სისხლი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ 92.54.199.135-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Otogi-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია |
მ clean up, removed: {{Link FA|de}} using AWB |
||
ხაზი 4: | ხაზი 4: | ||
[[ფაილი:Red White Blood cells.jpg|350px|thumb|right|მარცხნიდან მარჯვნივ – [[ერითროციტები]], [[თრომბოციტები]], [[ლეიკოციტები]]]] |
[[ფაილი:Red White Blood cells.jpg|350px|thumb|right|მარცხნიდან მარჯვნივ – [[ერითროციტები]], [[თრომბოციტები]], [[ლეიკოციტები]]]] |
||
⚫ | '''სისხლი''' ({{lang-la|''sanguis''}}, {{lang-el|αἷμα}} - ჰაიმა) – განსაკუთრებული თხევადი [[ქსოვილი]]. [[გული (ორგანო)|გულის]] მეშვეობით, ცირკულირებს [[სისხლის მიმოქცევის სისტამა]]ში. ასრულებს სხვადასხვა სატრანსპორტო დამაკავშირებელ ფუნქციებს, რითაც უზრუნველყოფს სხეულის სხვა ქსოვილების ფუნქციონერებას. [[მედიცინა|მედიცინის]] დარგს სისხლის შესახებ [[ჰემატოლოგია]] ეწოდება. ზრდასრულ ადამიანს დაახლოებით 5 ლიტრი სისხლი აქვს. იგი სისხლძარღვთა ჩაკეტილ სისტემაში მოძრაობს და ადამიანის წონის დაახლოებით 1/13–ს შეადგენს. |
||
⚫ | '''სისხლი''' ({{lang-la|''sanguis''}}, {{lang-el|αἷμα}} - ჰაიმა) – განსაკუთრებული თხევადი [[ქსოვილი]]. [[ |
||
==შემადგენლობა== |
==შემადგენლობა== |
||
ხაზი 48: | ხაზი 47: | ||
[[კატეგორია:გულ-სისხლძარღვთა სისტემა]] |
[[კატეგორია:გულ-სისხლძარღვთა სისტემა]] |
||
[[კატეგორია:სისხლი| ]] |
[[კატეგორია:სისხლი| ]] |
||
{{Link FA|de}} |
11:21, 28 იანვარი 2015-ის ვერსია
სისხლი (ლათ. sanguis, ბერძ. αἷμα - ჰაიმა) – განსაკუთრებული თხევადი ქსოვილი. გულის მეშვეობით, ცირკულირებს სისხლის მიმოქცევის სისტამაში. ასრულებს სხვადასხვა სატრანსპორტო დამაკავშირებელ ფუნქციებს, რითაც უზრუნველყოფს სხეულის სხვა ქსოვილების ფუნქციონერებას. მედიცინის დარგს სისხლის შესახებ ჰემატოლოგია ეწოდება. ზრდასრულ ადამიანს დაახლოებით 5 ლიტრი სისხლი აქვს. იგი სისხლძარღვთა ჩაკეტილ სისტემაში მოძრაობს და ადამიანის წონის დაახლოებით 1/13–ს შეადგენს.
შემადგენლობა
სისხლი შედგება უფერო გამჭვირვალე სითხისგან – სისხლის პლაზმისგან და სისხლის უჯრედებისგან, რომლებსაც სისხლის ფორმიან ელემენტებს უწოდებენ. ესენია: სისხლის წითელი უჯრედები ანუ ერითროციტები, თეთრი უჯრედები, ანუ ლეიკოციტები და სისხლის ფირფიტები, ანუ თრომბოციტები. პლაზმა სისხლის 60%ს შეადგენს, 40% კი ფორმიან ელემენტებზე მოდის. პლაზმა შეიცავს 90%–ზე მეტ წყალს, 7% ცილებს, 0.9% მინერალურ მარილებს, 0.8%-ს ცხიმებს, 0.12%–ს ნახშირწყალს– გლუკოზას. პლაზმა ასეთ შემადგენლობას ადამიანის მთელი სიცოცხლის განმავლობაში ინარჩუნებს. სისხლის მცირე რაოდენობით დაკარგვისას ადამიანს ფიზიოლოგიურ ხსნარს უსხამენ ხოლმე[1].
სისხლის ჯგუფები
სისხლს ერთმანეთისგან გამოარჩევს იმუნოლოგიური მახასიათებლები — ერითროციტებში განსაზღვრული ანტიგენების, აგრეთვე პლაზმაში შესაბამისი ანტისხეულების არსებობა ან არარსებობა. სისხლის ორი ტიპი არსებობს: რეზუს-დადებითი და რეზუს-უარყოფითი. ადამიანთა უმრავლესობას პირველი ტიპის სისხლი აქვს. დადებითი ნიშნავს განსაკუთრებული ცილის — რეზუსის შემცველობას სისხლის პლაზმაში. თითოეულ ამ ტიპს კიდევ ოთხ ჯგუფად ყოფენ ჰემაგლუტინაციის რეაქციის მეშვეობით (ABO სისტემა). ადამიანში სისხლის 4 ძირითადი ჯგუფია: O, A, B, AB ანუ I, II, III, IV. სისხლის ჯგუფი, სიცოცხლის განმავლობაში, არ იცვლება. სისხლის დაკარგვისას მიღებულია მხოლოდ ერთდაიგივე ჯგუფის სისხლის გადასხმები, თუმცა ასევე შესაძლებელია სხვა იგივე რეზუს–ფაქტორიანი ადამიანის სისხლის გადასხმა გარკვეული წესით:
სისხლის ჯგუფი | შეიძლება გადაესხას შემდეგ ჯგუფებს | შეიძლება მიიღოს შემდეგი ჯგუფებიდან |
---|---|---|
I | I,II,III,IV | I |
II | II,IV | I,II |
III | III,IV | I,III |
IV | IV | I,II,III,IV |
სქოლიო
- ↑ ფიზიოლოგიურ ხსნარში დაცულია მარილის კონცენტრაცია, წინააღმდეგ შემთხვევაში მოხდება დარღვევები.
ლიტერატურა
- ლამარა ბურდილაძე, მარინე ბაგალიშვილი; ბიოლოგია XII კლასი; დიოგენე , გვ. 71; 2010