Tiger II

Tiger II — მეორე მსოფლიო ომის დროინდელი მძიმე ტანკი, რომლის წარმოება 1945 წელს დაიწყო. ტანკის სრული სახელი არის Panzerkampfwagen Tiger Ausf B. შემოკლებით Tiger B. ცნობილი როგორც "მეფე ვეფხვი" (ინგლ. King Tiger) მოკავშირეთა ჯარისკაცებისთვის, და ასევე ცნობილი არაფორმალური სახელით Königstiger (გერმანული სახელია და ბენგალურ ვეფხვს ნიშნავს)

Tiger II არის გაუმჯობესებული ვარიანტი Tiger I-ის რომელიც აერთიანებს ამ უკანასკნელის სქელ ჯავშანს და პანტერას (ინგლ. Panther) საშუალო ტანკზე გამოყენებულ დახრილ ჯავშანს. ტანკი თითქმის 70 ტონას იწონიდა და წინიდან დაცული იყო 100-185 მილიმეტრის სისქის ჯავშნით. იგი შეიარაღებული იყო გრძელლულიანი 8,8 სანტიმეტრის KwK 43 L/71 ტანკსაწინააღმდეგო ქვემეხით. შასს ასევე საფუძვლად დაედო Jagdtiger-ის უნაკლო ტანკსაწინააღმდეგო მანქანას Jagdpanzer.

განვითარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Tiger II-ის დიზაინის შემუშავება დაიწყო 1937 წელს. საწყისი დიზაინისთვის დაკვეთა მისცეს კომპანია Henschel-ს. 1939 წელს მოჰყვა კიდევ ერთი დიზაინის კონტრაქტი და გადაეცა Porsche-ს. ორივე პროტოტიპს ჰქონდა იგივე ლულა რომელზეც იმაშავა კომპანია Krupp-მა. ძირითადი განსხვავებები იყო კორპუსში, ტრანსმისიაში, დამუხრუჭებასა და საავტომობილო მახასიათებლებში.

Henschel-ის ვერსიაში გამოყენებული იყო ჩვეულებრივი კორპუსის დიზაინი დახრილი ჯავშნით, რომელიც წააგავდა პანტერის ტანკის განლაგებას. მას ჰქონდა უკან დამაგრებული ძრავა და იყენებდა ცხრა ფოლადის ღეროს, ოთხმოცი სანტიმეტრის დიამეტრის გადახურულ გზის ბორბალს თითო მხარეს შიდა ზამბარით, განივი ბრუნვის ზოლებზე დამონტაჟებული, ორიგინალი Henschel-ის დიზაინის Tiger I-ის ანალოგიურად. მოვლის გამარტივებისთვის. თუმცა, როდესაც იგივე ფოლადისგან იგივე გზის ბორბლები გამოიყენებოდა მოგვიანებით კი Tiger I-ის კორპუსებზე. სრული Schachtellaufwerk რეზინის რგოლებით საგზაო ბორბლების სისტემა, რომელიც გამოიყენებოდა თითქმის ყველა გერმანულ ნახევარტრასაზე, იყენებდა შერეულ დიზაინს, რომელიც მოგვიანებით მემკვიდრეობით მიიღო Tiger I და Panther-ის ადრეული წარმოების ვერსიებმა.

პორშეს კორპუსის დიზაინი მოიცავდა უკანა კოშკურას და შუაში დამაგრებულ ძრავას. დამუხრუჭება იგივე იყო, რაც Elefant-ის სატანკო გამანადგურებელზე. მას ჰქონდა ექვსი გზის ბორბალი თითო მხარეს, რომლებიც დამონტაჟებული იყო დაწყვილებულ ბორბლებში, რომლებიც მოკლე გრძივი ბრუნვის ზოლებით შექმნეს, რომლებიც განუყოფელი იყო ბორბლების წყვილისთვის; ამან დაზოგა შიდა სივრცე და ხელი შეუწყო რემონტს. პორშეს ერთ-ერთ ვერსიას ჰქონდა ბენზინ-ელექტროძრავა (ძირითადად იდენტურია დიზელ-ელექტრო გადაცემათა კოლოფთან, მხოლოდ ბენზინზე მომუშავე ძრავას იყენებდა ძირითად ძრავად), ბენზინ-ელექტრული ჰიბრიდის მსგავსი, მაგრამ შესანახი ბატარეის გარეშე; ორი ცალკეული წამყვანი მატარებელი პარალელურად, ერთი ავზის თითო მხარეს, თითოეული შედგება ჰიბრიდული მამოძრავებელი მატარებლისგან; ბენზინის ძრავა-ელექტროგენერატორი-ელექტროძრავა-ამძრავის საჭე. ძრავის ეს მეთოდი ადრე სცადეს უარყოფილ Tiger-ზე (რომელიც ხელახლა აშენდა როგორც Elefant) და ზოგიერთ აშშ-ს დიზაინში გამოშვებული იყო პირველი მსოფლიო ომის ეპოქის Saint-Chamond ტანკში და პირველი მსოფლიო ომის შემდგომ FCM Char 2C. Porsche-ს დამუხრუჭების კომპონენტები მოგვიანებით გამოიყენეს Jagdtiger-ის რამდენიმე მოგვიანებით სატანკო გამანადგურებელზე. კიდევ ერთი სიტყვა იყო ჰიდრავლიკური დისკების გამოყენება; დოქტორ პორშეს არაორდინალურმა დიზაინებმა მცირე მოწონება დაიმსახურა.

წარმოება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Tiger II-ის წარმოება მეორე მსოფლიო ომის დროს მიმდინარეობდა, რაც მათ საშაულებას არ აძლევდა რომ დიდი რაოდენობით ეწარმოებინათ, რისი მიზეზიც იყო მოკავშირეთა ხშირი დაბომბვები. მათ შორისაა 1944 წელს 22 სექტემბრიდან-7 ოქტომბრამდე მომხდარი დარბევა, რომელმაც გაანადგურა Henschel-ის ქარხნის 95 %. საბოლოო ჯამში ნაცისტებმა 1943-1945 წლამდე შეძლეს მხოლოდ 657 ასეთი ტანკის წარმოება. თითოეულის შესაქმნელად საჭირო იყო 300 000 ადამიანური საათი რაც ღირდა 800 000 რაიხსმარკი იგივე 300 000 ამერიკული დოლარი (რაც დღეს-დღეობით 4 600 000 ამერიკული დოლარის ექვივალენტია)

საბრძოლო ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Tiger II პირველად გამოიყენეს 1944 წელს ნორმანდიის ბრძოლაში, 1944 წლის 18 ივლისს ტროარნსა და დემოვილს შორის დაპირისპირებული ოპერაციისას სახელწოდებით Atlantic. ორი მათგანი ბრძოლისას განადგურდა, როდესაც ბომბის მიერ შექმნილ კრატერში ჩავარდა.

აღმოსავლეთ ფრონტზე პირველად 1944 წლის 12 აგვისტოს გამოიყენეს 501-ე პანტერების მძიმე ბატალიონში რომელმაც წინააღმდეგობა გაუწია ლვოვ-სანდომიერცის შეტევას. თავდასხმა მოხდა საბჭოთა ხიდზე მდინარე ვისტულაზე ბარანოვ სანდომიერსკის მახლობლად. ოგლედოვის გზაზე სამი Tiger II განადგურდა რამდენიმე T-34-85-ის მიერ. იმის გამო, რომ გერმანელმა ტანკებმა განიცადეს საბრძოლო მასალის აფეთქება, რამაც გამოიწვია ეკიპაჟის მრავალი წევრის დაღუპვა, ძირითადი იარაღი აღარ იყო დაშვებული კოშკის შიგნით, რამაც შეამცირა ტევადობა 68-მდე. 501-ე ბატალიონის თოთხმეტი Tiger II განადგურდა ან ხელში ჩაიგდეს 11-დან 14 აგვისტომდე საბჭოთა T-34-85 და IS-2 ტანკებით ასევე ISU-122 თავდასხმის იარაღით არასასიამოვნო ქვიშიან რელიეფზე. სამი ოპერატიული Tiger II-ის დაჭერამ საბჭოთა კავშირს საშუალება მისცა ჩაეტარებინათ ტესტები კუბინკაზე და შეეფასებინათ მისი ძლიერი და სუსტი მხარეები.

Tiger II ასევე გამოიყენებოდა მნიშვნელოვანი რაოდენობით, განაწილებული იყო ოთხ მძიმე პანცერ ბატალიონში, არდენების შეტევის დროს (ასევე ცნობილი როგორც "ბლუგის ბრძოლა") 1944 წლის დეკემბერში. სულ მცირე 150 Tiger II იყო წარმოდგენილი, (მთლიანი წარმოების თითქმის მესამედი) უმეტესობა დაიკარგა შეტევის დროს.

ზოგიერთი Tiger II ასევე იმყოფებოდა საბჭოთა ვისლა-ოდერის და აღმოსავლეთ პრუსიის შეტევების დროს 1945 წლის იანვარში, ასევე გერმანიის შეტევისას ბალატონის ტბაზე შეტევის დროს უნგრეთში 1945 წლის მარტში, ზელოუს სიმაღლეების ბრძოლაში. 1945 წლის აპრილში ბერლინის ბრძოლისას ომის დასასრულს.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Information about the Pz.Kpfw.Tiger Ausf.B "Tiger II" at Panzerworld
Tiger II at the Armorsite
Pantiger, A Redesigned Tiger (U.S. intelligence report, 1944)