ალმენარის ბრძოლა

ალმენარის ბრძოლა
ესპანური მემკვიდრეობისათვის ომის ნაწილი ნაწილი
თარიღი	27 ივლისი 1710
მდებარეობა	ალმენარის ბორცვები, ბალაგუერის მახლობლად (კატალონია), ესპანეთი
შედეგი	დიდი ალიანსის გამარჯვება
მხარეები
ფილიპე V (ესპანეთი) ჰაბსბურგთა მონარქია პორტუგალიის სამეფო დიდი ბრიტანეთის სამეფო გაერთიანებული პროვინციების რესპუბლიკა
მეთაურები
ფრანსისკო დე ვილადარიასი ჰაბსბურგთა მონარქია,სტარჰემბერგი სტენჰოპი
ძალები
22 000 24 000
დანაკარგები
1300 დაღუპული ან დაჭრილი 3000 ტყვედ 400 დაღუპული ან დაჭრილი
ალმენარის ბრძოლა ვიკისაწყობში

ალმენარის ბრძოლა — ასევე მოხსენიებული როგორც ალმენარა იყო ერთ-ერთი ბრძოლა ესპანეთის მემკვიდრეობისათვის ომის დროს.

1710 წლის ივნისში ფილიპ V-ის ბურბონ-ესპანურმა არმიამ კატალონიაში გადალახა ბალაგუერის დაკავების მცდელობა. ბრიტანეთის, პორტუგალიის, ნიდერლანდებისა და ავსტრიის ჯარების მოკავშირე ძალებმა, რომლებიც მხარს უჭერდნენ ერცჰერცოგ კარლს, დაუპირისპირდნენ ამ ნაბიჯებს და ორი არმია შეებრძოლა ლერიდას ჩრდილოეთით 27 ივლისს შუადღისას. ფილიპეს არმია დამარცხდა და იძულებული გახდა დაეტოვებინა პოზიცია და გადასულიყო მდინარე ებროს უკან, მაგრამ ხელუხლებელი დარჩა.

პრელუდია

1709 წლის გაზაფხულისთვის საფრანგეთი ფინანსურად ამოწურული იყო, 1708/09 წლების მძიმე ზამთარმა გამოიწვია ფართო შიმშილობა და ლუი XIV იძულებული გახდა გაეყვანა ფრანგული ჯარები ესპანეთიდან, რათა გაემაგრებინა თავისი ჩრდილოეთი საზღვრები. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ მალპლაკეტის ბრძოლა 1709 წლის სექტემბერში ტექნიკურად მოკავშირეთა გამარჯვება იყო, მსხვერპლმა შოკში ჩააგდო ევროპა და შეაჩერა მათი წინსვლა საფრანგეთში. ესპანეთში, ბურბონის კანდიდატის ფილიპე V-ის ერთგულმა ძალებმა დაიბრუნეს ალიკანტე 1709 წლის აპრილში და მაისში ლა გუდინაში გაიმარჯვეს ინგლისურ-პორტუგალიურ არმიაზე. პორტუგალიელებმა ახლა გამოაცხადეს არაფორმალური ზავი, რაც ვაჭრობისა და სოფლის მეურნეობის აღდგენის საშუალებას აძლევდა.

ყველა მხარეს სურდა მშვიდობა, მაგრამ მოლაპარაკებები ჰააგაში 1709/10 წლის ზამთარსა და გაზაფხულზე ჩაიშალა, როდესაც მოკავშირეებმა მოითხოვეს ლუი დათანხმებულიყო მისი შვილიშვილის ფილიპის ძალით გადაყენებაზე საჭიროების შემთხვევაში. ეს მიდგომა შეჯამებული იყო ბრიტანული ვიგის პარტიის ლოზუნგით „არანაირი მშვიდობა ესპანეთის გარეშე“, მაგრამ ეს იყო დიდი შეცდომა. ომის წინააღმდეგ მზარდი წინააღმდეგობა იყო ბრიტანეთში, ახლა ალიანსის მთავარი ფინანსური მხარდამჭერი, ხოლო ესპანეთში კამპანია დიდწილად წარუმატებელი იყო. ფილიპი ბევრად უფრო პოპულარული იყო ესპანელებთან, ვიდრე მისი კონკურენტი კარლი და ასე გაგრძელდა ომი.

1710 წლის მაისში ფილიპმა და ესპანურ-ბურბონთა არმიამ ვილადარიასის მეთაურობით გადაკვეთეს მდინარე სეგრე კატალონიაში იმ იმედით, რომ დაიპყრო ბალაგუერი. პირველი მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა კოკისპირული წვიმის გამო, მაგრამ საფრანგეთის გაძლიერებამ გაზარდა ესპანეთის არმია 20 000 ქვეითამდე და 6000 კავალერიამდე და ივნისში მათ კვლავ სცადეს. მოკავშირეთა მეთაურის სტარჰემბერგის ავადმყოფობამ ფილიპს საშუალება მისცა დაეპყრო რამდენიმე პატარა ქალაქი, მაგრამ რამდენიმე კვირიანი ლაშქრობისა და კონტრ-ლაშქრობის შემდეგ, 27 ივლისს სტენჰოპის დივიზიამ გადალახა სეგრესი ალფარასში და გაერთიანდა სტარჰემბერგის ძალებთან ალმენარის სიმაღლეებზე.

ბრძოლა

ვილადარიასმა ბრძოლა გახსნა ცხენოსანი შეტევით მოკავშირეთა თავდაცვაზე, რომელმაც თავდაპირველად ადგილი დაუთმო. ესპანელებმა გააფუჭეს გახსნა გაქცეული მტრების ჯგუფების დევნით და მოკავშირეთა ხაზებს რეფორმის გატარების საშუალება მისცეს.

ბრიტანული ქვეითი და დრაგუნები მოკავშირეთა მარცხენა მხარეს სტენჰოპის და ჯორჯ კარპენტერების მეთაურობით თავს დაესხნენ ბურბონთა არმიის მარჯვენა ფრთას, რომელიც გაიქცა და თან მეორე ხაზი აიღო. ბრიტანეთის მსხვერპლი მოიცავდა გრაფი როჩფორდს, მე-3 დრაგუნთა პოლკის პოლკოვნიკს, რომელიც მოკლეს ესპანეთის ხაზების გარღვევისას.ავსტრიელები ერთდროულად თავს დაესხნენ და გაანადგურეს ბურბონის მარჯვენა ფრთა, თავად ფილიპე კი მხოლოდ დატყვევებას მოერიდა.

ბრძოლა გაიმართა გვიან შუადღისას, რამაც ხელი შეუშალა მოკავშირეებს გაჰყოლოდნენ მათ გამარჯვებას და ბურბონების ძალებს საშუალება მისცეს შეკრებილიყვნენ და კვლავ შეკრებილიყვნენ ქალაქ სარაგოსაში.

შემდეგ

ამის შემდეგ მალევე, ვილადარიასი შეცვალა ფრანგმა გენერალმა მარკიზ დე ბეიმ, რომელმაც გაიმარჯვა ინგლისურ-პორტუგალიურ არმიაზე ლა გუდინას ბრძოლაში 1709 წლის მაისში. ბურბონის არმია დაზარალდა, მაგრამ ძირითადად ხელუხლებელი იყო.

ლიტერატურა

• Falkner, James The War of the Spanish Succession; (Pen and Sword, 2015);
• Lynn, John A. The Wars of Louis XIV, 1667–1714. (Longman, 1999);
• Saint Simon, Louis; Memoirs of Louis XIV - Volume 7 (CreateSpace Independent Publishing, 2016);
• Van Nimwegen, Olaf (2020). De Veertigjarige Oorlog 1672-1712: de strijd van de Nederlanders tegen de Zonnekoning (The 40 Years War 1672-1712: the Dutch struggle against the Sun King). Prometheus. ISBN 978-90-446-3871-4. ;