აზერბაიჯანის ჯანდაცვის სამინისტრო
| აზერბაიჯანის ჯანდაცვის სამინისტრო | |
| აზერ. Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi | |
| |
| ქვეყანა: | აზერბაიჯანი 
|
| დაარსდა: | 1918, 17 ივნისი |
| იურისდიქცია: | აზერბაიჯანი |
| შტაბ-ბინა: | ბაქო |
| ხელმძღვანელობა | |
| მინისტრი | ოქტაი შირალიევი |
| საიტი | |
| sehiyye.gov.az | |
აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ჯანდაცვის სამინისტრო (აზერ. Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi) — პასუხისმგებელია აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ჯანმრთელობის სისტემის მოწესრიგებაზე. სტატისტიკის თანახმად, დღეს ქვეყანაში 28 489 ექიმი და 56 842 პარამედიკია. ქვეყანაში სულ 750 საავადმყოფო და 1670 კლინიკაა. დაახლოებით 70 ათასი საავადმყოფოა. აზერბაიჯანის რესპუბლიკა არის ისეთი საერთაშორისო ორგანიზაციების წევრი, როგორიცაა გაეროს ბავშვთა და მოსახლეობის ფონდი, გაეროს ბავშვთა ფონდი, მსოფლიო ბანკი, USAID და ა.შ. სამინისტროს ხელმძღვანელობს ოქტაი შირალიევი[1].
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჯანდაცვის სამინისტრო შეიქმნა 1918 წლის 17 ივნისს, აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს ბრძანებით, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ფატალი ხან ხოისკი. პირველ მინისტრად დაინიშნა ხუდადათ რაფიბეკოვი, რომელმაც დაამთავრა ხარკოვის უნივერსიტეტი 1903 წელს და იმ დროის ყველაზე გამოცდილი ქირურგი იყო ქვეყანაში[2][3].
სამინისტრო შედგებოდა ხუთი განყოფილებისგან, მათ შორის ქალაქის ჯანმრთელობის დაცვის დეპარტამენტი, ჯანმრთელობის დაცვის სტატისტიკის დეპარტამენტი, თერაპიის განყოფილება, სოფლის ჯანმრთელობისა და ვეტერინარული ოფისების განყოფილება. სამედიცინო დახმარება მოსახლეობას უფასოდ მიეწოდებოდა, სამინისტრომ ააშენა ახალი საავადმყოფოები, ლაბორატორიები, სამედიცინო საწყობები და შეიძინა სამედიცინო აღჭურვილობა.
აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის 23 თვის არსებობის განმავლობაში, აზერბაიჯანის პროვინციებში განთავსდა 33 საავადმყოფო, რომელთაგან თითოეულს ჰყავდა 1 ექიმი, 2 პარამედიკი, 1 გინეკოლოგი და ერთი მედდა, რომელიც ვაქცინაციებს აკეთება. სტატისტიკის თანახმად, ყველა 75 ათასი მოქალაქისთვის მხოლოდ ერთი ექიმი იყო. დეფიციტის გამო, აზერბაიჯანის პარლამენტმა შეიტანა 1920 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტში 35 ახალი საავადმყოფოსა და 56 სამედიცინო ოფისის მშენებლობა.
საბჭოთა ხელისუფლების დროს აზერბაიჯანში ახალი საავადმყოფოები და აფთიაქები აშენდა. XX საუკუნის 1960-70-იან წლებში სამედიცინო სექტორი გაფართოვდა და გაიხსნა სასწრაფო დახმარების ახალი სამსახურები აზერბაიჯანის მოსახლეობისთვის.
განვითარების თანამედროვე ეტაპი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დღეს, სამინისტრო მუშაობს კანონით, რომელსაც ხელი მოაწერა აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ჰეიდარ ალიევმა, აზერბაიჯანში ჯანმრთელობის დაცვის განვითარების უზრუნველსაყოფად. განკარგულების თანახმად, შეიქმნა სპეციალური სამთავრობო კომისია, ჯანდაცვის სისტემაში რეფორმების ორგანიზებისა და განხორციელების მიზნით. აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტის ბრძანებულების თანახმად, დადასტურდა "აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ჯანდაცვის რეფორმების სახელმწიფო კომისიის წესდება". ამის შემდეგ მოხდა სერიოზული ცვლილებები აზერბაიჯანში ჯანმრთელობის დაცვის განვითარების მიმართულებით. ასე რომ, 2004 წლიდან დიაბეტის მქონე ბავშვებს უფასოდ მიეწოდებათ მედიკამენტები. შეიქმნა ყველა საჭირო აღჭურვილობით აღჭურვილი თალასემიის ცენტრი. აზერბაიჯანში აშენდა და გაიხსნა ჰემოდიალიზის 14 ცენტრი სეანსების მისაღებად, სახელმწიფო ხარჯებით, თირკმლის უკმარისობით დაავადებული პაციენტებისთვის.
სამინისტროს ძირითადი ფუნქციებია ქვეყანაში ჯანდაცვის სისტემის ორგანიზება და მოწესრიგება, მოსახლეობისთვის სათანადო სამედიცინო დახმარების გაწევის, სახელმწიფო ჯანდაცვის პროგრამების მომზადებისა და განხორციელების, აგრეთვე სახელმწიფო და კერძო სექტორის სამედიცინო კომპანიების მომსახურების გაუმჯობესების მიზნით; ქვეყანაში სანიტარიულ-ეპიდემიოლოგიური სადგურის რეგულირება, მშობიარობისა და ოჯახის დაგეგმვის პროგრამების მომზადება; მედიკამენტების, ბაქტერიოლოგიური და ანტივირუსული საშუალებების საავადმყოფოებში მიტანა, სააფთიაქო ქსელების მართვა და განვითარება, სამედიცინო აღჭურვილობის კვლევა და განვითარება, ქვეყანაში საშიში დაავადებების პროფილაქტიკა და ა.შ. 2007 წლიდან დღემდე სამედიცინო დახმარება უფასოა სახელმწიფო სამედიცინო დაწესებულებებში.
სამინისტროს სტრუქტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს სტრუქტურაში შედის სამინისტროს აპარატი, ქალაქ ბაქოს ჯანმრთელობის მთავარი დეპარტამენტი, ქალაქ განჯის ჯანმრთელობის მთავარი დეპარტამენტი, ქალაქ სუმგაითის ჯანმრთელობის მთავარი დეპარტამენტი.
სამინისტროს დაქვემდებარებაშია შემდეგი ინსტიტუტები:
სამედიცინო სასწავლებლები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- აზერბაიჯანის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი
- აზერბაიჯანის ექიმთა გაუმჯობესების სახელმწიფო ინსტიტუტი
- სამედიცინო სკოლა საექთნო პერსონალის მოწინავე მომზადებისა და გაუმჯობესების მიზნით
- ბაქოს სამედიცინო სკოლა #2
- ბაქოს საბაზისო ძირითადი სამედიცინო სკოლა
- სუმგაითის სამედიცინო სკოლა
- განჯას სამედიცინო სკოლა
- მინგეჩაურის სამედიცინო სკოლა
- შექის სამედიცინო სკოლა
- ლენქორანის სამედიცინო სკოლა
- ნახიჩევანის სამედიცინო სკოლა
- საშუალო სამედიცინო განათლების მეთოდური კაბინეტი
კვლევითი ინსტიტუტები და ცენტრები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- სამედიცინო პროფილაქტიკის სამეცნიერო ინსტიტუტი
- თვალის დაავადებათა კვლევის ინსტიტუტი
- ჰემატოლოგიისა და ტრანსფიზიოლოგიის კვლევითი ინსტიტუტი
- ფილტვების დაავადებათა კვლევის ინსტიტუტი
- მეანობა-გინეკოლოგიის კვლევითი ინსტიტუტი
- პედიატრიის კვლევითი ინსტიტუტი
- კარდიოლოგიის კვლევითი ინსტიტუტი
- სამედიცინო რეაბილიტაციის კვლევითი ინსტიტუტი
- ტრავმატოლოგიისა და ორთოპედიის კვლევითი ინსტიტუტი
- კლინიკური მედიცინის კვლევითი ინსტიტუტი
- კიბოს ეროვნული ცენტრი
- სამეცნიერო ართროლოგიური ცენტრი
სამედიცინო ცენტრები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- რესპუბლიკური დიაგნოსტიკური ცენტრი
- სასამართლო ექსპერტიზის და პათოლოგიური ანატომიის გაერთიანება
- ოჯახის ჯანმრთელობის რესპუბლიკური ცენტრი
- სტომატოლოგიის რესპუბლიკური ცენტრი
- ბავშვთა რესპუბლიკური სტომატოლოგიური ცენტრი
- შიდსის რესპუბლიკური ცენტრი
- ტრადიციული მედიცინის რესპუბლიკური ცენტრი
- ცენტრალური კონტროლის ლაბორატორია
- სასამართლო ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ცენტრი
- სტატისტიკის და ინფორმატიკის დეპარტამენტი
- სტაციონარული დაწესებულებები
- რესპუბლიკური კლინიკური საავადმყოფო
- ბავშვთა რესპუბლიკური საავადმყოფო
- ომისა და შრომითი ვეტერანები რესპუბლიკური საავადმყოფო
- რესპუბლიკური კლინიკური უროლოგიური საავადმყოფო
- რესპუბლიკური სამშობიარო
- ცენტრალურ კლინიკურ საავადმყოფოში
- ცენტრალური უბნის (ქალაქის) საავადმყოფოები
- „აზერსუტიკინტის“ საავადმყოფო
- ტრავმატოლოგიისა და ორთოპედიის კლინიკური საავადმყოფო
- ფსიქიატრიული საავადმყოფო
- კლინიკური სამედიცინო ცენტრი
- კლინიკური საავადმყოფოები
- ბავშვთა კლინიკური საავადმყოფოები
- კლინიკური ფსიქიატრიული საავადმყოფოები
- ბავშვთა ინფექციური კლინიკური საავადმყოფოები
- საოლქო საავადმყოფოები (რაიონული)
- სოფლის საავადმყოფოები
- გაერთიანებული ქალაქის საავადმყოფოები
- გაერთიანებული ქალაქის ბავშვთა საავადმყოფოები
- ქალაქის (რაიონული) ოფთალმოლოგიური საავადმყოფოები
- ბავშვთა ნევროლოგიური საავადმყოფო
- სასწრაფოს საავადმყოფოები
- სამედიცინო სარეაბილიტაციო საავადმყოფოები
- სარეაბილიტაციო საავადმყოფო
- ნახჭევანის AR ფიზიოთერაპიული საავადმყოფო
- ლეპროსის საავადმყოფო
- ქალაქის (რაიონული) სამშობიაროები
- ბავშვთა ტუბერკულოზის საავადმყოფო
- ვენერიული საავადმყოფო
- ნეიროქირურგიული საავადმყოფო
დისპანსერები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- დერმატოვენეროლოგიური რესპუბლიკური დისპენსერი
- დერმატოვენეროლოგიური დისპანსერები
- ბავშვთა დერმატოვენეროლოგიური დისპენსერი
- ტუბერკულოზის დისპანსერები
- ონკოლოგიური დისპანსერები
- რესპუბლიკური ნარკოლოგიური დისპენსერი
- ნარკოლოგიური დისპანსერები
- ენდოკრინოლოგიის რესპუბლიკური ცენტრი
- ენდოკრინოლოგიის დისპანსერები
- ნეიროფსიქოთერაპიული დისპანსერები
- ბავშვთა ნეიროფიზიატრიული დისპანსერები
- კარდიოლოგიის დისპანსერები
ამბულატორიული საშუალებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- პოლიკლინიკები
- ბავშვთა პოლიკლინიკები
- სტომატოლოგიური პოლიკლინიკები
- ბავშვთა სტომატოლოგიური პოლიკლინიკები
- ქალთა კონსულტაციები
- ამბულატორიები
- პარამედიულ-სააკუშერო წერტილები
- გამოჯანმრთელებელი ცენტრები
- მწერალთა კლინიკა
- ოჯახის დაგეგმვის კლინიკა
- თვითდახმარების რესპუბლიკური კლინიკა
- კოსმეტიკური კლინიკა
- კლინიკა "ჯანმრთელობის ზონა"
- სტუდენტური კლინიკები
- რეპროდუქციული ჯანმრთელობის ცენტრები
- ცენტრალური უბნის (საქალაქო) კლინიკები
სანიტარული და ეპიდემიოლოგიური დაწესებულებების მომსახურება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ჰიგიენისა და ეპიდემიოლოგიის რესპუბლიკური ცენტრი
- ქალაქი (უბანი), ასევე ჰიგიენისა და ეპიდემიოლოგიის წყლის სატრანსპორტო ცენტრები
- რეგიონალურ ჭირის განყოფილებებში
- რესპუბლიკური სანიტარული ინსპექცია
- პროფილაქტიკური დეზინფექციის განყოფილებები
- სადეზინფექციო სადგურები
სასწრაფო დახმარების ობიექტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- სასწრაფო და გადაუდებელი სამედიცინო სადგურები
- ქალაქის (უბნის) სასწრაფო დახმარების და სასწრაფო სამედიცინო დახმარების სადგურები
- ქალაქ ბაქოს სასწრაფო და გადაუდებელი სამედიცინო ობიექტები
- სასწრაფო დახმარების ცენტრები
ფარმაცევტული ინსტიტუტები და ორგანიზაციები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ინოვაციების და მიწოდების ცენტრი
- აფთიაქების დეპარტამენტი ბაქოში
- სუმგაითის ცენტრალური სააფთიაქო ბაზა
- ინტერდისციპლინარული სააფთიაქო საწყობები
- აფთიაქები
- ფარმაკოლოგიისა და სამედიცინო ინდუსტრიის ასოციაცია
- სპეციალური სამედიცინო მიწოდების ბაზა
სანატორიუმები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ტუბერკულოზის სანატორიუმები
- ბავშვთა ტუბერკულოზის სანატორიუმები
- ბავშვთა ძვლის ტუბერკულოზის რესპუბლიკური სანატორიუმი
- გასტროენტეროლოგიის ბავშვთა სანატორიუმი
- გულის რევმატოლოგიის სახლები
- ბავშვთა ნეიროფიზიოლოგიური სანატორიუმები
- ბავშვთა კარდიოლოგიური სანატორიუმი
- ბავშვთა უროლოგიური სანატორიუმი
- რესპუბლიკური ბავშვთა სანატორიუმი
- სანატორიუმი "მარდაქანი"
- სანატორიუმი "ზაგულბა"
- სანატორიუმი "გალაალთი"
- ბავშვთა სანატორიუმი "შუშა"
- ბავშვთა სახლები
- სისხლის ბანკები
- სამედიცინო ბიბლიოთეკა
- აზერბაიჯანის მედიცინის მუზეუმი
- "აზერბაიჯანის სამედიცინო ჟურნალი"
- გაზეთი "შაფგატი"
აზერბაიჯანის სამედიცინო მუზეუმი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1984 წლის 2 ივლისის სპეციალური ბრძანებულებით, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროში შეიქმნა აზერბაიჯანის სამედიცინო მუზეუმი. გახსნის ცერემონია გაიმართა 1986 წლის იანვარში. მუზეუმში განთავსებულია 8000-ზე მეტი ექსპონატი, მათ შორის 16 ქანდაკება. მუზეუმის ექსპოზიცია მოიცავს სხვადასხვა დოკუმენტს, ფოტოებს, წიგნებს, სამედიცინო ინსტრუმენტებს, სააფთიაქო მოწყობილობებს, რომლებიც დაკავშირებულია აზერბაიჯანში მედიცინის ისტორიასთან. მუზეუმის შენობა აშენდა 1889 წელს ჩერნოგოროდის საავადმყოფოსთვის, სადაც ერთ დროს მუშაობდა ნარიმან ნარიმანოვი, რომლის საპატივცემულოდ დღეს მუზეუმის შესასვლელთან არის მემორიალური რელიეფი. მუზეუმი მოიცავს 9 ოთახს, რომელთაგან თითოეული გვიჩვენებს სამედიცინო ისტორიის სხვადასხვა პერიოდს[4].
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- sehiyye.gov.az - ოფიციალური ვებ-გვერდი
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о внесении дополнений в Распоряжение Президента Азербайджанской Республики «О новом составе Кабинета Министров Азербайджанской Республики» от 21 апреля 2018 года
- ↑ Министерство Здравоохранения
- ↑ Рафибеков Худадат бек Ага оглы - врач, общественный деятель
- ↑ К 30-летию Музея медицины: история здравоохранения в необычных экспонатах