elementary OS
 | |
 elementary OS "Loki" | |
| შემქმნელი | Danielle Foré |
|---|---|
| ოპერაციული სისტემის ოჯახი |
იუნიქსისავით |
| წყაროს მოდელი | ღია წყარო |
| პირველად გამოვიდა | 31 მარტი, 2011 |
| უკანასკნელი გამოშვება | 0.4.1 "Loki" / 17 მაისი, 2017[1] |
| ხელმისაწვდომი ენები | მრავალენოვანი |
| განახლების მეთოდი | APT (AppCenter) |
| პაკეტების მენეჯერი | dpkg |
| მხარდაჭერილი პლატფორმები |
x86-64 |
| ბირთვის ტიპი | x86, x86-64 |
| სამომხმარებლო სივრცე |
Pantheon[2] |
| ოფიციალური საიტი | elementary.io |
elementary OS — ლინუქსის დისტრიბუტივი, დაფუძნებული უბუნტუზე. იგი იყენებს სამუშაო დაფას, რომელსაც საკუთარი გარსი, Pantheon[3] აქვს და ინტეგრირებულია elementary OS-ის სხვა პროგრამებთან, რომელთა შორის არის სამაგრი, ბრაუზერი Midori და Scratch (მარტივი ტექსტური რედაქტორი). ფანჯრების მენეჯერის სახით გამოიყენება Gala,[4] დაფუძნებული Mutter-ზე.[3]
თავდაპირველად ეს დისტრიბუტივი შეიქმნა, როგორც ვიზუალური თემების და პროგრამების კრებული, განკუთვნილი უბუნტუსთვის. მოგვიანებით იგი ცალკე დისტრიბუტივად გადაამუშავეს. [5] ეფუძნება რა უბუნტუს, იგი თავსებადია მისთვის დაწერილ პროგრამებთან და მათი დაყენებისთვის იყენებს უბუნტუს პროგრამულ ცენტრს. მისი მომხმარებლის გარემო მიზნად ისახავს ახალი მომხმარებლებისთვის ინტუიციურობას, რესურსების დიდი რაოდენობის მოხმარების გარეშე.[6]
დიზაინის ფილოსოფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]პროექტი elementary OS მიზნად ისახავს GNU/ლინუქსის სხვა დისტრიბუტივების პრობლემების გადაწყვეტას, კერძოდ:
- უფრო მეტ გლობალურ ესთეტიკას, მოხმარებლის გარემოს გამარტივებით;
- პროგრამული დამოკიდებულების შემცირებით - ძირითადი პროგრამების გამოყენებით, რომლებიც დაწერილია C-ზე ან Vala-ზე;
- შეამციროს ტერმინალის ემულატორის მოხმარების აუცილებლობის სიხშირე;
მიუხედავად იმისა, რომ არ ეწინააღმდეგება GNU-ს ფილოსოფიას,[7] ეს შეგნებული არჩევანი დიზაინის მხრივ განსხვავდება GNU/ლინუქსის დისტრიბუტივების უმრავლესობის ამოცანებისგან: სამუშაო დაფის გარემოს თავისუფლად მორგებისგან. ამის სანაცვლოდ, elementary OS-ის სამომხმარებლო მოწყობილობის ინტერფეისის წესები ყურადღებას აქცევს სწრაფ სარგებლიანობას სწავლის მშვიდი მრუდით[8] და არა სრულფასოვანი მორგებით. სამი ძირითადი წესი, რომელსაც იყენებს სისტემის დეველოპერი, არის: სიზუსტე, კონფიგურირებისგან თავის არიდება და მინიმალური დოკუმენტაცია.[9]
შექმნის დროიდან, elementary OS-ს წილად ხვდა როგორც მოწონება, ასევე კრიტიკა - დიზაინისთვის რომელიც, ჰგავს OS X-ს და მოხმარების პროცესისთვის.[10][11]
პროგრამული კომპონენტები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Pantheon Greeter: სესიური მენეჯერი, ეფუძნება LightDM-ს[apps 1]
- Wingpanel: ზედა პანელი, GNOME Shell-ის მსგავსი[apps 2]
- Slingshot: პროგრამების გამშვება, განთავსებული WingPanel-ზე[apps 3]
- Plank: სამაგრი (რომელსაც ეფუძნება Docky)[apps 4][apps 5]
- Switchboard: პარამეტრების პროგრამა (სისტემის მართვის ანალოგი)[apps 6]
- Web: ვებ ბრაუზერი, დაფუძნებული WebKitGTK+-ზე[apps 7]
- Mail: ელექტრონული ფოსტის კლიენტი, პროგრამირების ენა - Vala
- Maya: კალენდარი სამუშაო დაფისთვის[apps 8]
- Noise: აუდიო პლეერი[apps 9]
- Scratch: მარტივი ტექსტური რედაქტორი, gedit-ის და leafpad-ის მსგავსი[apps 10]
- Pantheon Terminal: ტერმინალის ემულატორი[apps 11]
- Pantheon Files: ფაილების მენეჯერი[apps 12][apps 13]
- Ubiquity-ზე დაფუძნებული ფორკი
ინსტალაცია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]elementary OS ვრცელდება უფასოდ (სურვილისამებრ, დეველოპერებისთვის თანხის შეწირვის არჩევანით), Live CD/Live USB-ის სახით, რაც მომხმარებლებს საშუალებას აძლევს, სისტემა გამოსცადონ მისი ინსტალირების გარეშე. ინსტალატორი არის Ubiquity, უბუნტუს და დაკავშირებული დისტრიბუტივების სტანდარტი.
ვერსიები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]0.1 Jupiter
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სისტემის პირველი სტაბილური ვერსია იყო Jupiter,[5] გამოქვეყნებული 2011 წლის 31 მარტს[12] და დაფუძნებული უბუნტუ 10.10-ზე. 2012 წლის ოქტომბრის შემდეგ მისი მხარდაჭერა შეწყდა, ამიტომ elementary OS-ის საიტზე სისტემის ინსტალატორი ხელმისაწვდომი არ არის.[13][14]
0.2 Luna
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]2012 წლის ნოემბერში გამოვიდა სისტემის ახალი, კოდური სახელის Luna მქონე ვერსია, რომელიც იყენებს Ubuntu 12.04 LTS-ს.[15] მისი მეორე ბეტა ვერსიას გამოვიდა 2013 წლის 6 მაისს, 300-ზე მეტი შეცდომის შესწორებით და რამდენიმე ცვლილებით, როგორიც არის რამდენიმე ლოკალიზაციის და მონიტორის მხარდაჭერა და განახლებული პროგრამული უზრუნველყოფა.[15][16] 2013 წლის 7 აგვისტოს ოფიციალურ საიტზე გამოჩნდა საათი ათვლით, რომელიც დროს 2013 წლის 10 აგვისტომდე ითვლიდა.[17] elementary OS-ის მეორე სტაბილური ვერსია, Luna, ამავე დღეს გამოვიდა, რასაც ახლდა ოფიციალური საიტის დიზაინის ცვლილებაც.[18]
0.3 Freya
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მესამე სტაბილური ვერსიაა Isis, შემოთავაზებული იყო დანიელ ფორეს მიერ, 2013 წლის აგვისტოში.[19] მოგვიანებით მისი სახელი შეიცვალა ისლამური სახელმწიფოს აბრევიატურასთან (ISIS) მსგავსების გამო[20]. ეს ვერსია ეფუძნება Ubuntu 14.04 LTS-ს, გამოსულს 2014 წლის აპრილში.[19] Freya-ს პირველი ბეტა გამოვიდა 2014 წლის 11 აგვისტოს.[21] მეორე ბეტა გამოვიდა 2015 წლის 8 თებერვალს.[22] საბოლოო ვერსია გამოვიდა 2015 წლის 11 აპრილს, მას შემდეგ, რაც რვა დღით ადრე ოფიციალურ საიტზე გამოჩნდა საათი დროის ათვლით.
0.4 Loki
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]elementary OS 0.4-ის კოდური სახელწოდება იყო "Loki". ეს ვერსია გამოვიდა 2016 წლის 98 სექტემბერს.[23] იგი ეფუძნებოდა Ubuntu-ს ხანგრძლივი მდარდაჭერის მქონე ვერსიაზე, რომელიც წლის დასაწყისში გამოჩნდა და მის განახლებულ ბირთვს (4.4). Loki-ში სისტემური შეტყობინებების სისტემა შეიცვალა და დაემატა სტანდარტული პროგრამების რამდენიმე ახალი ნიმუში.
ვერსიების ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| ფერი | ლეგენდა |
|---|---|
| წითელი | მხარდაუჭერელი ვერსია |
| ყვითელი | ძველი მხარდაჭერილი ვერსია |
| ოქროს | განვითარების ვერსია |
| მწვანე | ბოლო ვერსია |
| ლურჯი | მომავალი ვერსია (განვითარების გარეშე) |
| ვერსია | კოდური სახელწოდება | გამოსვლის თარიღი | ბაზა |
|---|---|---|---|
| 0.1[24][25][26] | Jupiter | 31 მარტი 2011 | Ubuntu 10.10 |
| 0.2[27][28] | Luna | 10 აგვისტო 2013 | Ubuntu 12.04 LTS |
| 0.3[29][30] | Freya | 11 აპრილი 2015 | Ubuntu 14.04 LTS |
| 0.3.1 | Freya | 3 სექტემბერი 2015 | Ubuntu 14.04 LTS |
| 0.3.2 | Freya | 9 დეკემბერი 2015 | Ubuntu 14.04 LTS |
| 0.4[31][32][33] | Loki | 9 სექტემბერი 2016 | Ubuntu 16.04 LTS[23] |
| 0.4.1[34] | Loki | 17 მაისი 2017 | Ubuntu 16.04.2 LTS[35] |
| 5.0[36][37] | Juno | ცნობილი გახდება | Ubuntu 18.04 LTS[38][39][40] |
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Loki 0.4.1 Stable Release! (17 May 2017). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 ოქტომბერი 2017. ციტირების თარიღი: 17 May 2017.
- ↑ James, Cassidy. (14 November 2012) Hello, Luna Beta 1. ციტირების თარიღი: 20 February 2014.
- ↑ 3.0 3.1 Cassidy James. (14 November 2012) Hello, Luna Beta 1. elementary OS. ციტირების თარიღი: 2014-02-20.
- ↑ Daniel Foré, Sam Tate, Tom Beckmann, and Sergey Davidoff. (15 September 2012) Meet Gala: The Window Manager. elementary OS. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ 5.0 5.1 Vishal Gupta. (19 April 2011) elementary OS "Jupiter": Awesome Linux Distribution Based on Ubuntu. AskVG. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-10-20. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Tom Nemec. (13 August 2013) elementary OS ‘Luna’: Eine Mac OS X ähnelnde Linux-Distribution de. Weblogit. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-02-09. ციტირების თარიღი: 2014-02-20.
- ↑ GNU philosophy. GNU Project (16 March 2015). ციტირების თარიღი: 2015-04-16.
- ↑ eOS Human Interface Guidelines. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-04-17. ციტატა: „Users will accomplish tasks more quickly because you will have a straight-forward interface design that isn't confusing or difficult.“ ციტირების თარიღი: 2015-04-16.
- ↑ eOS Design Philosophy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-07-20. ციტირების თარიღი: 2015-04-16.
- ↑ Elementary OS Luna Released (11 August 2013). ციტირების თარიღი: 2015-04-20.
- ↑ Klint Finley. (25 November 2013) Out in the Open: Say Hello to the Apple of Linux OSes. Wired.
- ↑ Daniel Foré. (15 August 2015) How old is elementary's project?. elementary blog. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-02. ციტირების თარიღი: 2015-09-02.
- ↑ Javier Pastor Nóbrega. (19 October 2012) elementary OS "Jupiter" deja de estar disponible es. MuyLinux. ციტირების თარიღი: 2014-02-20.
- ↑ Alin Andrei. (12 October 2012) elementary OS Jupiter no longer available for download, makes room for Luna. Web Upd8. ციტირების თარიღი: 2014-02-20.
- ↑ 15.0 15.1 Alin Andrei. (14 November 2012) elementary OS Luna beta 1 available for download. Web Upd8. ციტირების თარიღი: 2014-02-20.
- ↑ Michael Larabel. (6 May 2013) elementary OS Luna Beta 2 Released. Phoronix. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Robin Jacobs. (9 August 2013) Mysterious countdown appears on elementary OS website. Muktware. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Robin Jacobs. (11 August 2013) elementary OS Luna says Hello World. Muktware. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ 19.0 19.1 Daniel Foré. (16 August 2013) Luna+1's Name and Some Other Stuff. elementary-dev-community mailing list. ციტირების თარიღი: 2013-09-14.
- ↑ Cassidy James. (22 June 2014) elementary OS Isis is now Freya. elementary OS. ციტირების თარიღი: 2014-10-01.
- ↑ Daniel Foré. (11 August 2014) Freya Beta 1 Available for Developers & Testers. elementary OS. ციტირების თარიღი: 2014-08-12.
- ↑ Daniel Foré. (8 February 2015) Freya Beta 2 is here!. elementary OS. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-02-10. ციტირების თარიღი: 2015-02-09.
- ↑ 23.0 23.1 Nestor, Marius. (9 September 2016) elementary OS 0.4 "Loki" Officially Released, It's Based on Ubuntu 16.04 LTS. SoftNews.
- ↑ elementary OS 0.1 Jupiter - Unremarkable
- ↑ First Look at Elementary OS [LWN.net]
- ↑ Elementary OS 'Jupiter' released, reviewed - OMG! Ubuntu!
- ↑ Elementary OS releases "Luna" [LWN.net]
- ↑ Elementary OS 0.2 "Luna" review | LinuxBSDos.com
- ↑ DistroWatch Weekly, Issue 658, 25 April 2016
- ↑ Elementary OS Freya: Is This The Next Big Linux Distro? | Linux.com | The source of Linux information
- ↑ DistroWatch Weekly, Issue 685, 31 October 2016
- ↑ An Everyday Linux User Review Of Elementary OS Loki 0.4
- ↑ Elementary OS 0.4 Loki - Ragnarok
- ↑ Tried Elementary OS 0.4.1 Loki again - Negatory
- ↑ Loki 0.4.1 Stable Release! (17 May 2017). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 ოქტომბერი 2017. ციტირების თარიღი: 17 May 2017.
- ↑ elementary OS 5.0 Juno Release Date and New Features
- ↑ Elementary OS Juno will be version 5.0, not 0.5 - OMG! Ubuntu!
- ↑ elementary OS juno-beta1. Canonical. ციტირების თარიღი: 14 January 2017.
- ↑ elementary OS 5.0 Juno Release Date and New Features
- ↑ Elementary OS Juno will be version 5.0, not 0.5 - OMG! Ubuntu!
პროგრამები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Pantheon Login Screen in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Wingpanel in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Slingshot in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Plank in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Plank readme. Launchpad.net (23 January 2011). ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Switchboard in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Midori in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Maya in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Noise in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Scratch in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Pantheon Terminal in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Files in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
- ↑ Pantheon Files readme. Launchpad.net (8 November 2010). ციტირების თარიღი: 2013-08-11.
| ||||||||||||||||||||||||||||||
