ბლეის ბრძოლა
| ბლეის ბრძოლა (1593) | |||
|---|---|---|---|
| ანგლო-ესპანეთის ომის (1585–1604) და საფრანგეთის რელიგიური ომების ნაწილი ნაწილი | |||
 ჟირონდის შესართავის ხედი ბლეის ციტადელის ნანგრევებიდან (2010) | |||
| თარიღი | 18 აპრილი 1593 | ||
| მდებარეობა | ბლეი, ჟირონდის ესტუარი, საფრანგეთი | ||
| შედეგი | ესპანელების გამარჯვება | ||
| მხარეები | |||
| |||
| მეთაურები | |||
| |||
| ძალები | |||
| |||
| დანაკარგები | |||
| |||
ბლეის ბრძოლა — 1593 წლის ბლეის ბრძოლა, ასევე ცნობილი როგორც ბეკ დ'ამბესის ბრძოლა (ფრანგულად) ან ბრძოლა ჟირონდის შესართავთან. ბრძოლა დასრულდა ესპანეთის საზღვაო გამარჯვებით, რომელიც მოხდა 1593 წლის 18 აპრილს ბლეისა და ბეკ დ'ამბესის მახლობლად, ჟირონდის ესტუარი, საფრანგეთი. ბლეის შვიდთვიანი ალყის დროს ანრი ნავარის ფრანგულ-პროტესტანტულ ძალებსა და ქალაქის ფრანგულ-კათოლიკურ გარნიზონს შორის, რომელსაც ხელმძღვანელობდა გუბერნატორი ჟან-პოლ დ'ესპარბეს დე ლუსან დ'ობეტერი. ბრეტანის კამპანიისას საფრანგეთის რელიგიური ომებისა და ანგლო-ესპანეთის ომის დროს (1585–1604).[5][4][6][7]
წინა მოვლენები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1592 წელს, ზოგიერთი გემი შეიძინა ფერმერმა პიტერ ჰაუტონმა და ლონდონელი ვაჭრების ჯგუფმა, რათა დახმარებოდნენ მარშალ მატინიონს შეტევაში ლიგერ ბლეიზე და დაეცვათ ჟირონდა პასაჟესის ესპანური ესკადრილისგან.[8] აქედან ექვსი იყო ინგლისური ხომალდი, რომელსაც მეთაურობდნენ ადმირალი ვილკინსონი, ვიცე-ადმირალი ბრაილფორდი და კაპიტანები ჯონსონი, მერიალი, ბაუერი და კორტნი.
ბრძოლა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1593 წლის აპრილში, ესპანეთის საზღვაო ძალები შედგებოდა 16 ხომალდისგან (მფრინავი და პინაკები) რომლებსაც მეთაურობდნენ ადმირალ პედრო დე ზუბიაური, გენერალ ჯოანე და დე ვილავიჩიოზა ლიზარზა,დაიძრნენ ბლეის გასათავისუფლებლად. ქალაქს აკონტროლებდა საფრანგეთის კათოლიკური ლიგა, მაგრამ მძიმე ალყაში მოექცა საფრანგეთის სამეფო ჯარები, რომლებსაც მხარს უჭერდნენ ინგლისელები და ჰუგენოტები, მარშალ ჟაკ დე გოიონ დ'მატინიონის მეთაურობით. ზღვა გადაკეტილი იყო ექვსი ინგლისური ხომალდი-ესკადრონით ადმირალ ვილკენსონის მეთაურობით.[9] [4][10] 18 აპრილს ინგლისის საზღვაო ძალები დამარცხდა ზუბიაურის ფლოტის წინააღმდეგ და ესპანეთის ჯარები ჩამოვიდნენ ბლეიში, რამაც გაათავისუფლა კათოლიკური ძალები.[4][6][10] საზღვაო შეტაკებისას, ადმირალ უილკენსონის და ვიცე-ადმირალის ინგლისური ხომალდები ესპანელებმა დაწვეს და გაანადგურეს, ხოლო ორი ესპანური მფრინავი სახელად ფორტუნა და გრიფო ჩაიძირა.[11][10]
მალევე, კიდევ ერთი ანგლო-ფრანგული ფლოტი გამოვიდა ბორდოდან, ფლოტი იყო 11-19 სამხედრო გემისგან შემდგარი, რომელსაც მხარს უჭერდა დაახლოებით 40 პატარა გემი (მათ შორის ექვსი გალეასი ლა-როშელის პორტიდან), ჩავიდა ბლეიში, რომელიც ცდილობდა დაებლოკა ესპანეთის ფლოტი.[10] სასტიკი და უთანასწორო ბრძოლის შემდეგ, ძლიერი ქარიშხლის ფონზე, ესპანელებმა გაიმარჯვეს, [12] მუშკეტების ძლიერი ცეცხლის გამო ორივე მხრიდან მნიშვნელოვანი დანაკარგი იყო. საბოლოოდ, ორივე ფლოტის მრავალი ხომალდი გაანადგურა ქარიშხალმა და ესპანურმა ფლოტმა მოახერხა უსაფრთხოდ დაბრუნება პასაჟესის პორტში.[10][13]
ბრძოლაში მისი მონაწილეობისთვის პედრო დე ზუბიაური დააჯილდოვა ესპანეთის მეფე ფილიპე II-მ და მიიღო ტიტული "de general como a lo demás de escuadra para que antes que muera deje esto a los míos".[14]
იმავე წლის 14 ივლისს, კიდევ ერთი ესპანური ჯარი, რომელიც შედგებოდა ექვსი ხომალდისგან, ჯოანეს დე ვილავიჩიოზა ლიზარზას მეთაურობით [10] და 120 ჯარისკაცი, კაპიტან ანტონიო მანრიკე დე ვარგასის მეთაურობით, ბასკური პორტიდან კასტრო-ურდიალესიდან დაიძრა.[13][15] მას შემდეგ, რაც ესპანურმა ჯარებმა ვილავიჩიოზას მეთაურობით წამოიწყეს წარმატებული თავდასხმა პროტესტანტების პოზიციებზე, 800-ზე მეტი პროტესტანტი დაიღუპა ან დაიჭრა, [15] ალყა საბოლოოდ დასრულდა ფრანგულ-პროტესტანტული ჯარების გაყვანით.[6][13][16]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Bruce Wernham, Richard. List and Analysis of State Papers, Foreign Series: May 1592-June 1593. H.M. Stationery Office, 1964.
- Fernández Duro, Cesáreo (1898). Armada Española desde la unión de los reinos de Castilla y Aragón. Vol. III. Madrid.
- José Ortiz y Sanz. Historia General de España. Vol. VII. Third Edition, Madrid (1846).
- Gustav Ungerer. A Spaniard in Elizabethan England: The Correspondence of Antonio Pérez's Exile. Vol. I. London 1974. ISBN 0-900411-84-8
- Mac Caffrey, Wallace T. (1994). Elizabeth I: War and Politics, 1588–1603. Princeton. Princeton University Press. USA. ISBN 978-0-691-03651-9
- Ortega y Medina, Juan Antonio. El conflicto anglo-español por el dominio oceánico. Universidad Nacional Autónoma de México. 1994. ISBN 968-58-0150-9
- Gracia Rivas, Manuel. En el IV Centenario del fallecimiento de Pedro Zubiaur, un marino vasco del siglo XVI დაარქივებული 2017-09-14 საიტზე Wayback Machine. . Itsas Memoria. Untzi Museo Naval. San Sebastián 2006.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- José Ortiz y Sanz. Historia General de España. Vol. VII. Battle of Blaye 1593.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Historia General de España. Vol. VII. Ortiz y Sanz p.43
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Fernández Duro p.85
- ↑ Al ruido de la artillería bajaron de Burdeos 19 navíos con otros menores de Broage, que llegaban en suma 60 velas, tratando de cerrar el paso y envolver a los españoles, para lo que mucho hicieron seis galeazas de la Rochela apoyando al capitán Lallmiraille, jefe superior. Fernández Duro p.85
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 En el IV Centenario del fallecimiento de Pedro Zubiaur, un marino vasco del siglo XVI. Gracia Rivas p.163
- ↑ Armada española desde la unión de los reinos de Castilla y Aragón. Vol III. Fernández Duro p.85
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Gustav Ungerer p.53
- ↑ Ortega y Medina p.200
- ↑ Richards, p. 8
- ↑ Richards, p. 279
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 Duro p.85
- ↑ Richards, p. 279
- ↑ Rivas p.163
- ↑ 13.0 13.1 13.2 Ortiz y Sanz p.43
- ↑ Fernández Duro p.86
- ↑ 15.0 15.1 Fernández Duro pp.86–87
- ↑ Con esta brillantísima acción se levantó el sitio, que duraba ya siete meses, quedando las pinazas al abrigo de los cañones del fuerte hasta el 4 de Agosto en la noche, aprovechada por Villaviciosa para dar otro golpe audaz. Fernández Duro p.86