კათოლიციზმი სომხეთში: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

16:22, 17 ოქტომბერი 2021-ის ვერსია

ამ სტატიას ამჟამად აქტიურად არედაქტირებს Rezo1515.

გთხოვთ, ნუ შეიტანთ მასში ცვლილებებს, სანამ ეს განცხადება არ გაქრება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, მოხდეს რედაქტირების კონფლიქტი.
ეს შეტყობინება სტატიაში მხოლოდ ერთი კვირის განმავლობაში შეიძლება დარჩეს.

თარგის ჩასმის თარიღი: ოქტომბერი 17, 2021.

სტატიის აქტიური დამუშავების დაწყების თარიღიდან გავიდა 936 დღე.
გთხოვთ ამოიღოთ ეს გამაფრთხილებელი თარგი სტატიიდან და შეატყობინოთ მომხმარებელს „Rezo1515.“
{{subst:მუშავდება/შეტყობინება|Rezo1515.|კათოლიციზმი სომხეთში}}-~~~~

მომხმარებლის სახელის და თარიღის ავტომატურად მისათითებლად, გამოიყენეთ თარგი {{subst:მუშავდება}}

კათოლიციზმი სომხეთში — მსოფლიო კათოლიკური ეკლესიის ნაწილი სომხეთში, რომელიც ექვემდებარება რომის პაპის მმართველობას. 2011 წლის აღწერით, სომხეთში 13,843 კათოლიკე ქრისტიანი ცხოვრობდა, რაც მთელი მოსახლეობის 0.46 %-ს წარმოადგენს^[1]. სომხეთში არსებული კათოლიციზმი იყოფა ორად: ლათინური, იგივე დასავლური წესის რომაული კათოლიციზმი და სომხური წესის კათოლიციზმი.

ისტორია

1054 წელს მომხდარი დიდი სქიზმის შემდეგ, სომეხი კათოლიკეები აღმოჩნდნენ საქართველოში არსებული კათოლიკური ეკლესიის შემადგენლობაში, რომელიც ლათინური წესისა იყო. საკუთრივ სომხური კათოლიკური ეკლესია მხოლოდ 1740 წელს გაჩნდა და დაექვემდებარა რომის პაპს.

1920-21 წლებიდან, როდესაც სომხეთში კომუნიზმი დამყარდა, სხვა რელიგიებთან ქვეყანაში ერთად მკაცრად იდევნებოდნებოდნენ კათოლიკეებიც, რამაც თითქმის მთლიანად გააქრო აქ არსებული კათოლიკური კერები. უამრავი კათოლიკე მღვდელი დახვრიტეს და გააციმბირეს, ეკლესიები კი დაანგრიეს ან დახურეს, რის გამოც სომეხ კათოლიკეთა უმეტესობა ათეიზმზე მოექცა, დანარჩენი მორწმუნეები კი ჩუმად ასრულებდნენ რიტუალებს.

1995 წელს, მას შემდეგ რაც სომხეთი დამოუკიდებელი გახდა და მიიღო საკუთარი კონსტიტუცია, დამყარდა სეკულარიზმი, რასაც მოჰყვა ქვეყანაში რელიგიური თავისუფლების გამოცხადება^[2]. ამგვარ პირობებში ქვეყანაში აღდგა კათოლიკური ღვთისმსახურება და მოსახლეობამ კვლავ იწყო მასზე მონათვლა. 1996 წელს კი იტალიელი მღვდელი ჯუზეპე პაზოტო დაინიშნა კავკასიის სამოციქულო ადმინისტრაციის მმართველად, რომელსაც ექვემდებარება სომხეთის, საქართველოსა და აზერბაიჯანის კათოლიკური ეკლესიები.

2000 წელს შეიქმნა ამიერკავკასიელი კათოლიკეების ეპარქიაც. იგი აერთიანებს სომხეთსა და საქართველოს, მისი მთავარი ტაძარი კი არის თბილისში მდებარე ღვთისმშობლის მიძინების კათედრალი^[3].

იურიზდიქციები და ეპარქიები

სომხეთში არსებული კათოლიკური ეკლესია დაყოფილია ორ ტერიტორიულ იურიზდიქციად. ლათინური წესის კათოლიკეები არის სამოციქულო ადმინისტრაციის ნაწილი, კავკასიის სამოციქულო ადმინისტრაციის, ხოლო სომხური წესის კათოლიკეები მიეკუთვნებიან სომხურ კათოლიკურ ეკლესიას, რომლებიც შედიან აღმოსავლეთ ევროპის კათოლიკე ორიენტალისტების ორდინატურაში. ეს უკანასკნელი აერთიანებს არა მხოლოდ საკუთრივ სომხეთში მცხოვრებ სომხური წესის კათოლიკეებს, არამედ მთელ აღმოსავლეთ ევროპაში არსებულ კათოლიკე სომხურ დიასპორას.

თანამედროვე ეპოქა

სომეხი კათოლიკეები ყოველთვის განცალკევებით ცხოვრობენ სომხური სამოციქულო ეკლესიის მიმდევრებისაგან. შესაბამისად, ამ ორი ეკლესიის წარმომადგენელთა ქორწინებები ძალიან იშვიათია. აღსანიშნავია, რომ სომხური სამოციქულო ეკლესიის წარმომადგენლები ხშირად სომეხ კათოლიკეებს „ფრანკებს“ უწოდებენ, რაც განპირობებულია იმით, რომ ძველად სომხეთში უმეტესად ფრანგი მისიონერები მუშაობდნენ კათოლიციზმის გავრცელებაზე, ამიტომაც სომხებისათვის, ისევე, როგორც ძველი ქართველებისათვის, ფრანგი კათოლიკესთან იყო გაიგივებული^[4].

სომეხ კათოლიკეთა ძირძველ რეგიონს წარმოადგენს შირაქის პროვინცია, კერძოდ კი მისი შვიდი სოფელი, ესენია: არევიკი, ფანიკი, ლანჯიკი, აზატანი, ძითანქოვი, აშოცქი და მეწ-სეპასარი. აღსანიშნავია ლორეს პროვინციაც, რომელიც ასევე გამოირჩევა კათოლიკე მოსახლეობის სიმრავლით. აქ გამოირჩევა კათოლიკეებით დასახლებული ექვსი პუნქტი: ტაშირი, კატნარატი, კატნაღბუირი, პეტროვკა, სარატოვკა და ბლაგოდარნოიე.

აღსანიშნავია სომხეთის დედაქალაქ ერევანში მცხოვრები პოლონელი, ლათინური წესის კათოლიკეები, რომლებიც ერთობ მომრავლდნენ ქვეყანაში და ცხოვრობენ ადგილობრივ კათოლიკეებთან ერთად. 2014 წლის აღწერით, სომხეთში 280,000 კათოლიკე ცხოვრობს^[5].

იხილეთ აგრეთვე

სქოლიო

↑ "Population Census 2011: Population (urban, rural) by Ethnicity, Sex and Religious Belief" (PDF). armstat.am. National Statistical Service of the Republic of Armenia.
↑ « Arménie Constitution du 5 juillet 1995. » [archive], sur mjp.univ-perp.fr, 5 juillet 1995 (consulté le 20 octobre 2018)
↑ « Cathedral of the Assumption of the Blessed Virgin Mary » consulté le 24 octobre 2016 [archive]
↑ "A New Start for Armenia's Catholics". National Statistical Institute. 2006. Archived from the original on 2007-09-27. Retrieved 2006-09-03.
↑ Dati statistici al 31 dicembre 2014 riportati dal bollettino quotidiano della Santa Sede in occasione del viaggio apostolico di papa Francesco in Armenia nel mese di giugno 2016.

[1] "Population Census 2011: Population (urban, rural) by Ethnicity, Sex and Religious Belief" (PDF). armstat.am. National Statistical Service of the Republic of Armenia.

[2] « Arménie Constitution du 5 juillet 1995. » [archive], sur mjp.univ-perp.fr, 5 juillet 1995 (consulté le 20 octobre 2018)

[3] « Cathedral of the Assumption of the Blessed Virgin Mary » consulté le 24 octobre 2016 [archive]

[4] "A New Start for Armenia's Catholics". National Statistical Institute. 2006. Archived from the original on 2007-09-27. Retrieved 2006-09-03.

[5] Dati statistici al 31 dicembre 2014 riportati dal bollettino quotidiano della Santa Sede in occasione del viaggio apostolico di papa Francesco in Armenia nel mese di giugno 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Rezo1515|Rezo1515]].|17|10|2021}}
+[[ფაილი:Percent of Catholics by Country–Pew Research 2011 (no legend).svg|მინი|304x304პქ|მსოფლიო ქვეყნები მათში მცხოვრები კათოლიკეთა პროცენტული რაოდენობის მიხედვით]]
+'''კათოლიციზმი სომხეთში ''—''''' მსოფლიო [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკური ეკლესიის]] ნაწილი [[სომხეთი|სომხეთში]], რომელიც ექვემდებარება [[რომის პაპი|რომის პაპის]] მმართველობას. 2011 წლის აღწერით, სომხეთში 13,843 კათოლიკე ქრისტიანი ცხოვრობდა, რაც მთელი მოსახლეობის 0.46 %-ს წარმოადგენს<ref>[http://armstat.am/file/doc/99486278.pdf "Population Census 2011: Population (urban, rural) by Ethnicity, Sex and Religious Belief"] (PDF). armstat.am. National Statistical Service of the Republic of Armenia.</ref>. სომხეთში არსებული კათოლიციზმი იყოფა ორად: ლათინური, იგივე დასავლური წესის [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომაული კათოლიციზმი]] და [[სომხური კათოლიკური ეკლესია|სომხური წესის კათოლიციზმი]].
+== ისტორია ==
+წელს მომხდარი [[დიდი სქიზმა|დიდი სქიზმის]] შემდეგ, სომეხი კათოლიკეები აღმოჩნდნენ საქართველოში არსებული კათოლიკური ეკლესიის შემადგენლობაში, რომელიც ლათინური წესისა იყო. საკუთრივ სომხური კათოლიკური ეკლესია მხოლოდ 1740 წელს გაჩნდა და დაექვემდებარა [[რომის პაპი|რომის პაპს]].
+-21 წლებიდან, როდესაც სომხეთში [[კომუნიზმი]] დამყარდა, სხვა რელიგიებთან ქვეყანაში ერთად მკაცრად იდევნებოდნებოდნენ კათოლიკეებიც, რამაც თითქმის მთლიანად გააქრო აქ არსებული კათოლიკური კერები. უამრავი კათოლიკე მღვდელი დახვრიტეს და გააციმბირეს, ეკლესიები კი დაანგრიეს ან დახურეს, რის გამოც სომეხ კათოლიკეთა უმეტესობა [[ათეიზმი|ათეიზმზე]] მოექცა, დანარჩენი მორწმუნეები კი ჩუმად ასრულებდნენ რიტუალებს.
-'''კათოლიციზმი სომხეთში ''—''''' მსოფლიო [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკური ეკლესიის]] ნაწილი [[სომხეთი|სომხეთში]], რომელიც ექვემდებარება [[რომის პაპი|რომის პაპის]] მმართველობას. 2011 წლის აღწერით, სომხეთში 13,843 კათოლიკე ქრისტიანი ცხოვრობს, რაც მთელი მოსახლეობის 0.46 %-ს წარმოადგენს. სომხეთში არსებული კათოლიციზმი იყოფა ორად: ლათინური, იგივე დასავლური წესის [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომაული კათოლიციზმი]] და [[სომხური კათოლიკური ეკლესია|სომხური წესის კათოლიციზმი]].
+წელს, მას შემდეგ რაც სომხეთი დამოუკიდებელი გახდა და მიიღო საკუთარი კონსტიტუცია, დამყარდა [[სეკულარიზმი]], რასაც მოჰყვა ქვეყანაში რელიგიური თავისუფლების გამოცხადება<ref>[[:fr:Église_catholique_en_Arménie#:~:text=%C2%AB%C2%A0Arm%C3%A9nie%20Constitution%20du,%E2%86%91|« Arménie Constitution du 5 juillet 1995. »]] [archive], sur mjp.univ-perp.fr, 5 juillet 1995 (consulté le 20 octobre 2018)</ref>. ამგვარ პირობებში ქვეყანაში აღდგა კათოლიკური ღვთისმსახურება და მოსახლეობამ კვლავ იწყო მასზე მონათვლა. 1996 წელს კი იტალიელი მღვდელი [[ჯუზეპე პაზოტო]] დაინიშნა კავკასიის სამოციქულო ადმინისტრაციის მმართველად, რომელსაც ექვემდებარება სომხეთის, საქართველოსა და აზერბაიჯანის კათოლიკური ეკლესიები.
-== ისტორია ==
+წელს შეიქმნა ამიერკავკასიელი კათოლიკეების ეპარქიაც. იგი აერთიანებს სომხეთსა და საქართველოს, მისი მთავარი ტაძარი კი არის [[თბილისი|თბილისში]] მდებარე ღვთისმშობლის მიძინების კათედრალი<ref>[http://www.gcatholic.org/churches/asia/1993.htm « Cathedral of the Assumption of the Blessed Virgin Mary »] consulté le 24 octobre 2016 [archive]</ref>.
+[[ფაილი:S Khach Gyumri 2015 sep pic 36.JPG|მინი|255x255პქ|გიუმრის კათოლიკური ეკლესია]]
 == იურიზდიქციები და ეპარქიები ==
-სომხეთში არსებული კათოლიკური ეკლესია დაყოფილია ორ ტერიტორიულ იურიზდიქციად. ლათინური წესის კათოლიკეები არის სამოციქულო ადმინისტრაციის ნაწილი, კავკასიის სამოციქულო ადმინისტრაციის, ხოლო სომხური წესის კათოლიკეები მიეკუთვნებიან სომხურ კათოლიკურ ეკლესიას, რომლებიც შედიან აღმოსავლეთ ევროპის კათოლიკე ორიენტალისტების ორდინატურაში. ეს უკანასკნელი აერთიანებს არა მხოლოდ საკუთრივ სომხეთში მცხოვრებ სომხური წესის კათოლიკეებს, არამედ მთელ აღმოსავლეთ ევროპაში არსებულ კათოლიკე სომხურ დიასპორას.
+სომხეთში არსებული [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკური ეკლესია]] დაყოფილია ორ ტერიტორიულ იურიზდიქციად. ლათინური წესის კათოლიკეები არის სამოციქულო ადმინისტრაციის ნაწილი, კავკასიის სამოციქულო ადმინისტრაციის, ხოლო სომხური წესის კათოლიკეები მიეკუთვნებიან [[სომხური კათოლიკური ეკლესია|სომხურ კათოლიკურ ეკლესიას]], რომლებიც შედიან აღმოსავლეთ ევროპის კათოლიკე ორიენტალისტების ორდინატურაში. ეს უკანასკნელი აერთიანებს არა მხოლოდ საკუთრივ სომხეთში მცხოვრებ სომხური წესის კათოლიკეებს, არამედ მთელ აღმოსავლეთ ევროპაში არსებულ კათოლიკე სომხურ დიასპორას.
 == თანამედროვე ეპოქა ==
-სომეხი კათოლიკეები ყოველთვის განცალკევებით ცხოვრობენ სომხური სამოციქულო ეკლესიის მიმდევრებისაგან. შესაბამისად, ამ ორი ეკლესიის წარმომადგენელთა ქორწინებები ძალიან იშვიათია. აღსანიშნავია, რომ სომხური სამოციქულო ეკლესიის წარმომადგენლები ხშირად სომეხ კათოლიკეებს „ფრანკებს“ უწოდებენ, რაც განპირობებულია იმით, რომ ძველად სომხეთში უმეტესად ფრანგი მისიონერები მუშაობდნენ კათოლიციზმის გავრცელებაზე, ამიტომაც სომხებისათვის, ისევე, როგორც ძველი ქართველებისათვის, ფრანგი კათოლიკესთან იყო გაიგივებული.
+სომეხი კათოლიკეები ყოველთვის განცალკევებით ცხოვრობენ [[სომხური სამოციქულო ეკლესია|სომხური სამოციქულო ეკლესიის]] მიმდევრებისაგან. შესაბამისად, ამ ორი ეკლესიის წარმომადგენელთა ქორწინებები ძალიან იშვიათია. აღსანიშნავია, რომ სომხური სამოციქულო ეკლესიის წარმომადგენლები ხშირად სომეხ კათოლიკეებს „ფრანკებს“ უწოდებენ, რაც განპირობებულია იმით, რომ ძველად სომხეთში უმეტესად [[ფრანგები|ფრანგი]] მისიონერები მუშაობდნენ კათოლიციზმის გავრცელებაზე, ამიტომაც სომხებისათვის, ისევე, როგორც ძველი ქართველებისათვის, ფრანგი კათოლიკესთან იყო გაიგივებული<ref>[https://web.archive.org/web/20070927201952/http://www.cnewacanada.ca/mag-article-bodypg-ca.aspx?articleID=3206 "A New Start for Armenia's Catholics"]. National Statistical Institute. 2006. Archived from the original on 2007-09-27. Retrieved 2006-09-03.</ref>.
-სომეხ კათოლიკეთა ძირძველ რეგიონს წარმოადგენს შირაქის პროვინცია, კერძოდ კი მისი შვიდი სოფელი, ესენია: არევიკი, პანიკი, ლანჯიკი, აზატანი, ძითანკოვი, აშოძკი და მეძ-სეპასარი. აღსანიშნავია ლორეს პროვინციაც, რომელიც ასევე გამოირჩევა კათოლიკე მოსახლეობის სიმრავლით. აქ გამოირჩევა კათოლიკეებით დასახლებული ექვსი პუნქტი: ტაშირი, კატნარატი, კატნაღბუირი, პეტროვკა, სარატოვკა და ბლაგოდარნოიე.
+სომეხ კათოლიკეთა ძირძველ რეგიონს წარმოადგენს [[შირაკის პროვინცია|შირაქის პროვინცია]], კერძოდ კი მისი შვიდი სოფელი, ესენია: [[არევიკი]], [[ფანიკი]], [[ლანჯიკი]], [[აზატანი]], [[ძითანქოვი]], [[აშოცქი]] და [[მეწ-სეპასარი]]. აღსანიშნავია [[ლორეს პროვინცია|ლორეს პროვინციაც]], რომელიც ასევე გამოირჩევა კათოლიკე მოსახლეობის სიმრავლით. აქ გამოირჩევა კათოლიკეებით დასახლებული ექვსი პუნქტი: [[ტაშირი]], [[კათნარატი (ლორე)|კატნარატი]], [[კათნაღბიური (ლორე)|კატნაღბუირი]], [[პეტროვკა (სომხეთი)|პეტროვკა]], [[სარატოვკა (სომხეთი)|სარატოვკა]] და [[ბლაგოდარნოე (სომხეთი)|ბლაგოდარნოიე]].
-აღსანიშნავია სომხეთის დედაქალაქ ერევანში მცხოვრები პოლონელი, ლათინური წესის კათოლიკეები, რომლებიც ერთობ მომრავლდნენ ქვეყანაში და ცხოვრობენ ადგილობრივ კათოლიკეებთან ერთად.
+აღსანიშნავია სომხეთის დედაქალაქ [[ერევანი|ერევანში]] მცხოვრები [[პოლონელები|პოლონელი]], ლათინური წესის კათოლიკეები, რომლებიც ერთობ მომრავლდნენ ქვეყანაში და ცხოვრობენ ადგილობრივ კათოლიკეებთან ერთად. 2014 წლის აღწერით, სომხეთში 280,000 კათოლიკე ცხოვრობს<ref>Dati statistici al 31 dicembre 2014 riportati dal bollettino quotidiano della Santa Sede in occasione del viaggio apostolico di papa Francesco in Armenia nel mese di giugno 2016.</ref>.
 == იხილეთ აგრეთვე ==
+* [[რელიგია სომხეთში]]
+* [[სომხური კათოლიკური ეკლესია]]
 == სქოლიო ==