკანონმდებლო ასამბლეა ეწოდება. იგი პარლამენტს წააგავს, თუმცა მხოლოდ შტატთან დაკავშირებული კანონების მიღება შეუძლია. მისი წევრებს არჩევნებში ირჩევენ, რომლებიც ჩვეულებრივ ფედერალურ არჩევნებთან ერთად ტარდება. შტატის ასამბლეის წევრებს 5 წლის ვადით ირჩევენ.

დეპარტამენტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კედაჰის შტატის საპარლამენტო ასამბლეის დეპარტამენტებია: კედაჰის შტატის ფინანსებისა და ხაზინის ოფიცრის,[6] [7] ირიგაციისა და დრენაჟის,[8] სახელმწიფო მეტყევეობის დეპარტამენტის,[9] სახელმწიფო სატყეო საქმის,[10] სოციალური ჯანდაცვის,[11] კედაჰ-სიარიაჰის იურიდიული,[12] საჯარო სამუშაოების,[13] შტატის ისლამური რელიგიურ საქმეთა,[14] საჯარო სამსახურის,[15] სახელმწიფო სოფლის მეურნეობის,[16] სახელმწიფო მუფტის,[17] ქალაქისა და ოლქის დაგეგმარების,[18] ვეტერინარულ სერვისთა დეპარტამენტები[19] და კედაჰის მიწებისა და მაღაროების ოფისი.[20]

ადმინისტრაციული დანაყოფები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

თანამედროვე კედაჰი 12 ადმინისტრაციულ რაიონად, 12 ადგილობრივ სამთავრობო ერთეულად და 132 მუქიმად იყოფა.[21][22]

ადგილობრივი მთავრობის ერთეულები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კედაჰის შტატის ადგილობრივი მთავრობის ერთეულებია: ალოტ-სეტარის საქალაქო საბჭო, ბალინგის ოლქის საბჭო, ბანდარ-ბაჰარუს საოლქო საბჭო, კუბანგ-პასუს მუნიციპალური საბჭო, კულიმის ჰაიტექის ინდუსტრიული პარკის ადგილობრივი სააგენტო, კულიმის მუნიციპალური საბჭო, ლანგკავის მუნიციპალური საბჭო, პადანგ ტერაპის საოლქო საბჭო, პენდანგის, სიკის, იანის საოლქო საბჭოები და სუნგაი-პეტანის მუნიციპალური საბჭო.

დემოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რელიგია კედაჰში – 2010 Census[23]
რელიგია %
ისლამი
  
 77.2%
ბუდიზმი
  
 14.2%
ინდუიზმი
  
 6.7%
ქრისტიანობა
  
 0.8%
არცერთი
  
 0.6%
ჩინური ხალხური რელიგიები
  
 0.3%
სხვა
  
 0.1%
არარელიგიური
  
 0.1%

კედაჰის მოსახლეობა შედარებით ჰეტეროგენულია. შტატის სამ მთავარ ეთნიკური ჯგუფს: მალაიელები, ჩინელები და ინდოელები წარმოადგენენ. მალაიზიის სხვა შტატების მსგავსად კედაჰის მოსახლეობის მნიშვნელოვან ეთნიკურ ჯგუფს მალაიზიელი სიამელებიც წარმოადგენენ. მალაის ფედერაციის შექმნამდე შტატის ტერიტორიაზე სამ-სამის ეთნიკური ჯგუფიც სახლობდა. ისინი კულტურულად მალაიელი მუსლიმები არიან, თუმცა სამხრეთ სიამურ ენაზე საუბრობდნენ. დღეისთვის სხვა ჯგუფებთან ასიმილაციის გამო ეს ჯგუფი თითქმის გამქრალია. ზოგიერთ ადგილას სამ-სამები დღემდე ინარჩუნებენ სიამურ ენას, როგორც მშობლიურ ენას. სამ-სამები ცხოვრობენ პენდანგის, კუალა-ნერანგისა და კუბანგ-პასუს რაიონში. კედაჰში ძალიან მცირე რაოდენობით ორანგ-ასლის ჯგუფის წარმომადგენლებიც სახლობენ. ისინი მეტწილად ბალინგის რაიონსა და მახლობელი პერაკის შტატის ტერიტორიაზე სახლობენ.[24]

ეთნოსი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2015 წელს შტატის მოსახლეობა 2 071 900 ადამიანს შეადგენდა. მოსახლეობის 76%-ს ბუმიპუტრები, 12.7%-ს ჩინელები, 6.9%-ს ინდოელები, 0.9%-ს სხვა ჯგუფები, ხოლო 3.4%-ს არამალაიზიელები წარმოადგენენ.[25]

რელიგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2010 წლის აღწერით კედაჰის მოსახლეობის 77.2%-ს მუსლიმები, 14.2%-ს ბუდისტები, 6.7%-ს ინდუისტები, 0.8%-ს ქრისტიანები, 0.3%-ს ტაოისტები, 0.1%-ს სხვა რელიგიების მიმდევრები, 0.1%-ს არარელიგიური ადამიანები წარმოადგენდნენ, ხოლო 0.6% თავს არცერთ რელიგიას მიაკუთვნებდა.[23]

2010 წლის აღწერის მიხედვით ჩინელი მოსახლეობის 94.3% ბუდისტია, ხოლო მცირე ნაწილი, 2.4% ― ქრისტიანია, 2.4% ― ჩინური ხალხური რელიგიების მიმდევარია, ხოლო 0.4% ― მუსლიმია. ინდოელების 91.7% ინდუისტია, 3.7% ― ქრისტიანი, 2.4% ― მუსლიმანი, ხოლო 1.3% ბუდისტია. არამალაიური წარმოშობის ბუმიპუტრები მეტწილად ქრისტიანები (39.7%) არიან. მნიშვნელოვან უმცირესობას წარმოადგენენ: მუსლიმები (26.9%) და ბუდისტები (26.3%). მალაიელები მუსლიმები არიან.[26]

ბიბლიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • James C. Scott, Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance (1985)

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=117&bul_id=akliVWdIa2g3Y2VubTVSMkxmYXp1UT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09
  2. ↑ (2000) Ancient Southeast Asia. Routledge. ISBN 978-0-415-73554-4. 
  3. ↑ Cyril Skinner, The Civil War in Kelantan in 1839, Kuala Lumpur: Monographs of the Malaysian Branch, Royal Asiatic Society, 1965.
  4. ↑ Laporan Kiraan Permulaan 2010. Jabatan Perangkaan Malaysia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 დეკემბერი 2010. ციტირების თარიღი: 24 January 2011
  5. ↑ Laporan Kiraan Permulaan 2010. Jabatan Perangkaan Malaysia. ციტირების თარიღი: 24 January 2011
  6. ↑ Kedah State Finance and Treasury Department.
  7. ↑ UTAMA.
  8. ↑ Laman Utama. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-11-26. ციტირების თარიღი: 2022-11-12.
  9. ↑ JKM Kedah.
  10. ↑ Laman Utama. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-11-26. ციტირების თარიღი: 2022-11-12.
  11. ↑ JKM Kedah.
  12. ↑ Kedah Syariah Judiciary Department.
  13. ↑ Portal Rasmi JKR Kedah. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-10-25. ციტირების თარიღი: 2022-11-12.
  14. ↑ Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah.
  15. ↑ SPA Kedah.
  16. ↑ Jabatan Pertanian Negeri Kedah Darul Aman.
  17. ↑ Portal Rasmi Jabatan Mufti Kedah Darul Aman.
  18. ↑ PLANMalaysia@Kedah.
  19. ↑ Veterinar Kedah.
  20. ↑ Pejabat Pengarah Tanah dan Galian Negeri Kedah.
  21. ↑ Portal PBT Kedah.
  22. ↑ Portal Rasmi Pejabat Daerah & Tanah Negeri Kedah.
  23. ↑ 23.0 23.1 2010 Population and Housing Census of Malaysia. Department of Statistics, Malaysia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 6 იანვარი 2019. ციტირების თარიღი: 17 June 2012
  24. ↑ Bishop, Nancy (1996). „A Preliminary Description of Kensiu (Maniq) Phonology“ (PDF). Mon–Khmer Studies Journal. 25: 227–253.
  25. ↑ შეცდომა ციტირებაში არასწორი ტეგი <ref>; სქოლიოსათვის 2015 population არ არის მითითებული ტექსტი; $2
  26. ↑ 2010 Population and Housing Census of Malaysia ms, en. Department of Statistics, Malaysia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 6 იანვარი 2019. ციტირების თარიღი: 17 June 2012
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=კედაჰი&oldid=4532616“-დან