სარა ჰატუნი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია]

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

შიდახაზური

16:04, 5 აპრილი 2020-ის ვერსია

სარა ჰატუნი (აზერ. Sara xatun; გ. 1465) – აზერბაიჯანის პირველი დიპლომატი ქალი. ჯალალედინ ალი ბეის მეუღლე, უზუნ-ჰასანის და ჯაჰანგირ მირზას დედა. რეალობაში სარა ჰატუნის სახელი სარაი ჰატუნი იყო, მაგრამ აზერბაიჯანულ ენაში დამკვიდრდა, როგორც სარა ჰატუნი.^[1]

ბიოგრაფია

სარა ჰატუნის წარმოშობის შესახებ სპეკულაციები გაჩნდა მას შემდეგ, როდესაც მინორსკის სტატიაში დაიწერა, რომ სარა დიარბაქირელ ქრისტიანთა ოჯახიდანაა. აყ-ყოინლუთა შესახებ დაწერილი ერთ-ერთი ნაწარმოების ავტორი ჯონ ვუდსი წერს რომ, მინორსკი თავისი შემდგომი კვლებების შემდეგ ხელახლა დაუბრუნდა ამ საკითხს და დაწერა რომ, სარაი ჰატუნი უზუნ-ჰასანის მამა ჯალალადდინ ალი ბეის ბიძაშვილია. თუმცა, ეს მცირე დეტალი ბევრი ისტორიკოსის უყურადღებობით შეცდომით გავრცელებულია და მაგალითად ფრანს ბაბინგერის ნაირი ისტორიკოსები ისევ წერენ, რომ სარა ჰატუნი დიარბაქირელ ქრისტიანთა ოჯახიდანაა. სავარაუდოდ 1465 წელს გარდაიცვალა.^[2] აღსანიშნავია, რომ სარა ჰატუნის ბებია მარია ქომნენა ტრაპიზონის დედოფალი იყო.

მმართველობა

სარა ჰატუნი ქალაქ ჰარპუტის მმართველი იყო.^[3] მისი სახელობის მეჩეთი მისი მმართველობის დროს აშენდა. ამის გარდა ჰქონდა თავისი ცალკე სალოცავი კუთხე, სადაც დაწერილია: „სარა ჰატუნი უზუნ ჰასანის მშობელია“.^[4]

დიპლომატი

აყ-ყოინლუნთა საზღვარგარეთთან დიპლომატიურ ურთიერთობებში სარა ჰატუნის როლი მნიშვნელოვანია. უზუნ-ჰასანი ყველა პოლიტიკურ საკითხებში რჩევებს სარა ჰატუნისგან იღებდა. პირადი მოლაპარაკებები აქვს გამართული აბუ-საიდთან, ოსმალეთის იმპერატორ მეჰმედ II-სთან.

ოჯახი

ერთ-ერთი წყაროს მიხედვით ჯალალადდინ ალი ბეიზე დაქორწინებულ სარა ჰატუნს 8 შვილი, 7 ვაჟი და 1 ქალიშვილი ჰყავდა:^[5]:

უზუნ-ჰასანი
ჯაჰანგირ მირზა
ჰუსეინი
ჯაჰანშაჰი
ისკანდერი
იბრაჰიმი
უვეისი
ხადიჯა-ბაიმი — დაქორწინებული იყო შეიხ ჯუნეიდზე.

სქოლიო

↑ [1]"Sara Khatun: Azerbaijan’s First Female Diplomat". ADA
↑ Faruk Sümer,“Doğu Anadolu‘da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi Yapılar Hakkında Düşünceler”, Belleten, TTK, C.LIV, S.209–211, Ankara, 1991,s.632; Faruk Sümer,“Akkoyunlular”, Dİ A, C.2,İstanbul,1989, s.272
↑ SÜMER, Faruk. (1990). Doğu Anadolu’da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi Yapılar Hakkında Düşünceler”. Belleten, C. LIV, 210,Ankara.
↑ Abdürrahim Şerif, Ahlat Kitabeleri, Hamit Matbaası,İstanbul, 1932, s.79
↑ Faruk Sümer - Akkoyunlar, səh. 272

[1] [1]"Sara Khatun: Azerbaijan’s First Female Diplomat". ADA

[:1-2] Faruk Sümer,“Doğu Anadolu‘da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi Yapılar Hakkında Düşünceler”, Belleten, TTK, C.LIV, S.209–211, Ankara, 1991,s.632; Faruk Sümer,“Akkoyunlular”, Dİ A, C.2,İstanbul,1989, s.272

[3] SÜMER, Faruk. (1990). Doğu Anadolu’da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi Yapılar Hakkında Düşünceler”. Belleten, C. LIV, 210,Ankara.

[4] Abdürrahim Şerif, Ahlat Kitabeleri, Hamit Matbaası,İstanbul, 1932, s.79

[5] Faruk Sümer - Akkoyunlar, səh. 272

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
+'''სარა ჰატუნი''' ({{lang-az|Sara xatun}}; გ. [[1465]]) – [[აზერბაიჯანი]]ს პირველი დიპლომატი ქალი. ჯალალედინ ალი ბეის მეუღლე, [[უზუნ-ჰასანი]]ს და ჯაჰანგირ მირზას დედა. რეალობაში სარა ჰატუნის სახელი სარაი ჰატუნი იყო, მაგრამ აზერბაიჯანულ ენაში დამკვიდრდა, როგორც სარა ჰატუნი.<ref>[http://biweekly.ada.edu.az/vol_1_no_6/Sara_Khatun_Azerbaijan_first_female_diplomat.htm][http://ada.edu.az/biweekly/issues/146/20090327084534621.html "Sara Khatun: Azerbaijan’s First Female Diplomat". ADA]</ref>
-{{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/Mehman97|Mehman97]]|2=2020 წლის 4 მარტი}}
-'''სარა ჰატუნი''' ({{lang-az|Sara xatun}}; გ. [[1465]]) – [[აზერბაიჯანი]]ს პირველი დიპლომატი ქალი. იყო ჯალალედინ ალი ბეის მეუღლე, უზუნ ჰასანის და ჯაჰანგირ მირზას დედა. რეალობაში სარა ჰატუნის სახელი სარაი ჰატუნი იყო, მაგრამ აზერბაიჯანულ ენაში დამკვიდრდა, როგორც სარა ჰატუნი.<ref>[http://biweekly.ada.edu.az/vol_1_no_6/Sara_Khatun_Azerbaijan_first_female_diplomat.htm][http://ada.edu.az/biweekly/issues/146/20090327084534621.html "Sara Khatun: Azerbaijan’s First Female Diplomat". ADA]</ref>
 ==ბიოგრაფია==
-სარა ჰატუნის წარმოშობის შესახებ სპეკულაციები გაჩნდა როდესაც [[მინორსკი]]ს სტატიაში იყო დაწერილი სარა დიარბაქირის ქრისტიან ოჯახიდანაა. [[აყ-ყოინლუ]] ების შესახებ ყველაზე კარგი  დაწერილი  ნაწარმოების ავტორი ჯოჰნ ე. ვუდს წერს ამის შესახებ რომ, მინორსკი შემდეგი კვლებების შემდეგ წერს რომ, სარაი ჰატუნი უზუნ ჰასანის მამა ჯალალადდინ ალი ბეის ბიძაშვილია. სამწუხაროდ, ეს მცირე დეტალი ბევრი ისტორიკოსების ყურადყებით გავრცელებულია,ფრანს პაპინგერის ნაირი ისტორიკოსები ახლავეც ასე წერს რომ  სარა ჰატუნი დიარბაქირის ქრისტიან ოჯახიდანაა.ეს ნათელი იდეაა რომ , სარა ჰატუნი ფირალი ბაიანდურის შვილია . 1465 წელს გარდაიცვალა. სარა ჰათუნის ბებია მარია ქომნენა ტრაპიზონის დედოფალი იყო.
+სარა ჰატუნის წარმოშობის შესახებ სპეკულაციები გაჩნდა მას შემდეგ, როდესაც [[ვლადიმერ მინორსკი|მინორსკის]] სტატიაში დაიწერა, რომ სარა [[დიარბაქირი|დიარბაქირელ]] ქრისტიანთა ოჯახიდანაა. [[აყ-ყოინლუ]]თა შესახებ დაწერილი ერთ-ერთი ნაწარმოების ავტორი ჯონ ვუდსი წერს რომ, მინორსკი თავისი შემდგომი კვლებების შემდეგ ხელახლა დაუბრუნდა ამ საკითხს და დაწერა რომ, სარაი ჰატუნი უზუნ-ჰასანის მამა ჯალალადდინ ალი ბეის ბიძაშვილია. თუმცა, ეს მცირე დეტალი ბევრი ისტორიკოსის უყურადღებობით შეცდომით გავრცელებულია და მაგალითად ფრანს ბაბინგერის ნაირი ისტორიკოსები ისევ წერენ, რომ სარა ჰატუნი დიარბაქირელ ქრისტიანთა ოჯახიდანაა. სავარაუდოდ [[1465|1465 წელს]] გარდაიცვალა.<ref name=":1">Faruk Sümer,“Doğu Anadolu‘da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi Yapılar Hakkında Düşünceler”, Belleten, TTK, C.LIV, S.209–211, Ankara, 1991,s.632; Faruk Sümer,“Akkoyunlular”, Dİ A, C.2,İstanbul,1989, s.272</ref> აღსანიშნავია, რომ სარა ჰატუნის ბებია მარია ქომნენა ტრაპიზონის დედოფალი იყო.
-==სარა ჰატუნის მმართველობა==
+==მმართველობა==
-სარა ჰატუნი ქალაქ ჰარპუდის მმართველი იყო.<ref>SÜMER, Faruk. (1990). Doğu Anadolu’da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi
+სარა ჰატუნი ქალაქ [[ჰარპუტი]]ს მმართველი იყო.<ref>SÜMER, Faruk. (1990). Doğu Anadolu’da Moğol ve Türkmen Devirlerine Ait Bazı Tarihi
-Yapılar Hakkında Düşünceler”. Belleten, C. LIV, 210,Ankara.</ref>  სარა ჰატუნის მეჩეთი მაგის დროს აშენდა. ამის გარდა ერთი გაბა ჰქონდა, რომელიც გაბაზე დაწერილია ''სარა ჰატუნი უზუნ ჰასანის მშობელია''.<ref>Abdürrahim Şerif, Ahlat Kitabeleri, Hamit Matbaası,İstanbul, 1932, s.79</ref>
+Yapılar Hakkında Düşünceler”. Belleten, C. LIV, 210,Ankara.</ref> მისი სახელობის მეჩეთი მისი მმართველობის დროს აშენდა. ამის გარდა ჰქონდა თავისი ცალკე სალოცავი კუთხე, სადაც დაწერილია: ''„სარა ჰატუნი უზუნ ჰასანის მშობელია“''.<ref>Abdürrahim Şerif, Ahlat Kitabeleri, Hamit Matbaası,İstanbul, 1932, s.79</ref>
+==დიპლომატი==
-==დიპლომადი==
-[[აყ-ყოინლუ]]ების უცხო ქვეყნებთან დიპლომატიური ურთიერთობებში სარა ჰატუნის როლი მნიშვნელოვანია. უზუნ ჰასანი ყველა პოლიტიკიურ საკითხებზე რჩევებს სარა ჰატუნისგან იღებდა. ის არა მარტო უცხო ქვეყნების სხვა და სხვა დიპლომატებთან, თეიმურის მმართველი აბუ საიდ, ოსმანლეობის იმპერატორი II მეჰმეთის ნაირი დიდი მმართველობთანაც ჰქონდა დიპლომატიური ურთიერთობები.
+[[აყ-ყოინლუ]]ნთა საზღვარგარეთთან დიპლომატიურ ურთიერთობებში სარა ჰატუნის როლი მნიშვნელოვანია. [[უზუნ-ჰასანი]] ყველა პოლიტიკურ საკითხებში რჩევებს სარა ჰატუნისგან იღებდა. პირადი მოლაპარაკებები აქვს გამართული აბუ-საიდთან, ოსმალეთის იმპერატორ [[მეჰმედ II]]-სთან.
 ==ოჯახი==
-ერთ-ერთი წყაროს მიხედვით ჯალალადდინ ალი ბეითან გათხოვილი იყო და ჰყავდა 8 შვილი, 7 ვაჟი და 1 ქალიშვილი:<ref>Faruk Sümer - Akkoyunlar, səh. 272</ref>:
+ერთ-ერთი წყაროს მიხედვით ჯალალადდინ ალი ბეიზე დაქორწინებულ სარა ჰატუნს 8 შვილი, 7 ვაჟი და 1 ქალიშვილი ჰყავდა:<ref>Faruk Sümer - Akkoyunlar, səh. 272</ref>:
-* უზუნ ჰასანი
+* [[უზუნ-ჰასანი]]
 * ჯაჰანგირ მირზა
 * ჰუსეინი
 * ჯაჰანშაჰი
+* ისკანდერი
-* ისკანდარი
 * იბრაჰიმი
 * უვეისი
-* ხადიჯა — ბაიმ-დაქორწინებული იყო შეიხ ჯუნეიდზე.
+* ხადიჯა-ბაიმი — დაქორწინებული იყო შეიხ ჯუნეიდზე.
 ==სქოლიო==