ხაჩენის სამთავრო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
შემოწმების მიზნით 1 წიგნის დამატება (20210118)) #IABot (v2.0.8) (GreenC bot |
No edit summary |
||
| ხაზი 29: | ხაზი 29: | ||
|p1 = არცახის სამეფო |
|p1 = არცახის სამეფო |
||
|დროშა_p1 = Armenian Flag Khachen.png |
|დროშა_p1 = Armenian Flag Khachen.png |
||
|p2 = |
|||
|დროშა_p2 = |
|||
|p3 = |
|||
|დროშა_p3 = |
|||
|p4 = |
|||
|დროშა_p4 = |
|||
|p5 = |
|||
|დროშა_p5 = |
|||
|s1 = ყარაბაღის სახანო |
|s1 = ყარაბაღის სახანო |
||
|დროშა_s1 = |
|დროშა_s1 = |
||
|s2 = |
|||
|დროშა_s2 = |
|||
|s3 = |
|||
|დროშა_s3 = |
|||
|s4 = |
|||
|დროშა_s4 = |
|||
|s5 = |
|||
|დროშა_s5 = |
|||
|დროშის სურათი = Armenian Flag Khachen.png |
|დროშის სურათი = Armenian Flag Khachen.png |
||
|დროშის აღწერა = ხაჩენის სამთავროს დროშა |
|დროშის აღწერა = ხაჩენის სამთავროს დროშა |
||
| ხაზი 64: | ხაზი 48: | ||
|რელიგია = [[სომხეთის სამოციქულო ეკლესია]] |
|რელიგია = [[სომხეთის სამოციქულო ეკლესია]] |
||
|ვალუტა = |
|ვალუტა = |
||
<!-- ტიტულები და მართველთა სახელები --> |
|||
|ლიდერი1 = |
|||
|ლიდერი2 = |
|||
|ლიდერი3 = |
|||
|ლიდერი4 = |
|||
|ლიდერი5 = |
|||
|ლიდერი6 = |
|||
|ლიდერი7 = |
|||
|ლიდერი8 = |
|||
|ლიდერი9 = |
|||
|ლიდერის წელი1 = |
|||
|ლიდერის წელი2 = |
|||
|ლიდერის წელი3 = |
|||
|ლიდერის წელი4 = |
|||
|ლიდერის წელი5 = |
|||
|ლიდერის წელი6 = |
|||
|ლიდერის წელი7 = |
|||
|ლიდერის წელი8 = |
|||
|ლიდერის წელი9 = |
|||
|ლიდერის ტიტული = |
|||
|ლიდერი1.1 = |
|||
|ლიდერი1.2 = |
|||
|ლიდერი1.3 = |
|||
|ლიდერი1.4 = |
|||
|ლიდერი1.5 = |
|||
|ლიდერის წელი1.1 = |
|||
|ლიდერის წელი1.2 = |
|||
|ლიდერის წელი1.3 = |
|||
|ლიდერის წელი1.4 = |
|||
|ლიდერის წელი1.5 = |
|||
|ლიდერის ტიტული2 = |
|||
|ლიდერი2.1 = |
|||
|ლიდერი2.2 = |
|||
|ლიდერი2.3 = |
|||
|ლიდერი2.4 = |
|||
|ლიდერი2.5 = |
|||
|ლიდერი2.6 = |
|||
|ლიდერის წელი2.1 = |
|||
|ლიდერის წელი2.2 = |
|||
|ლიდერის წელი2.3 = |
|||
|ლიდერის წელი2.4 = |
|||
|ლიდერის წელი2.5 = |
|||
|ლიდერის წელი2.6 = |
|||
|ლიდერის ტიტული3 = |
|||
<!-- საკანონმდებლო ხელისუფლება --> |
|||
|საკანონმდებლო ხელისუფლება = |
|||
|პალატა1 = |
|||
|პალატის ტიპი1 = |
|||
|პალატა2 = |
|||
|პალატის ტიპი2 = |
|||
<!-- ფართობი და მოსახლეობა --> |
|||
|სტატ. წელი1 = |
|||
|ფართობი1 = |
|||
|სტატ. მოსახ1 = |
|||
|სტატ. წელი2 = |
|||
|ფართობი2 = |
|||
|სტატ. მოსახ2 = |
|||
|სტატ. წელი3 = |
|||
|ფართობი3 = |
|||
|სტატ. მოსახ3 = |
|||
|სტატ. წელი4 = |
|||
|ფართობი4 = |
|||
|სტატ. მოსახ4 = |
|||
|სტატ. წელი5 = |
|||
|ფართობი5 = |
|||
|სტატ. მოსახ5 = |
|||
|სქოლიო_ა = |
|სქოლიო_ა = |
||
|სქოლიო_ბ = |
|სქოლიო_ბ = |
||
| ხაზი 146: | ხაზი 64: | ||
| isbn = 0-631-23203-6}}</ref>. [[XII საუკუნე]]დან მოყოლებული სომხური ხაჩენის სამთავრო მართავდა რეგიონს<ref name="Perry"/>. [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის იმპერატორი]] [[კონსტანტინე VII]] მიმართვდა წერილებში „ხაჩენის პრინცს, სომხეთში“<ref>Constantine VII Porphyrogenitus, De ceremoniis aubae byzantinae (Ed. J.P.Migne. Patrologiae cursiis completus, Series Graeco-Latina, 112), p. 248</ref>. |
| isbn = 0-631-23203-6}}</ref>. [[XII საუკუნე]]დან მოყოლებული სომხური ხაჩენის სამთავრო მართავდა რეგიონს<ref name="Perry"/>. [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის იმპერატორი]] [[კონსტანტინე VII]] მიმართვდა წერილებში „ხაჩენის პრინცს, სომხეთში“<ref>Constantine VII Porphyrogenitus, De ceremoniis aubae byzantinae (Ed. J.P.Migne. Patrologiae cursiis completus, Series Graeco-Latina, 112), p. 248</ref>. |
||
არაბი მოგზაურის, აბუ დულაფის ჩანაწერების მიხედვით, ხაჩენი იყო სომხური სამთავრო სამხრეთ [[ბარდა (ქალაქი)|ბარდას]] ტერიტორიაზე<ref name="Abū-Dulaf">Abū-Dulaf Misʻar Ibn Muhalhil's Travels in Iran (circa A.D. 950) / Ed. and trans. by [[Vladimir Minorsky|V. Minorsky]]. — Cairo University Press, 1955. — p. 74:"''Khajin (Armenian Khachen) was an '''Armenian principality''' immediately south of Barda'a.''"</ref>. [[1214]] წელს ჰასან ჯალალიანის დინასტია მართვადა ხაჩენს და არცახს<ref>{{cite book|last =de Waal|first = Thomas|authorlink = Thomas de Waal|title = Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War|url =https://archive.org/details/blackgardenarmen00waal|publisher = New York University Press|year = 2003|location = New York|isbn = 0-8147-1945-7 |page=[https://archive.org/details/blackgardenarmen00waal/page/287 287]}}</ref><ref name="Agop">{{cite book | last =Hacikyan | first =Agop Jack |author2=Gabriel. Basmajian |author3=Edward S. Franchuk | title =The Heritage of Armenian Literature: From the Sixth to the Eighteenth Century | publisher =Wayne State University Press | year =2002 | isbn =0-8143-3023-1 | page =470}}</ref><ref>{{cite book |last=Cornell |first=Svante E. |year=2001 |title=Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus |publisher= Routledge (UK) |isbn=0-7007-1162-7 |page= 66.}}</ref>. [[1216]] წელს ჯალალიანებმა დააარსეს [[განძასარის მონასტერი]], რომელიც გახდა კათოლიკოსის მუდმივი რეზიდენცია ქალაქის გამუსლიმებამდე<ref name="Perry"/>. ხამსას სამთავროებმა მხარი დაუჭირეს სომხურ ავტონომიებს [[ჩალდირანის ბრძოლა|ოსმალეთ-სპარსეთის ომში]]. [[1603]] წელს სპარსელებმა შექმნეს პროტექტორატი კამსაში და ხელი შეუწყო [[ყარაბაღის სახანო|ადგილობრივ სახანოს]] [[1750]] წელს<ref name="Perry"/>. |
|||
==რესურსები ინტერნეტში== |
==რესურსები ინტერნეტში== |
||
20:42, 2 ოქტომბერი 2021-ის ვერსია
| ხაჩენის სამთავრო Խաչենի իշխանություն | |||||
| გაუქმდა | |||||
| |||||
|
ხაჩენის სამთავროს დროშა | |||||
| დედაქალაქი | ხაჩენი, ათერკი, ვაიკუნიკი | ||||
| ენები | სომხური | ||||
| რელიგია | სომხეთის სამოციქულო ეკლესია | ||||
| მთავრობა | მონარქია | ||||
| ისტორია | |||||
| - | შეიქმნა | 1261 | |||
| - | გაუქმდა | 1750 | |||
ხაჩენის სამთავრო (სომხ. Խաչենի իշխանություն) — შუა საუკუნეების სომხური სამთავრო არცახში (დღევანდელ მთიანი ყარაბაღის ტერიტორიაზე)[1][2][3][4][5][6][7][8]. ანტიკურ ხანაში არცახი და უტიკი სომხეთის სამეფოს ნაწილი იყო, მაგრამ შუა საუკუნეებში მასზე კონტროლი საქართველოს და ალბანეთის სამეფოებსაც ჰქონდათ[9]. XII საუკუნედან მოყოლებული სომხური ხაჩენის სამთავრო მართავდა რეგიონს[9]. ბიზანტიის იმპერატორი კონსტანტინე VII მიმართვდა წერილებში „ხაჩენის პრინცს, სომხეთში“[10].
არაბი მოგზაურის, აბუ დულაფის ჩანაწერების მიხედვით, ხაჩენი იყო სომხური სამთავრო სამხრეთ ბარდას ტერიტორიაზე[11]. 1214 წელს ჰასან ჯალალიანის დინასტია მართვადა ხაჩენს და არცახს[12][13][14]. 1216 წელს ჯალალიანებმა დააარსეს განძასარის მონასტერი, რომელიც გახდა კათოლიკოსის მუდმივი რეზიდენცია ქალაქის გამუსლიმებამდე[9]. ხამსას სამთავროებმა მხარი დაუჭირეს სომხურ ავტონომიებს ოსმალეთ-სპარსეთის ომში. 1603 წელს სპარსელებმა შექმნეს პროტექტორატი კამსაში და ხელი შეუწყო ადგილობრივ სახანოს 1750 წელს[9].
რესურსები ინტერნეტში
სქოლიო
- ↑ Encyclopædia Britannica. Armenia:"A few native Armenian rulers survived for a time in the Kiurikian kingdom of Lori, the Siuniqian kingdom of Baghq or Kapan, and the principates of Khachen (Artzakh) and Sasun."
- ↑ C. J. F. Dowsett. The Albanian Chronicle of Mxit'ar Goš // BSOAS. — 1958. — Vol. XXI, No 3. —p. 482.:"Late name of part of pr. Arcax, forming at this time a small independent Armenian principality; the earliest references to Xacen are of the tenth century"
- ↑ Howorth, Henry Hoyle (1876). History of the Mongols: From the 9th to the 19th CenturyLongmans, Green, and Co. p. 14
- ↑ Russian scholar V. Shnirelman: Khachen was a medieval Armenian feudal principality in the territory of modern Karabakh, which played a significant role in the political history of Armenia and the region in the 10th-16th centuries. В.А. Шнирельман, Албанский миф, 2006, Библиотека «Вeхи»
- ↑ Russian scholar Smirnova L. P.: Armenian principality of Khachen in Karabakh. Аджаиб ад-дунья. Чудеса мира, ред. Смирнова Л.П., М. Наука. 1993
- ↑ Armenian Khachen. Абу Дулаф. Вторая записка. Ред. Беляев В., М., Наука. 1960 (Комментарии) (რუსული)
- ↑ The New Encyclopædia Britannica by Robert MacHenry, Encyclopædia Britannica, inc, Robert MacHenry, (1993) p.761
- ↑ Чудеса Мира, Предисловие, стр., 42. Vostlit.info. ციტირების თარიღი: 2012-05-06.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Parry, Ken (December 5, 2001). The Blackwell Dictionary of Eastern Christianity. Wiley-Blackwell, გვ. 335–336. ISBN 0-631-23203-6.
- ↑ Constantine VII Porphyrogenitus, De ceremoniis aubae byzantinae (Ed. J.P.Migne. Patrologiae cursiis completus, Series Graeco-Latina, 112), p. 248
- ↑ Abū-Dulaf Misʻar Ibn Muhalhil's Travels in Iran (circa A.D. 950) / Ed. and trans. by V. Minorsky. — Cairo University Press, 1955. — p. 74:"Khajin (Armenian Khachen) was an Armenian principality immediately south of Barda'a."
- ↑ de Waal, Thomas (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press, გვ. 287. ISBN 0-8147-1945-7.
- ↑ Hacikyan, Agop Jack (2002). The Heritage of Armenian Literature: From the Sixth to the Eighteenth Century. Wayne State University Press, გვ. 470. ISBN 0-8143-3023-1.
- ↑ Cornell, Svante E. (2001). Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus. Routledge (UK), გვ. 66.. ISBN 0-7007-1162-7.