ედგარ დეგა: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
{{ინფოდაფა მხატვარი
{{ინფოდაფა მხატვარი}}
| ფონი =
| სახელი = ედგარ დეგა
| მშობსახელი = Edgar Degas
| სურათი = Edgar Germain Hilaire Degas 061.jpg
| სურათის ზომა =
| სათაური = ედგარ დეგა, ავტოპორტრეტი, 1855
| სრული სახელი = ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა
| დაბ. თარიღი = [[19 ივლისი]], [[1834]]
| დაბ. ადგილი =
| გარდაცვალების თარიღი = [[27 სექტემბერი]], [[1917]]
| გარდაცვალების ადგილი =
| ეროვნება = [[ფრანგები|ფრანგი]]
| სფერო = [[ფერწერა]], [[სკულპტურა]]
| მომზადება =
| მიმდინარეობა = [[იმპრესიონიზმი]]
| ცნობილი ნამუშევრები = ბელელიების ოჯახი, 1858–1867<br /> პატარა ბალერინა, (სკულპტურა)1879-1881
| პარტნიორები =
| მასზე გავლენა მოახდინა =
| მან გავლენა მოახდინა =
| ჯილდოები =
}}


'''ედგარ დეგა''' ({{lang-fr|Edgar Degas}}), სრული სახელი '''ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა''' (Hilaire-Germain-Edgar Degas) (დ. [[19 ივლისი]], [[1834]], — გ. [[27 სექტემბერი]], [[1917]]) — [[ფრანგები|ფრანგი]] მხატვარი და სკულპტორი.
'''ედგარ დეგა''' ({{lang-fr|Edgar Degas}}), სრული სახელი '''ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა''' (Hilaire-Germain-Edgar Degas) (დ. [[19 ივლისი]], [[1834]], — გ. [[27 სექტემბერი]], [[1917]]) — [[ფრანგები|ფრანგი]] მხატვარი და სკულპტორი.
ხაზი 33: ხაზი 12:


1860 წელს ის [[ლუვრის მუზეუმი (პარიზი)|ლუვრში]] აკეთებდა ძველი მხატვრების ასლებს და გაიცნო [[ედუარ მანე]], ის კაფე „გერბუას“ ხშირი სტუმარი ხდება.
1860 წელს ის [[ლუვრის მუზეუმი (პარიზი)|ლუვრში]] აკეთებდა ძველი მხატვრების ასლებს და გაიცნო [[ედუარ მანე]], ის კაფე „გერბუას“ ხშირი სტუმარი ხდება.
1873 წლის შემდეგ დეგას შემოქმედებაში ახალი სტილი ჩამოყალიბდა. მას აინტერესებდა თანამედროვე ცხოვრება ყველა მის გამოვლინებაში. ის პლენერზე არ მუშაობდა და არ უყვარდა პეიზაჟები.
1873 წლის შემდეგ დეგას შემოქმედებაში ახალი სტილი ჩამოყალიბდა. მას აინტერესებდა თანამედროვე ცხოვრება ყველა მის გამოვლინებაში. ის პლენერზე არ მუშაობდა და არ უყვარდა პეიზაჟები. 1862 წლიდან დეგა დაინტერესდა დოღით და ამ თემაზე უამრავი სურათი შექმნა.
1862 წლიდან დეგა დაინტერესდა დოღით და ამ თემაზე უამრავი სურათი შექმნა. [[ფაილი:Edgar Germain Hilaire Degas 040.jpg|right|thumb|300px|დოღზე, 1877—1880]]


1880 წლიდან დეგა იწყებს ხატვას პასტელში, ამის მიზეზი გახდა მისი პროგრესირებადი [[კონუქტივიდი]], რომლითაც ის საფრანგეთ-პრუსიის ომში დაავადდა.
1880 წლიდან დეგა იწყებს ხატვას პასტელში, ამის მიზეზი გახდა მისი პროგრესირებადი [[კონუქტივიდი]], რომლითაც ის საფრანგეთ-პრუსიის ომში დაავადდა.
1886 წლიდან იმპრესიონისტების უკანასკნელი გამოფენის შემდეგ სიკვდილამდე, მისი სურათები აღარსად გამოფენილა. ის ძალიან კარჩაკეტილი ხდება და მცირერიცხოვანი მეგობრების ვიზიტით კმაყოფილდება. [[ფაილი:Glyptoteket Degas1.jpg|left|thumb|პატარა ბალერინა, დეგას ცნობილი სკულპტურა]]
1886 წლიდან იმპრესიონისტების უკანასკნელი გამოფენის შემდეგ სიკვდილამდე, მისი სურათები აღარსად გამოფენილა. ის ძალიან კარჩაკეტილი ხდება და მცირერიცხოვანი მეგობრების ვიზიტით კმაყოფილდება.


სიბერეში დეგამ დაკარგა მხედველობა და იძულებული შეიქმნა უარი ეთქვა ფერწერაზე. იგი ქმნის პატარა ზომის თიხისა და ცვილის ქანდაკებებს და მათ „ბრმის ხელობას“ უწოდებს. მისი სიკვდილის შემდეგ ისინი ბრინჯაოში ჩამოასხეს და 1918 წელს გაიტანეს გამოფენაზე.
სიბერეში დეგამ დაკარგა მხედველობა და იძულებული შეიქმნა უარი ეთქვა ფერწერაზე. იგი ქმნის პატარა ზომის თიხისა და ცვილის ქანდაკებებს და მათ „ბრმის ხელობას“ უწოდებს. მისი სიკვდილის შემდეგ ისინი ბრინჯაოში ჩამოასხეს და 1918 წელს გაიტანეს გამოფენაზე.
ხაზი 44: ხაზი 22:
== შემოქმედება და ტექნიკა ==
== შემოქმედება და ტექნიკა ==


დეგა იყო კონსერვატორი პირად ცხოვრებაში, მას ოჯახი არასდროს ჰყოლია. ის თავისი სურათების სიუჟეტების სცენაში დიდი გამომგონებელი იყო. ის იყენებდა მოულოდნელ რაკურსებს და განსხვავებულ კადრებს. დეგა ცნობილია როგორც მოცეკვავე ქალების მხატვარი და არც ერთი სიუჟეტი იზიდავდა მას ასე ძლიერ. მოცეკვავე ქალების თემამ მისცა საშუალება საკუთარი სტილის შექმნისა. ის საათობით აკვირდებოდა ოპერასა და საცეკვაო კლასებში ბალერინების უმძიმეს შრომას. [[ფაილი:Edgar Germain Hilaire Degas 021.jpg|thumb|left|საცეკვაო კლასი, 1875]]
დეგა იყო კონსერვატორი პირად ცხოვრებაში, მას ოჯახი არასდროს ჰყოლია. ის თავისი სურათების სიუჟეტების სცენაში დიდი გამომგონებელი იყო. ის იყენებდა მოულოდნელ რაკურსებს და განსხვავებულ კადრებს. დეგა ცნობილია როგორც მოცეკვავე ქალების მხატვარი და არც ერთი სიუჟეტი იზიდავდა მას ასე ძლიერ. მოცეკვავე ქალების თემამ მისცა საშუალება საკუთარი სტილის შექმნისა. ის საათობით აკვირდებოდა ოპერასა და საცეკვაო კლასებში ბალერინების უმძიმეს შრომას.
ბალერინების ჰაეროვანი ფიგურები მაყურებლის წინაშე გვევლინებიან ხან ნახევარ სიბნელეში, ხან განათებულ სცენაზე, დასვენების დროს და ა. შ. ამ თემატიკის სურათებია: „საცეკვაო კლასი“, „მოცეკვავეები სცენაზე“, „მოცეკვავეები ცისფრებში“, „ვარსკვლავი“, „რეპეტიცია ფოეში“ და ა. შ. [[ფაილი:Edgar Germain Hilaire Degas 032.jpg|thumb|ბანაობა ტაშტში, 1885—1886]]
ბალერინების ჰაეროვანი ფიგურები მაყურებლის წინაშე გვევლინებიან ხან ნახევარ სიბნელეში, ხან განათებულ სცენაზე, დასვენების დროს და ა. შ. ამ თემატიკის სურათებია: „საცეკვაო კლასი“, „მოცეკვავეები სცენაზე“, „მოცეკვავეები ცისფრებში“, „ვარსკვლავი“, „რეპეტიცია ფოეში“ და ა. შ.


ასეთივე ჭვრეტის შთაბეჭდილება გვიჩნდება დეგას მიერ შიშველი ნატურის გამოსახვისას. დეგას სიტყვებით მას უპირველეს ყოვლისა აინტერესებს ფერები, მოძრაობა და მათი სხეულის აგებულება. აი როგორი სათაური მიუძღვნა მან 1886 წელს თავის პასტელების სერიას: „ჩოჩქოლი შიშველი ქალებისა, რომლებიც ბანაობენ, წყალს ივლებენ, შრებიან ან ტანს იმშრალებენ, თმას ივარცხნიან ან ავარცხნინებენ სხვას“. მან რამდენიმე ასეული პასტელით დახატა ამ თემაზე, ერთ-ერთია „ბანაობა ტაშტში“ (1886 წ.)
ასეთივე ჭვრეტის შთაბეჭდილება გვიჩნდება დეგას მიერ შიშველი ნატურის გამოსახვისას. დეგას სიტყვებით მას უპირველეს ყოვლისა აინტერესებს ფერები, მოძრაობა და მათი სხეულის აგებულება. აი როგორი სათაური მიუძღვნა მან 1886 წელს თავის პასტელების სერიას: „ჩოჩქოლი შიშველი ქალებისა, რომლებიც ბანაობენ, წყალს ივლებენ, შრებიან ან ტანს იმშრალებენ, თმას ივარცხნიან ან ავარცხნინებენ სხვას“. მან რამდენიმე ასეული პასტელით დახატა ამ თემაზე, ერთ-ერთია „ბანაობა ტაშტში“ (1886 წ.)
ხაზი 55: ხაზი 33:
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 010.jpg|ორკესტრის მუსიკოსები, 1872
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 010.jpg|ორკესტრის მუსიკოსები, 1872
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 012.jpg|აბსენტი, 1876
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 012.jpg|აბსენტი, 1876
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 019.jpg|კაფეში მომღერალი ქალი, 1878
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 029.jpg|ქალი აბაზანაში, სერიიდან "შიშველი ქალების ბანაობა", 1885
სურათი:Edgar Germain Hilaire Degas 076.jpg|მოცეკვავეები ცისფრებში, 1898–1899
</gallery>
</gallery>


==სქოლიო==
{{ესკიზი-ბიოგრაფია}}
{{სქოლიო}}

{{იმპრესიონისტები}}
{{იმპრესიონისტები}}


10:49, 11 ივლისი 2018-ის ვერსია

ედგარ დეგა
დაიბადა 19 ივლისი, 1834(1834-07-19)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16]
დაბადების ადგილი პარიზი[17] [18]
გარდაიცვალა 27 სექტემბერი, 1917(1917-09-27)[2] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] (83 წლის)
გარდაცვალების ადგილი პარიზი[17] [18]
ჟანრი პორტრეტი[19] და საჟანრო ფერწერა[19]

ედგარ დეგა (ფრანგ. Edgar Degas), სრული სახელი ილერ ჟერმენ ედგარ დეგა (Hilaire-Germain-Edgar Degas) (დ. 19 ივლისი, 1834, — გ. 27 სექტემბერი, 1917) — ფრანგი მხატვარი და სკულპტორი.

ბიოგრაფია

დეგა დაიბადა ბანკირის ოჯახში, ის იზრდებოდა ისეთ გარემოში, სადაც ხელოვნებას დიდად აფასებდნენ. ლიცეუმი რომ დაამთავრა ჩაირიცხა „ნატიფი ხელოვნების სკოლაში“. ამასთან ლუი-ლამოტის სახელოსნოში მუშაობს, რომელიც ენგრის ერთ-ერთი საუკეთესო მოწაფე იყო. დეგა იტალიის ხშირი სტუმარი იყო, რაც ენგრის გავლენას მოწმობს, ამასთან ნეაპოლში ცხოვრობდა დეგას ბევრი ნათესავი. 1857—1858 წლებში მან იტალიის XV—XVI საუკუნის სურათების ასლები გადმოიღო. მისი კუმირები გახდნენ მანტენია და ვერონეზე.

საფრანგეთში იგი უკვე ნახატის გაწაფულ ოსტატად დაბრუნდა. მისი ადრეული პერიოდის პორტრეტები გამოირჩევა რეალიზმით. (მაგ. „ბელელების ოჯახი“, რომელზეც გამოსახულია მამიდა, ბიძა და ორი მამიდაშვილი). 1867 წელს მან დახატა თავისი დისა და ძიძის პორტრეტები — „ცოლ-ქმარი მორბილი“, ნახატი „ენგრისტულია.“ ენგრის ტრადიციებს მიეკუთვნება მისი ისტორიული სურათები. სალონური მხატვერბისგან განსხვავებით იგი უარს ამბობს ანტიკური ცხოვრების იდეალიზაციაზე. დეგა გამოხატავს სურათებს ისე, როგორც ის შეიძლება ყოფილიყო რეალურად. (მაგ. „დედოფალი სემირამიდა ჩამოდის ბაბილონში“ და „სპარტანელი გოგოები იწვევენ შეჯიბრებაში სპარტანელ ბიჭებს“).

1860 წელს ის ლუვრში აკეთებდა ძველი მხატვრების ასლებს და გაიცნო ედუარ მანე, ის კაფე „გერბუას“ ხშირი სტუმარი ხდება. 1873 წლის შემდეგ დეგას შემოქმედებაში ახალი სტილი ჩამოყალიბდა. მას აინტერესებდა თანამედროვე ცხოვრება ყველა მის გამოვლინებაში. ის პლენერზე არ მუშაობდა და არ უყვარდა პეიზაჟები. 1862 წლიდან დეგა დაინტერესდა დოღით და ამ თემაზე უამრავი სურათი შექმნა.

1880 წლიდან დეგა იწყებს ხატვას პასტელში, ამის მიზეზი გახდა მისი პროგრესირებადი კონუქტივიდი, რომლითაც ის საფრანგეთ-პრუსიის ომში დაავადდა. 1886 წლიდან იმპრესიონისტების უკანასკნელი გამოფენის შემდეგ სიკვდილამდე, მისი სურათები აღარსად გამოფენილა. ის ძალიან კარჩაკეტილი ხდება და მცირერიცხოვანი მეგობრების ვიზიტით კმაყოფილდება.

სიბერეში დეგამ დაკარგა მხედველობა და იძულებული შეიქმნა უარი ეთქვა ფერწერაზე. იგი ქმნის პატარა ზომის თიხისა და ცვილის ქანდაკებებს და მათ „ბრმის ხელობას“ უწოდებს. მისი სიკვდილის შემდეგ ისინი ბრინჯაოში ჩამოასხეს და 1918 წელს გაიტანეს გამოფენაზე. დეგა გარდაიცვალა 1917 წლის 27 სექტემბერს.

შემოქმედება და ტექნიკა

დეგა იყო კონსერვატორი პირად ცხოვრებაში, მას ოჯახი არასდროს ჰყოლია. ის თავისი სურათების სიუჟეტების სცენაში დიდი გამომგონებელი იყო. ის იყენებდა მოულოდნელ რაკურსებს და განსხვავებულ კადრებს. დეგა ცნობილია როგორც მოცეკვავე ქალების მხატვარი და არც ერთი სიუჟეტი იზიდავდა მას ასე ძლიერ. მოცეკვავე ქალების თემამ მისცა საშუალება საკუთარი სტილის შექმნისა. ის საათობით აკვირდებოდა ოპერასა და საცეკვაო კლასებში ბალერინების უმძიმეს შრომას. ბალერინების ჰაეროვანი ფიგურები მაყურებლის წინაშე გვევლინებიან ხან ნახევარ სიბნელეში, ხან განათებულ სცენაზე, დასვენების დროს და ა. შ. ამ თემატიკის სურათებია: „საცეკვაო კლასი“, „მოცეკვავეები სცენაზე“, „მოცეკვავეები ცისფრებში“, „ვარსკვლავი“, „რეპეტიცია ფოეში“ და ა. შ.

ასეთივე ჭვრეტის შთაბეჭდილება გვიჩნდება დეგას მიერ შიშველი ნატურის გამოსახვისას. დეგას სიტყვებით მას უპირველეს ყოვლისა აინტერესებს ფერები, მოძრაობა და მათი სხეულის აგებულება. აი როგორი სათაური მიუძღვნა მან 1886 წელს თავის პასტელების სერიას: „ჩოჩქოლი შიშველი ქალებისა, რომლებიც ბანაობენ, წყალს ივლებენ, შრებიან ან ტანს იმშრალებენ, თმას ივარცხნიან ან ავარცხნინებენ სხვას“. მან რამდენიმე ასეული პასტელით დახატა ამ თემაზე, ერთ-ერთია „ბანაობა ტაშტში“ (1886 წ.)

გალერეა

  • სპარტანელი გოგოები იწვევენ საბრძოლად სპარტანელ ბიჭებს, 1860–1862
    სპარტანელი გოგოები იწვევენ საბრძოლად სპარტანელ ბიჭებს, 1860–1862
  • ბელელიების ოჯახი, 1858–1867
    ბელელიების ოჯახი, 1858–1867
  • ორკესტრის მუსიკოსები, 1872
    ორკესტრის მუსიკოსები, 1872
  • აბსენტი, 1876
    აბსენტი, 1876

სქოლიო

  1. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 Edgar Degas
  3. ↑ Hilaire Germain Edgar Degas — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  4. ↑ 4.0 4.1 Kendall R. J. Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5.0 5.1 SNAC — 2010.
  6. ↑ 6.0 6.1 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
  7. ↑ 7.0 7.1 Discogs — 2000.
  8. ↑ 8.0 8.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  9. ↑ 9.0 9.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  10. ↑ 10.0 10.1 Monnier G. Degas, (Hilaire Germain) Edgar // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T021805
  11. ↑ 11.0 11.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  12. ↑ 12.0 12.1 GeneaStar
  13. ↑ 13.0 13.1 Roglo — 1997. — 9000000 ეგზ.
  14. ↑ 14.0 14.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  15. ↑ 15.0 15.1 The Fine Art Archive — 2003.
  16. ↑ 16.0 16.1 Annuaire prosopographique : la France savante
  17. ↑ 17.0 17.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118524291 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  18. ↑ 18.0 18.1 RKDartists
  19. ↑ 19.0 19.1 http://vocab.getty.edu/page/ulan/500115194
ხ • გ • რ
შემქმნელები
შთაბეჭდილება, მზის ამოსვლა (Impression, soleil levant) (1872/1873)
ამერიკელი იმპრესიონისტები
სხვა იმპრესიონოსტები
იმპრესიონიზმი ხელოვნების
სხვა სფეროში
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ედგარ_დეგა&oldid=3517548“-დან