იხილეთ წყარო გვერდისთვის უილიამ კელინი

{{ინფოდაფა მეცნიერი}}
'''უილიამ კელინ უმცროსი''' (დაიბადა 1957 წლის 23 ნოემბერს) - ამერიკელი ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიოლოგ-მეცნიერი. იგი არის [[ჰარვარდის უნივერსიტეტი|ჰარვარდის უნივერსიტეტის]] და დანა-ფარბერის კიბოს ინსტიტუტის მედიცინის [[ჰარვარდის უნივერსიტეტი|პროფესორი]]  . მისი ლაბორატორია სწავლობს სიმსივნეების სუპრესორულ ცილებს. 2016 წელს კელინმა მიიღო ალბერტ ლასკერის ჯილდო ფუნდამენტური სამედიცინო კვლევებისთვის და AACR პრინცესა ტაკამაცუს ჯილდო .<ref>{{Cite web|url=http://am.asco.org/daily-news/dr-william-g-kaelin-jr-receive-2016-science-oncology-award|title=Dr. William G. Kaelin, Jr., to Receive 2016 Science of Oncology Award|date=May 26, 2016|work=asco.org|accessdate=April 16, 2017}}</ref><ref name="harvard.edu">{{Cite web|url=http://kaelin.dfci.harvard.edu/Kaelin_Lab_website/About_William_Kaelin.html|title=About William Kaelin|work=[[Harvard University]]|accessdate=April 16, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170407090206/http://kaelin.dfci.harvard.edu/Kaelin_Lab_website/About_William_Kaelin.html|archivedate=აპრილი 7, 2017}}</ref> მან ასევე მოიპოვა [[ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში]] 2019 წელს, პიტერ  რედკლიფთან და გრეგ სემენზასთან ერთად .<ref name="Nobel">{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2019/summary/|title=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2019|work=NobelPrize.org|accessdate=October 7, 2019}}</ref><ref name="NYT=20191007">{{Cite news|title=Nobel Prize in Medicine Awarded for Research on How Cells Manage Oxygen - The prize was awarded to William G. Kaelin Jr., Peter J. Ratcliffe and Gregg L. Semenza for discoveries about how cells sense and adapt to oxygen availability.|url=https://www.nytimes.com/2019/10/07/health/nobel-prize-medicine.html|date=October 7, 2019|work=[[The New York Times]]|accessdate=October 8, 2019}}</ref>

== ადრეული ცხოვრება და განათლება ==
კელინი დაიბადა [[ნიუ-იორკი|ნიუ იორკში]] 1957 წლის 23 ნოემბერს.<ref name="nobel-facts">{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2019/kaelin/facts/|title=William G. Kaelin Jr Facts|work=[[The Nobel Foundation]]}}</ref> კელინმა მიიღო ბაკალავრის ხარისხი მათემატიკასა და ქიმიაში დიუკის უნივერსიტეტში, ხოლო მაგისტრის ხარისხი მიიღო 1982 წელს. მან რეზიდენტურა გაიარა ჯონს ჰოპკინსის მედიცინის სკოლაში, ხოლო ონკოლოგიური პრაქტიკა მიიღო  დანა – ფარბერის კიბოს ინსტიტუტში (DFCI). ბაკალავრის ხარისხის მიღების შემდეგ აღმოაჩინა, რომ სამეცნიერო კვლევები არ იყო მისი ძლიერი მხარე, ამიტომ გადაინაცვლა ლაბორატორიული კვლევის მიმართულებით DFCI-ის , დევიდ ლივინგსტონის ლაბორატორიაში, სადაც მან წარმატებას მიაღწია რეტინობლასტომას შესწავლაში.  1992 წელს მან დააარსა საკუთარი ლაბორატორია DFCI– ში, სადაც მან გამოიკვლია კიბოს მემკვიდრეობითი ფორმები, როგორიცაა ფონ ჰიპელ – ლინდაოს დაავადება. იგი გახდა პროფესორი ჰარვარდის სამედიცინო სკოლაში, 2002 წელს.<ref name="lilly.com">{{Cite web|url=https://www.lilly.com/william-g-kaelin|title=William G. Kaelin, Jr., M.D.|work=[[Eli Lilly and Company]]}}</ref>

== კარიერა ==
იგი გახდა  ასისტენტ-დირექტორი, ძირითადი მეცნიერებების დანა-ფარბერ / ჰარვარდის კიბოს ცენტრში 2008 წელს. დანა – ფარბერში ჩატარებული კვლევისას ყურადღება გაამახვილა სუპრესიულ გენებში მუტაციების განვითარებაზე კიბოს მიმდინარეობისას. მისი შრომა, ძირითადად, ეფუძნებოდა რეტინობლასტომის, ფონ ჰიპელ – ლინდაოს და p53 -ის სიმსივნეების სუპრესიული გენის საკითხებს.

მისი ნამუშევრები დაფინანსებულია ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის, ამერიკული კიბოს საზოგადოების, დორის დუკის საქველმოქმედო ფონდის და სხვების მიერ.<ref>{{Cite web|url=http://kaelin.dfci.harvard.edu/Kaelin_Lab_website/Home_page_kaelin_lab.html|title=Home page kaelin lab|work=[[Harvard University]]|accessdate=April 16, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170420230502/http://kaelin.dfci.harvard.edu/Kaelin_Lab_website/Home_page_kaelin_lab.html|archivedate=აპრილი 20, 2017}}</ref>

ის მსახურობს  სამეცნიერო პროგრამების ვიცე-თავმჯდომარედ [http://www.damonrunyon.org დეიმონ რუნიონის კიბოს კვლევის ფონდის საბჭოში]  <ref>{{Cite web|url=http://www.aacr.org/Funding/Pages/scientific-advisory-committee-detail.aspx?ItemID=14|title=William G. Kaelin Jr., MD|work=aacr.org|accessdate=April 16, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150910221509/http://www.aacr.org/Funding/Pages/scientific-advisory-committee-detail.aspx?ItemID=14|archivedate=სექტემბერი 10, 2015}}</ref>

== კვლევა ==
[[ფაილი:HIF_Nobel_Prize_Physiology_Medicine_2019_Hegasy_ENG.png|მინი|ილუსტრაცია, თუ როგორ გრძნობენ უჯრედები და ადაპტირდებიან ჟანგბადის ხელმისაწვდომობისას]]
დოქტორის ხარისხის მიღების შემდეგ, კელინმა 1993 წელს დანა-ფარბერის ინსტიტუტში შექმნა ლაბორატორია, რათა გაეგრძელებინა კვლევა სიმსივნის ჩახშობის შესახებ. იგი დაინტერესდა ფონ ჰიპელ – ლინდაოს დაავადებით (VHL). VHL სიმსივნეები, რომლებიც გამოწვეული იყო გენის მუტაციით, ანგიოგენეზური იყო, ქმნიდა სისხლძარღვებს, რომლებიც გამოყოფდა ერითროპოეტინს (EPO), ჰორმონი, რომელიც სხეულის მექანიკის ნაწილია,  [[ჰიპოქსია|ჰიპოქსიაზე]], ან სისხლში ჟანგბადის დაბალ დონეზე რეაგირების მომხდენი. კელინმა ჰიპოთეზა წამოაყენა, რომ შეიძლება არსებობდეს კავშირი VHL სიმსივნეების წარმოქმნასა და ორგანიზმში ჟანგბადის დეფიციტის გამოვლენას შორის.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Hurst|first=Jillian H.|date=September 13, 2016|title=William Kaelin, Peter Ratcliffe, and Gregg Semenza receive the 2016 Albert Lasker Basic Medical Research Award|journal=[[Journal of Clinical Investigation]]|volume=126|issue=10|pages=3628–3638|doi=10.1172/JCI90055|issn=0021-9738|pmc=5096796|pmid=27620538}}</ref>  კელინის სამუშაო შეესაბამებოდა პიტერ რედკლიფის და გრეგ სემენზას შრომებს([[:en:Hypoxia-inducible factors|hypoxia-inducible factors]] (HIF)). კელინის ნაშრომში დადგინდა, რომ VHL ცილა ხელს შეუწყობს HIF- ის რეგულირებას, ხოლო იმ საგნებში, სადაც VHL ცილები არ იყო წარმოდგენილი, HIF წარმოქმნიდა EPO- ს და მიგვიყვანდა კიბოს წარმოქმნამდე.<ref name="nature">{{Cite journal|title=Biologists who decoded how cells sense oxygen win medicine Nobel|first=Heidi|last=Ledford|date=October 7, 2019|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=574|issue=7777|pages=161–162|doi=10.1038/d41586-019-02963-0|pmid=31595071}}</ref> კელინის, რედკლიფისა და სემენზას ერთობლივი მუშაობის შედეგად გამოვლენილია გზა- უჯრედები როგორ გამოავლენენ და რეაგირებენ სისხლში ჟანგბადის დონეზე. მათმა შრომამ საფუძველი ჩაუყარა [[ანემია|ანემიით]] და თირკმელების უკმარისობით დაავადებული პაციენტებისთვის წამლების შექმნას.

== პირადი ცხოვრება ==
უილიამ კელინი დაქორწინებული იყო მკერდის კიბოს ქირურგ კაროლინ კელინზე, 1988 წლიდან, მის გარდაცვალებამდე,  2015 წლამდე. მათ ორი შვილი ჰყავთ.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/08/10/us/carolyn-kaelin-breast-cancer-surgeon-dies-at-54.html|title=Carolyn Kaelin, Breast Cancer Surgeon, Patient Advocate and Patient, Dies at 54|first=Denise|last=Grady|date=August 9, 2015|accessdate=April 16, 2017}}</ref>

==  ჯილდოები ==
{{Columns-list|* NIH Physician-Scientist Award (1990)<ref name="harvard.edu"/>
* Richard and Hinda Rosenthal Foundation Award, AACR (2006)<ref>{{cite web |url=https://www.aacr.org/Research/Awards/PAGES/ROSENTHAL-AWARD___8470D6.ASPX |title=AACR Richard and Hinda Rosenthal Memorial Award Recipients |work=[[American Association for Cancer Research]] |accessdate=October 8, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191009160501/https://www.aacr.org/Research/Awards/PAGES/ROSENTHAL-AWARD___8470D6.ASPX |archivedate=ოქტომბერი 9, 2019 }}</ref>
* Doris Duke Distinguished Clinical Investigator Award (2006)<ref>{{cite web |url=https://www.ddcf.org/grants/Grant-Recipients/2006-Distinguished-Clinical-Scientist-Awards/ |title=2006 Distinguished Clinical Scientist Awards |work=[[Doris Duke Charitable Foundation]] |date=January 1, 2006 |accessdate=October 8, 2019}}</ref>
* Duke University School of Medicine Distinguished Alumni Award (2007)<ref>{{cite web |url=https://medschool.duke.edu/about-us/alumni/alumni-news-and-awards/alumni-awards |title=Alumni Awards |work=[[Duke University School of Medicine]] |accessdate=October 8, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191009160509/https://medschool.duke.edu/about-us/alumni/alumni-news-and-awards/alumni-awards |archivedate=ოქტომბერი 9, 2019 }}</ref>
* Elected member of the [[Institute of Medicine]] (2007)<ref>{{cite web |url=https://nam.edu/two-nam-members-receive-albert-lasker-basic-medical-research-award// |title=Two NAM Members Receive Albert Lasker Basic Medical Research Award |accessdate=October 7, 2019 |date=September 15, 2016 |work=[[National Academy of Medicine]]}}</ref>
* [[Canada Gairdner International Award]] (2010)<ref>{{cite web |url=https://gairdner.org/award_winners/william-g-jr-kaelin/ |title=William G. Kaelin Jr. |accessdate=October 7, 2019 |work=[[Gairdner Foundation]]}}</ref>
* Elected member of the [[National Academy of Sciences]] (2010)<ref>{{cite web |url=http://www.nasonline.org/member-directory/members/20003143.html |title=William G. Kaelin Jr. |accessdate=October 7, 2019 |work=[[National Academy of Sciences]]}}</ref>
* [[Stanley J. Korsmeyer Award]] (2012)<ref>{{cite journal |title=William G. Kaelin Jr. and Gregg L. Semenza receive the 2012 ASCI/Stanley J. Korsmeyer Award |first=Kathryn |last=Claiborn |journal=[[Journal of Clinical Investigation]] |volume=122 |issue=4 |pages=1136–1137 |date=April 2, 2012 |doi=10.1172/JCI63264 |pmid=22570862 |pmc=3314483 }}</ref>
* [[Grand Prix scientifique de la Fondation Lefoulon-Delalande|The Scientific Grand Prize of the Lefoulon-Delalande Foundation]] (2012)<ref>{{Cite news|url=http://www.grands-prix-institut-de-france.fr/william-g-kaelin|title=William G. Kaelin|date=April 21, 2015|work=Institut de France. Grands Prix des Fondations|access-date=December 12, 2017}}</ref>
* Steven C. Beering Award (2014)<ref>{{cite web|url=https://faculty.medicine.iu.edu/advance-your-career/awards/steven-c-beering-award/|title=Steven C. Beering Award| author= |publisher=Indiana University School of Medicine  |date=|accessdate=October 9, 2019}}</ref>
* [[Wiley Prize in Biomedical Sciences]] (2014)<ref>{{cite web|url=https://www.ludwigcancerresearch.org/wp-content/uploads/2018/09/2014-Wiley-Prize-Press-Release-FINAL.pdf |title=The 13th Annual Wiley Prize in Biomedical Sciences Awarded for Advancements in Oxygen Sensing Systems| author= |publisher=Ludwig Cancer Research  |date=February 14, 2014 |accessdate=October 8, 2019}}</ref>
* Elected fellow of the [[AACR Academy]] (2014)<ref>{{cite web|url=https://www.aacr.org/Membership/Pages/FellowDetailsNoModal.aspx?ItemID=130|title=William G. Kaelin Jr., MD Class of 2014|author=|publisher=American Association for Cancer Research|date=|accessdate=October 8, 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191008192857/https://www.aacr.org/Membership/Pages/FellowDetailsNoModal.aspx%3FItemID%3D130|archivedate=ოქტომბერი 8, 2019}}</ref>
* Science of Oncology Award, ASCO (2016)<ref>{{cite web|url= https://www.bcrf.org/blog/bcrf-investigators-honored-american-society-clinical-oncology |title=BCRF Investigators Honored by the American Society for Clinical Oncology | author= |publisher=Breast Cancer Research Foundation  |date=June 16, 2016 |accessdate=October 8, 2019}}</ref>
* [[Princess Takamatsu Award]], AACR (2016)<ref>{{cite web|url=https://www.dana-farber.org/newsroom/news-releases/2016/william-g--kaelin--jr---md--receives-princess-takamatsu-award-from-aacr/ |title=William G. Kaelin, Jr., MD, receives Princess Takamatsu award from AACR | author= |publisher=Dana-Farber Cancer Institute  |date=April 21, 2016|accessdate=October 8, 2019}}</ref>
* [[Albert Lasker Award for Basic Medical Research]] with [[Peter J. Ratcliffe]] and [[Gregg Semenza]] (2016)<ref>{{cite web |url=http://www.laskerfoundation.org/awards/#name=&award=&year=2016 |title=2016 Award Winners |publisher=Albert And Mary Lasker Foundation |accessdate=October 7, 2019 }}</ref>
* [[Massry Prize]] (2018)<ref>{{cite web |url=https://keck.usc.edu/massry-prize/current-laureates |title=2018 Massry Prize Laureates |publisher=Keck School of Medicine of USC |accessdate=October 7, 2019 }}</ref>
* [[Nobel Prize in Physiology or Medicine]] with [[Peter J. Ratcliffe]] and [[Gregg Semenza]] (2019), awarded by the Nobel Prize committee "for their discoveries of how cells sense and adapt to oxygen availability."<ref name=Nobel/>|colwidth=35em}}

== ცნობები ==
{{სქოლიოს სია}}

== გარე ბმულები ==

* [https://www.nobelprize.org/ Nobelprize.org] including the Nobel Lecture 7 December 2019 ''The von Hippel-Lindau Tumor Suppressor Protein: Insights into Oxygen Sensing''
{{ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში}}{{ნობელის პრემია 2019}}

[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში]]
[[კატეგორია:ამერიკელი ნობელის პრემიის ლაურეატები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1957]]