თინათინ წერეთელი

თინათინ წერეთელი
დაბ. თარიღი	25 ივლისი, 1903(1903-07-25)
დაბ. ადგილი	თბილისი, რუსეთის იმპერია
გარდ. თარიღი	8 ივნისი, 1980(1980-06-08) (76 წლის) ან 8 ივლისი, 1980(1980-07-08) (76 წლის)
მოქალაქეობა	რუსეთის იმპერია  საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა  სსრკ
საქმიანობა	მეცნიერი, უნივერსიტეტის პროფესორი და იურისტი
ალმა-მატერი	თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

თინათინ წერეთელი (დ. 25 ივლისი, 1903, თბილისი — გ. 8 ივლისი, 1980 ) — ქართველი მეცნიერი, იურისტი, იურიდიულ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი, დამცველთა კოლეგიის წევრი და სისხლის სამართლის ქართული სკოლის ფუძემდებელი.

ბიოგრაფია

ადრეული ცხოვრება

ყოფილი შორაპნის მაზრის სოფელ ცხრუკვეთში, ექიმის, ცნობილი პუბლიცისტისა და საზოგადო მოღვაწის ვასილ წერეთლის ოჯახში. წერეთლების ოჯახში ხშირად იყრიდნენ თავს ქართული კულტურის გამოჩენილი მოღვაწენი: აკაკი წერეთელი, ნიკო ნიკოლაძე, დავით კლდიაშვილი, კიტა აბაშიძე, გიორგი ზდანოვიჩი, ახალგაზრდა გალაკტიონი, სახელოვანი ფსიქოლოგი დიმიტრი უზნაძე და მსჯელობდნენ საზოგადოებრივი ცხოვრების საჭირბოროტო საკითხებზე. ასეთი კულტურული გარემოცვა, ცხადია, ნაყოფიერ ზეგავლენას ახდენდა ახალგაზრდა თინათინის ჩამოყალიბებაზე. თინათინ წერეთელი ადრევე ამჟღავნებდა ნიჭსა და ნათელ, კრიტიკულ აზროვნებას, შრომის დიდ უნარს, მართლმოყვარეობას, გულისხმიერებასა და მედგარ ხასიათს — ყველა იმ თვისებას, რაც ასე ამკობს მთელ მის ხანგრძლივ თავდადებულსა და ნაყოფიერ მოღვაწეობას.

განათლება

1921 წელს დაამთავრა ქუთაისის საშუალო სასწავლებელი. 1922-1926 წლებში სწავლობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციალურ-ეკონომიკური ფაკულტეტის იურიდიულ განყოფილებაზე; ამ ფაკულტეტის ერთ-ერთი წამყვანი პროფესორი იყო ლუარსაბ ანდრონიკაშვილი. მისი ხელმძღვანელობით, თინათინ წერეთელი დიდ სიბეჯითეს იჩენდა სისხლისა და სამოქალაქო სამართლის მეცნიერების დაუფლების საქმეში. ამასთან, ლუარსაბ ანდრონიკაშვილი თავისი მოწაფეებისგან მოითხოვდა ფილოსოფიის ცოდნას, რადგანაც მიაჩნდა, რომ უამისოდ სამართლებრივი პრობლემების ღრმა შესწავლა შეუძლებელია. ლუარსაბ ანდრონიკაშვილთან სიახლოვემ, ჯერ მოწაფეობამ, ხოლო შემდეგ მეცნიერულმა თანამშრომლობამ, გადამწყვეტი როლი შეასრულა თინათინ წერეთლის სამეცნიერო მოღვაწეობის მიმართულების განსაზღვრაში. თინათინ წერეთელი თავის ერთ-ერთ უმთავრეს ნაშრომს - „მიზეზობრივი კავშირი სისხლის სამართალში“ — საყვარელი პედაგოგის ლუარსაბ ანდრონიკაშვილის ხსოვნას უძღვნის. მასვე უძღნის წიგნს: „ლუარსაბ ანდრონიკაშვილი — რევოლუციონერთა და პროგრესულ მოაზროვნეთა დამცველი“. უნივერსიტეტში სწავლისას თინათინ წერეთლის მეგობარი, ცხოვრების ერთგული თანამგზავრი და ხშირად თანამოღვაწეც ხდება შემდგომში ცნობილი კრიმინალისტი ვლადიმერ მაყაშვილი.

კარიერა

1929-1930 წლებში თინათინ წერეთელი იყო საქართველოს დამცველთა კოლეგიის (დღევანდელი ადვოკატთა ასოციაცია) წევრი. 1934-1939 წლებში მუშაობდა სისხლის სამართლის კათედრაზე პროფესორ ლუარსაბ ანდრონიკაშვილის ასისტენტად, რომელიც ხელმძღვანელობდა სისხლის სამართლის, სისხლის სამართლის პროცესის და კრიმინალისტიკის მაღალი ტიპის სემინარს. პარალელურად კითხულობდა ლექციების კურსს სამოქალაქო სამართალში. 1948 წლიდან თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე კითხულობდა სპეცკურსს - სისხლის სამართლის ძირითადი პრობლემები და ხელმძღვანელობდა სპეცსემინარს ამავე დარგში. 1949 წელს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია თემაზე „მიზეზობრივი კავშირი სისხლის სამართალში“.

თინათინ წერეთელი იყო ჩვენს ქვეყანაში პირველი მეცნიერი ქალი, რომელსაც მიენიჭა იურიდიულ მეცნიერებათა დოქტორის და პროფესორის წოდება სისხლის სამართალში. ის იყო ერთადერთი იურისტი ქალი, რომელიც იყო მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. 1950-52 წლებში მუშაობდა იურიდიული ფაკულტეტის დეკანის თანამდებობაზე. 1957 წლიდან ხელმძღვანელობდა ეკონომიკისა და სამართლის ინსტიტუტის სამართლის განყოფილებას. განსაკუთრებით დიდია თინათინ წერეთლის დამსახურება დანაშაულის ცნების სტრუქტურის სწორად გააზრებაში, რაც მთელი სისხლის სამართლის სისტემის საფუძველს წარმოადგენს. წლების განმავლობაში მეცნიერს მწვავე პაექრობა ჰქონდა ამ საკითხებზე რუსული საბჭოური სისხლის სამართლის კორიფეებთან. ამ პაექრობამ მას კიდევ უფრო დიდი სახელი მოუხვეჭა თვით მოწინააღმდეგეთა წრეებში.

აქტიურ მონაწილეობას იღებდა სისხლის სამართლის, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსებისა და სასამართლოს შესახებ კანონპროექტების მომზადებაში. იგი შვიდჯერ აირჩეს ქალაქ თბილისის მშრომელთა დეპუტატების საქალაქო საბჭოს დეპუტატად.

პროფ. თინა წერეთელი იყო საქართველოს სსრ უმაღლეს საბჭოსთან არსებული არასრულწლოვანთა საქმეების კომისიის წევრი; საქართველოს სსრ უმაღლეს სასამართლოსთან არსებული სამეცნიერო-მეთოდური საბჭოს წევრი; ჟურნალ „ საბჭოთა სამართლის“ და ჟურნალ „საქართველოს ქალის“ სარედაქციო კოლეგიების წევრი. მონაწილეობდა საერთაშორისო კონგრესებსა და სიმპოზიუმებში.

თინათინ წერეთლისა და ვლადიმერ მაყაშვილის პირადი არქივი დაცულია საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში.

ნაშრომები

• „დანაშაულის მომზადება და მცდელობა“ (1961);
• „თანამონაწილეობა დანაშაულში“ (1965);
• „დანაშაულებრივი ქმედობა და მისი შედეგი“ (1966);
• „მოძღვრება დანაშაულზე“ ტომი I (1969), გ. ტყეშელიაძესთან ერთად
• ლუარსაბ ანდრონიკაშვილი — რევოლუციონერთა და პროგრესულ მოღვაწეთა დამცველი“, თბილისკ, 1976

ლიტერატურა

• შავგულიძე თ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 307.
• ტყეშელიაძე გ., მეცნიერი და საზოგადო მოღვაწე // „საბჭოთა სამართალი“, N1 1975

რესურსები ინტერნეტში

• თინათინ წერეთელი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი