ბჰილები
| ბჰილები | |
|---|---|
 ახალგაზრდა ინდოელი გოგონა, რაისენის ოლქი, მადჰია პრადეში | |
| საერთო მოსახლეობა | |
| დაახ. 16 მილიონი [1] | |
| რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით | |
 ინდოეთი |
16 908 907[2][1] |
| მადჰია-პრადეში | 5 993 921 |
| გუჯარათი | 4 215 603 |
| რაჯასტანი | 4 100 264 |
| მაჰარაშტრა | 2 588 658 |
| კარნატაკა | 6 204 |
| ტრიპურა | 3 105 |
| ანდჰრა-პრადეში | 604 |
| ჩატისგარჰი | 547 |
| ენები | ბჰილური; მარათული ენა; გუჯარათული ენა; სინდჰი ენა; ჰინდი-ურდუ |
ბჰილები ან ბჰელები — ეთნიკური ჯგუფი დასავლეთ ინდოეთში. ისინი საუბრობენ ბილურ ენებზე. 2013 წლის მონაცემებით, ბჰილების ტომი იყო ყველაზე დიდი ტომობრივი ჯგუფი ინდოეთში. [3]
ბჰილები ძირძველი ხალხია: გუჯარათის, მადჰია- პრადეშის, ჩატისგარჰის, მაჰარაშტრასა და რაჯასტანის რეგიონებში. ისინი ცხოვრობენ დეკანის ზეგანის რეგიონებში და ცენტრალურ ინდოეთში, ასევე ტრიპურაში, იდოეთის აღმოსავლეთ ნაწილში, ბანგლადეშის საზღვართან. ბჰილები იყოფა რიგ ენდოგამიურ ტერიტორიულ განყოფილებებად, რომლებსაც, თავის მხრივ, აქვთ მთელი რიგი კლანები და საგვარეულოები. ახლა ბილთა უმეტესობა საუბრობს იმ რეგიონის ენაზე, სადაც ისინი ცხოვრობენ, მაგალითად მარათიულ, გუჯარათულ ან ჰინდუ-ურდუს ენებზე.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ახლანდელი გუჯურატის შტატში მცხოვრები ბჰილები რამდენიმეჯერ აჯანყდნენ ბრიტანეთის კოლონიური ეპოქის დროს, განსაკუთრებით 1846, 1857-58 და 1868 წლებში. [4]
ბჰილები არიან მაჰია-პრადეშის დჰარის, ჯაბუა, ხარგონე და რატლამის რაიონების მკვიდრები. ბილების დიდი რაოდენობა ცხოვრობს მეზობელ შტატებში, მაჰარაშტრაში, გუჯარატსა და რაჯასტანში. ისინი ქმნიან ინდოეთის სიდიდით მესამე ტომს; პირველი ორი არიან გონდები და სანთალები. [5]
ახლანდელი გარემოებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ინდოეთის მთავრობის პოზიტიური დისკრიმინაციის სარეზერვო პროგრამის ფარგლებში, ბჰილი კლასიფიცირდება როგორც დაგეგმილი ტომი ანდჰრა-პრადეშში, ჩატისგარჰში, გუჯარათში, კარნატაკაში, მადჰია-პრადეშში, მაჰარაშტრაში, რაჯასტანსა და ტრიპურაში .
ენა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ენა, რომელსაც ბჰილები ჩვეულებრივ იყენებენ, არის ბილი . [6] ბჰილს აქვს 36-მდე იდენტიფიცირებული დიალექტი და გამოთქმა განსხვავდება რეგიონების მიხედვით. ბჰილი დაფუძნებულია გუჯარათულ ენაზე, მაგრამ მისი დიალექტები თანდათან ერწყმის უფრო ფართოდ მოსაუბრე ენებს, როგორიცაა სამხრეთ – აღმოსავლეთში მარათჰი და ჩრდილო – დასავლეთით რაჯასტანი. [7]
ენაზე მოლაპარაკე პირების შეფასებები ხშირად არაზუსტია, რადგან ცოტა ადამიანი საუბრობს ამ ენებზე. ხშირ შემთხვევაში მარათული ან გუჯარათი მოიხსენიება როგორც ბჰილების მშობლიური ენა. [8]
კულტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბჰილებს აქვთ მდიდარი და უნიკალური კულტურა. ბჰილალას ქვედანაყოფი ცნობილია პიტორას ფერწერული ტილოთი . ღოომოარი ბჰილის ტომის ტრადიციული ხალხური ცეკვა . [9] [10] ღოომარი ქალის სიმბოლოა. ამ ცეკვაში მონაწილეობას მხოლოდ ახალგაზრდა გოგონები იღებენ.
Ხელოვნება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბჰილური მხატვროპა მეტწილად მრავალ ფეროვანი წერტილებისგან შედგება. ბჰური ბაი იყო ბჰილელი პირველი მხატვარი, ვინც ხატავდა მზა ფერების და ქაღალდის გამოყენებით. ბჰილელი ცნობილი მხატვრებია: ლადო ბაი, შერ სინგი, რამ სინგჰი და დუბუ ბარია. [11]
სამზარეულო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბჰილელების ძირითადი საკვებია: სიმინდი, ხახვი, ნიორი და ცხარე წიწაკა, რომლებსაც ისინი მცირე მინდვრებში ამუშავებენ. ისინი ადგილობრივი ტყეებიდან აგროვებენ ხილსა და ბოსტნეულს. ხორბალსა და ბრინჯს იყენებენ მხოლოდ ფესტივალების და სხვა განსაკუთრებული დღეების დროს. ბჰილები თან ატარებენ თვითნაკეთ მშვილდ-ისარს, ხმლებს, დანებს, ცულებს და ა.შ. ეს იარაღები თავდაცვისა და ველურ ცხოველებზე სანადიროდ გამოიყენება, რომლებიც აგრეთვე მათი სამზარეულოს ძირითადი ნაწილია. ისინი უხვად იყენებენ მათ მიერ გამოხდილ ალკოჰოლს მაჰუას ყვავილიდან (Madhuca longifolia) . სადღესასწაულო შემთხვევებში, განსაკუთრებული დღეებისთვის, კერძების დასამზადებლად გამოიყენება: სიმინდი, ხორბალი, ქერი, ალაო და ბრინჯი. ბჰილის კერძები ტრადიციულად არა ვეგეტერიანულია.
ტანსაცმელი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მამაკაცის ტრადიციული სამოსია: პაგრი, ანგარხა, დჰოტი და განჩჰა . ტრადიციულად ქალებს აცვიათ სარი და ღაგრა ჩოლი .
ბჰელებს მრავალი ტრადიციული ორნამენტი აქბთ. მამაკაცები იყენებენ კადას, ბაჯუბანდს, ჯაჭვებს, საყურეებსა და კარდჰანს. ქალებს აცვიათ მრავალფეროვანი ორნამენტებით გაფორმებული ტანისამოსი, ისინი თან იყენებენ: ჰანსლის, ბეჭედს, ზელე-ზუმკეს, საყურეს, სამაჯურებს, ნათნს (ცხვირი-ძვირფასეულობა) და ა.შ. ტატუირება ტრადიციული ჩვეულებაა. ქალები ტატუს ტრადიციულად ქორწინებამდე იკეთებენ.
ფესტივალები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ზოგიერთ ფესტივალის დროს ტარდება გვაროვნული ბაზრობები, რომლებიც ეწყობა რაიონების სხვადასხვა ადგილას.
ადგილობრივი პოლიტიკური სტრუქტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბჰილის ტრადიციულ სოფლებს უძღვება უფროსი ( გემეტი ). გამეტის აქვს ერთპიროვნული გადაწყვეტილების მიღების უფლებამოსილება, რპმელიც ადგილობრივ დავებსა და საკითხებს შეეხება. [12]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- გონდისა და ბჰილის ტომების ხელოვნება - მადჰია-პრადეში, http://www.folkpaintingsindia.com/. წაკითხვის თარიღი: 2020-11-28 დაარქივებული 2015-06-22 საიტზე Wayback Machine. .
- რაჯასტანის უდაბნოში მცხოვრები მოსახლეობა: ბიშნოი და ბჰილი ხალხი
- ბილის ტომი რაჯასტანში დაარქივებული 2012-10-11 საიტზე Wayback Machine.
- ეპიკური რამაიანაში მოხსენიებული ბჰილის, კოლისა და გონდის გენეტიკური არსი
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 A-11 Individual Scheduled Tribe Primary Census Abstract Data and its Appendix. Census of India 2011. Office of the Registrar General & Census Commissioner,used India. ციტირების თარიღი: 2017-03-24
- ↑ List of notified Scheduled Tribes. Census India. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 ნოემბერი 2013. ციტირების თარიღი: 28 ნოემბერი 2020.
- ↑ (2013) Statistical Profile of Scheduled Tribes in India. New Delhi: Ministry of Tribal Affairs, გვ. 10.
- ↑ Ghosh, S. K. (1987). Law Enforcement in Tribal Areas. Ashish Publishing House, გვ. 124. ISBN 9788170241003.
- ↑ Maheshwari, J. K. „Ethnomedicine of bhil tribe of jhabua district, m. P“. დამოწმება journal საჭიროებს
|journal=-ს (დახმარება) - ↑ Mehta, Sonu (2004). „Bhils - I“, Ethnographic Atlas of Indian Tribes. New Delhi: Discovery Publishing House, გვ. 191. ISBN 9788171418527.
- ↑ Ratnagar, Shereen (2010). Being Tribal. Delhi: Primus Books. ISBN 9789380607023.
- ↑ (1954) Census of India 1951, გვ. 61.
- ↑ Kumar, Ashok Kiran (2014). Inquisitive Social Sciences. Republic of India: S. Chand Publishing, გვ. 93. ISBN 9789352831098.
- ↑ Danver, Steven L.. Native People of The World. United States of America: Routledge, გვ. 522. ISBN 978-0765682949.
- ↑ Bhil Art - How A Tribe Uses Dots To Make Their Story Come Alive.
- ↑ (2004) Human: The Definitive Visual Guide. New York: Dorling Kindersley, გვ. 439. ISBN 0-7566-0520-2.