პლიოცენი
| სისტემა, პერიოდი |
სექცია, ეპოქა |
სართული, საუკუნე |
საუკუნე (Ma) | |
|---|---|---|---|---|
| მეოთხეული | პლეისტოცენი | ჯელასიანი | უფრო ახალგაზრდა | |
| ნეოგენი | პლიოცენი | პიაჩენცური | 2.58-3.600 | |
| ძანკლური | 3.600-5.333 | |||
| მიოცენი | მესინური | 5.333-7.246 | ||
| ტორტონული | 7.246-11.63 | |||
| სერავალური | 11.63-13.82 | |||
| ლანგური | 13.82-15.97 | |||
| ბურდიგალური | 15.97-20.44 | |||
| აკვიტანიური | 20.44-23.03 | |||
| პალეოგენი | ოლიგოცენი | ქატური | უფრო ძველი | |
| ნეოგენური სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა, სტრატიგრაფიის საერთაშორისო კომისიის მიხედვით[1] | ||||
პლიოცენი (სიმბოლო PO[2]; ძვ. ბერძნ. πλεῖον – მეტი და καινός – ახალი, თანამედროვე) — დედამიწის ისტორიის მესამეული პერიოდის უკანასკნელი ეპოქა; მოსდევს მიოცენს, წინ უსწრებს პლეისტოცენს. დაიწყო 5,332 მლნ. წლის წინ და დასრულდა 2,588 მლნ. წლის წინ. ტერმინის ავტორია ინგლისელი ბუნებისმეტყველი ჩარლზ ლაიელი, რომელმაც შემოგვთავაზა მესამეული სისტემის დაყოფა 4 გეოლოგიურ ეპოქად.
პლიოცენში არსებულ კლიმატს სიცივე და სიმშრალე ახასიათებდა. შუა პლიოცენში გლობალური საშუალო ტემპერატურა 2-3 °C უფრო მეტი იყო დღევანდელთან შედარებით,[3] ზღვის გლობალური დონე კი 25 მეტრით სჭარბობდა თანამედროვე ოკეანის დონეს.[4] გრენლანდია მოექცა გამყინვარების ქვეშ, რომელიც მოხდა პლიოცენის ბოლოს დაახლოებით 3 მლნ. წლის წინ. ზომიერ განედებში გამყინვარება მიმდინარეობდა, როგორც ჩანს, ეპოქის ბოლომდე. პლიოცენში მომხდარმა გლობალურმა გამყინვარებამ ხელი უბიძგა ტყეებისა და სავანების გაქრობას.[5]
პლიოცენში კონტინენტები აგრძელებდნენ დრეიფს. სამხრეთი ამერიკა პანამის ყელის მეშვეობით დაუკავშირდა ჩრდილოეთ ამერიკას. აფრიკის კონტინენტის შეჯახება ევროპასთან ხმელთაშუა ზღვის ფორმირებით დაგვირგვინდა. ზღვის დონის ცვლილებას თან მოჰყვა სახმელეთი ხიდის გაშიშვლება ალასკასა და აზიას შორის.
პლიოცენში არსებული ზღვის კლდეები კარგად არის გამოკვეთილი ხმელთაშუაზღვისპირეთში, ინდოეთსა და ჩინეთში. სხვაგან ასეთი ფორმები ძირითადად გვხვდება სანაპიროების გასწვრივ.
ზედა პლიოცენის დადგომასთან ერთად კავკასიის გეოლოგიურ ისტორიაში იწყება მისი უახლესი ეტაპი, რომელიც მოიცავს ზედა პლიოცენს და პოსტპლიოცენს. ბიოსტრატიგრაფიული ფაქტების ერთობლიობა მიგვითითებს კავკასიის კლიმატური პირობების მკვეთრ ცვლილებაზე ზედა პლიოცენის წინ — ამ დროს გადაგვარებას განიცდიან მცენარეულობის სითბომოყვარული ტროპიკული ელემენტები და ჰიპარიონის ფაუნა, იქმნება გამყინვარებათა წინაპირობები.[6]
გეოლოგიური წარსულის მთელი შემდგომი მონაკვეთი განირჩევა პალეოგეოგრაფიული მაჩვენებლების ერთობლიობით და ბუნების ახალი ელემენტებისა და ფაქტორის — ადამიანის გაჩენით.[6]
-
პლიოცენის ფაუნა -
პლიოცენის ფაუნა -
პლიოცენის ფაუნა -
პლიოცენის ფაუნა
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ ICS Timescale Chart.
- ↑ Geologic Age Symbol Font (StratagemAge). USGS. ციტირების თარიღი: 2011-06-22.
- ↑ Robinson, M., H.J. Dowsett, and M.A. Chandler, 2008: Pliocene role in assessing future climate impacts. Eos Trans. Amer. Geophys. U., 89, 501-502.[1] დაარქივებული 2011-10-22 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ Dwyer, G.S., and M.A. Chandler, 2009: Mid-Pliocene sea level and continental ice volume based on coupled benthic Mg/Ca palaeotemperatures and oxygen isotopes. Phil. Trans. Royal Soc. A, 367, 157-168, [2] დაარქივებული 2011-10-21 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ The Pliocene epoch. University of California Museum of Paleontology. ციტირების თარიღი: 2008-03-25.
- ↑ 6.0 6.1 მარუაშვილი ლ.. საქართველოს ფიზიკური გეოგრაფია (საქართველოს სსრ ბუნებრივი პირობების ზოგადი დახასიათება და რეგიონული აღწერილობა). თბილისი, საქ.: ცოდნა, გვ. 14 თბ. 1964.