ფეხფესვა უდემანსიელა

ფეხფესვა უდემანსიელა
	;
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	სოკოები
განყოფილება:	ბაზიდიუმიანი სოკოები
კლასი:	აგარიკომიცეტები
რიგი:	ფირფიტოვანნი
ოჯახი:	ფიზალაკრიასებრნი
გვარი:	ჰიმენოფელისი
სახეობა:	ფეხფესვა უდემანსიელა
ლათინური სახელი
	Hymenopellis radicata (Relhan) R.H. Petersen (2010)
NCBI	937743
MB	544990

ფეხფესვა უდემანსიელა (ლათ. Hymenopellis radicata) — ჰიმენოფელისის გვარის სოკო ფიზალაკრიასებრთა ოჯახისა. გავრცელებულია ევროპა, ავსტრალიასა და აშშ-ში.

საჭმელი სოკოა. საჭმელად გამოიყენება მხოლოდ ქუდი. სოკო პირველად აღწერა 1786 წელს ბრიტანელმა მიკოლოგმა რიჩარდ რელანმა როგორც Agaricus radicatus. მიმდინარე ბინომიალური სახელწოდება მიანიჭა ამერიკელმა მიკოლოგმა რონ პეტერსონმა 2010 წელს.

სამეცნიერო სინონიმები:

Agaricus radicatus Relhan, 1786
Collybia napipes Sacc. 1887
Collybia radicans P. Kumm. 1871
Gymnopus radicatus (Relhan) Gray 1821
Oudemansiella radicata (Relhan) Singer 1936

აღწერა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქუდის დიამეტრი — 3-10 სმ, ბრტყლად ამოზნექილი, ბორცვაკით. კიდებისკენ რადიალურად ზოლიანი, ზედაპირი ლორწოვანი. მოთეთრო ან მოყავისფრო.

ჰიმენოფორი — ფირფიტებიანი, ფირფიტები განიერი, სქელი, მეჩხერი, მოთეთრო, კიდეები ყავისფერია.

ფეხის სიგრძე — 10-20 სმ, სისქე — 0,5-0,7 სმ, ქუდისკენ გაწვრილებული, თითისტარისებრი, ძირში ფესვისებურად დაგრძელებული და დაგრეხილი, ხრტილოვანი აგებულების, შუაში გაბერილი, ოდნავ ზოლიანი, თეთრი ან მურა.^[1]

რბილობი — თეთრი, განსაკუთრებული სუნის გარეშე (ზოგჯერ სუსტად გამოხატული ხილის სუნით), ახასიათებს მსუბუქი ან მწარე გემო.

სპორები — ფართოელიფსისებრი, უფერული, 12-15X9-11 მკმ.

გავრცელება და ეკოლოგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ფართოდაა გაცრცელებული ევროპა, ავსტრალიასა და აშშ-ში, აგრეთვე დაფიქსირებულია იაპონიაში, ალჟირსა და თურქეთში.^[2]

საპროტროფია^[3] ან პარაზიტი. იზრდება ფოთლოვან და შერეულ ტყეებში, უპირატესად წიფლნარში, ბოტანიკურ ბაღებში, გზების გასწვრივ, გამხმარ და დამპალ ფოთლებს შორის, ასევე დამპალ ხეებზე და მათთან ახლოს, ერთულებად ან მცირე ჯგუფებად.

სეზონი — გაზაფხულიდან გვიან შემოდგომამდე.

გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 113, ISBN 99940-856-1-1.