გმირი ქალაქები

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

გმირი ქალაქის — ლენინგრადის ობელისკი, ამბოხებულთა მოედანი, სანქტ-პეტერბურგი

გმირი ქალაქები (რუს. город-герой, gorod-geroy, უკრ. місто-герой, misto-heroy, ბელარ. горад-герой, horad-heroy) — საბჭოთა უმაღლესი საპატიო წოდება, რომელიც მიკუთვნებული აქვს სსრკ-ის 12 ქალაქს, მეორე მსოფლიო ომში გამოჩენილი გმირული თავდაცვისთვის.[1] მათ გარდა, ბრესტის ციხესიმაგრესაც აქვს მინიჭებული გმირი ციხესიმაგრის წოდება. ამჟამად, ამ ცამეტიდან ოთხი უკრაინის, მინსკი და ბრესტის ციხესიმაგრებელარუსის, ხოლო დანარჩენი კი რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარეობს.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პირველი ქალაქები, რომელთაც გმირი ქალაქების წოდება მიიღეს, იყვნენ: ლენინგრადი, სტალინგრადი, სევასტოპოლი და ოდესა. მათ ეს წოდება უმაღლესმა მთავარსარდალმა იოსებ სტალინმა მიანიჭა 1945 წლის 1 მაისს.[2] კიევს ეს წოდება სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის გადაწყვეტილებით 1961 წლის 21 ივნისს მიენიჭა.[3] საპატიო წოდება „გმირი ქალაქი“ მიიღეს 1965 წლის 8 მაისს, მას შემდეგ რაც, უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმმა, თავისივე ბრძანების საფუძველზე, დაამტკიცა დებულება უმაღლესი ხარისხის წოდების — გმირი ქალაქის მიღების თაობაზე.[4] ამავე დღეს ლენინგრადს, ვოლგოგრადს, სევასტოპოლს, ოდესას, კიევს, მოსკოვსა და ბრესტის ციხესიმაგრეს გადაეცათ „ოქროს ვარსკვლავის“ მედლები, ასევე მოსკოვს გმირი ქალაქის, ხოლო ბრესტის ციხესიმაგრეს გმირი ციხესიმაგრის წოდება მიენიჭათ.

დებულებაში წოდების შესახებ წერია:

ვიკიციტატა
„1. წარჩინების უმაღლესი ხარისხი — გმირი ქალაქის წოდება ენიჭებათ საბჭოთა კავშირის ქალაქებს, რომლებმაც დიდ სამამულო ომში გამოიჩინეს მასობრივი გმირობა და სიმამაცე სამშობლოს დაცვისათვის.

<…>

3. ქალაქი, რომელსაც მიენიჭება წარჩინების უმაღლესი ხარისხი — გმირი ქალაქის წოდება: ა) გადაეცემა სსრკ-ის უმაღლესი ჯილდო — ლენინის ორდენი და ოქროს ვარსკვლავი; ბ) სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის გადასცემს სიგელს.

<…>

6. გმირი ქალაქის დროშაზე უნდა იქნეს გამოსახული ლენინის ორდენი და ოქროს ვარსკვლავი.

<…>

7. გმირ ქალაქში უნდა აღიმართოს ობელისკი ლენინის ორდენისა და ოქროს ვარსკვლავის გამოსახულების, ასევე მასზე უნდა იქნეს დაწერილი სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის ბრძანების ტექსტი.

გმირი ქალაქები და გმირი ციხესიმაგრე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქვეყანა გმირი ქალაქი წოდების მინიჭების თარიღი
1 დროშა: რუსეთი რუსეთი ლენინგრადი (თანამედროვე სანქტ-პეტერბურგი) 8 მაისი, 1965
2 დროშა: უკრაინა უკრაინა ოდესა 8 მაისი, 1965
3 დროშა: უკრაინა უკრაინა სევასტოპოლი 8 მაისი, 1965
4 დროშა: რუსეთი რუსეთი ვოლგოგრადი (1961 წლამდე სტალინგრადი) 8 მაისი, 1965
5 დროშა: უკრაინა უკრაინა კიევი 8 მაისი, 1965
6 დროშა: ბელარუსი ბელარუსი ბრესტის ციხესიმაგრე (გმირი ციხესიმაგრე) 8 მაისი, 1965[5]
7 დროშა: რუსეთი რუსეთი მოსკოვი 8 მაისი, 1965
8 დროშა: უკრაინა უკრაინა ქერჩი 14 სექტემბერი, 1973
9 დროშა: რუსეთი რუსეთი ნოვოროსიისკი 14 სექტემბერი, 1973
10 დროშა: ბელარუსი ბელარუსი მინსკი 26 ივნისი, 1974
11 დროშა: რუსეთი რუსეთი ტულა 7 დეკემბერი, 1976
12 დროშა: რუსეთი რუსეთი მურმანსკი 6 მაისი, 1985
13 დროშა: რუსეთი რუსეთი სმოლენსკი 6 მაისი, 1985

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია — გმირი ქალაქები. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-07-13. ციტირების თარიღი: 2021-01-20.
  2. Сталин И. В Cочинения. т. 15. — М.: «Писатель», 1997. — стр. 218–221. Приказ Верховного Главнокомандующего от 1 мая 1945 года, №20.
  3. Указе Президиума ВС СССР Об учреждении медали «За оборону киева» от 21 июня 1961 года
  4. Положении о почетном звании «Город-Герой», утвержденном Указом Президиума Верховного Совета СССР от 8 мая 1965 года (Ведомости Верховного Совета СССР, 1965, N 19, ст. 248, пункт 7.)
  5. Указ Президиума ВС СССР от 8.05.1965 № 3573-VI