ივლისის კრიზისი

ითვლება, რომ ეს არის გავრილო პრინციპის დაკავების ამსახველი ფოტოსურათი. თუმცა ზოგიერთი მიიჩნევს, რომ ამ სურათზე ერთ-ერთი თვითმხილველის ფერდინანდ ბერის დაკავების პროცესია ასახული.

ივლისის კრიზისი — 1914 წლის ივლისში ევროპის მთავარ ძალებს შორის წარმოქმნილი დიპლომატიური კრიზისი, რომელიც გახდა პირველი მსოფლიო ომის დაწყების მთავარი მიზეზი. სერბი ნაციონალისტის გავრილო პრინციპის მიერ ავსტრია-უნგრეთის იმპერიის ტახტის მემკვიდრის ფრანც ფერდინანდის სარაევოში მკვლელობას დაუყოვნებლივ მოყვა დიპლომატიური მანევრები. ჯერ იყო ავსტრია-უნგრეთის მიერ სერბეთის სამეფოს მიმართ წაყენებული ულტიმატუმები, ხოლო შემდეგ ომი.

ამ ულტიმატუმების მიზანი იყო სერბეთის სამეფოს დასუსტება, რათა ავსტრია-უნგრეთის იმპერიას ქონოდა ჩრდილოეთ ბალკანეთის კონტროლის საშუალება. ამის შესრულება იგეგმებოდა დიპლომატიური გზით, ან ლოკალური ომით თუკი მოხდებოდა ულტიმმატუმის უგულვებელყოფა. ავსტრია-უნგრეთი ომს ამჯობინებდა, თუმცა ავსტრია-უნგრეთის უნგრეთის ნაწილის პრემიერ-მინისტრი იშტვან ტისა იმედოვნებდა: რომ ულტიმატუმი იყო საკმაოდ გონივრული იმისთვის, რომ არ მომხდარიყო სერბების მხრიდან მისი პირდაპირი უარყოფა.

ფრანც ფერდინანდის მკვლელობიდან ერთი თვის თავზე ავსტრია-უნგრეთმა სერბეთის სამეფოს გამოუცხადა ომი, რაც იყო პირველი მსოფლიო ომის დასაწყისი.

ლიტერატურა

• Lieven, D.C.B.: "Russia Accepts a General War", from The Outbreak of World War I, edited by Holger Herwig, Boston: Houghton Mifflin, 1997
• Ludwig, Emil (1927), Wilhelm Hohenzollern: The Last of the Kaisers, New York: GP Putnam's Sons, ISBN 0-404-04067-5.
• Magrini, Luciano: Il dramma di Seraievo. Origini e responsabilità della guerra europea, Milano, 1929 (in Italian; out of print)
• Marks, Sally: The Ebbing of European Ascendancy: An International History of the World 1914-1945, Hodder Arnold, USA, 2002, ISBN 0-340-55566-1

რესურსები ინტერნეტში

• The Austro-Hungarian Ultimatum (ორიგინალი გერმანული ტექსტი)
• The Austro-Hungariam Ultimatum (ინგლისური თარგმანი)