მაწანწალა კატები სტამბოლში: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 21:13, 18 იანვარი 2022-ის მდგომარეობით

სტამბოლი მაწანწალა კატების (თურქ. Sokak kedisi) მნიშვნელოვან პოპულაციას მასპინძლობს. მათი რაოდენობა მერყეობს ასი ათასიდან მილიონამდე. თურქეთის ბევრი მოქალაქე ქუჩის ცხოველებს განიხილავს როგორც საერთო საკუთრებაში არსებულ შინაურ ცხოველებს და არა ტრადიციულ მაწანწალებს. ქვეყანა ატარებს დამცველობით პოლიტიკას, რათა არ მოკლან და არ დაიჭირონ ისინი.^[1]

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

აიშე საბუნჩუს (პროექტ „სტამბოლის კატების“ წარმომადგენელი) მიხედვით, ქალაქში კატების ფართო გავრცელება შეიძლება დაკავშირებული იყოს ოსმალეთის იმპერიასთან. სტამბოლის (მაშინდელი კონსტანტინოპოლი) სახლების უმრავლესობა ხისგან იყო აშენებული, რამაც ხელი შეუწყო თაგვებისა და ვირთხების გამრავლებას. ამან ქალაქში კატების ყოფნა აუცილებლობად აქცია.^[2] სხვადასხვა მასობრივი ინფორმაციის საშუელება თურქეთში კატების მიმართ პოზიტიურ დამოკიდებულებას ისლამს უკავშირებს,^[3]^[2] რომელიც ქვეყანაში ყველაზე გავრცელებული რელიგიაა, მაგრამ ამ ფაქტს სხვა წყაროები უარყოფენ. ^{[წყარო არ არის მითითებული 857 დღე]}

ჯანმრთელობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2011 წელს ჩატარებული კვლევის დროს, რა დროსაც მოხდა სტამბოლის მაწანწალა ცხოველებში სოლიტერის ინფექციების შესწავლა, დადგინდა, რომ გამოკვლეული კატების 4,65%-ს ჰქონდა Joyeuxiella pasqualei-ის ინფექცია. ქუჩის და მაწანწალა კატებში გავრცელებულია აგრეთვე კატის იმუნოდეფიციტისა და კატის ლეიკემიის ვირუსი. მიუხედავად იმისა, რომ მაწანწალა კატა შეიძლება იყოს ცოფის გადამტანი, თურქეთში 2000-დან 2014 წლამდე დაფიქსირებული ცოფის 21 შემთხვევიდან არცერთი არ ყოფილა კატებისა და ადამიანების კონტაქტის გზით გავრცელებული.^[4]

ადგილობრივების მიერ კატების საჯარო კვება რამდენიმე ვეტერინარმა გააკრიტიკა. 2015 წელს რატგერსის უნივერსიტეტის მეცნიერების მიერ გამოქვეყნებულ ნაშრომში ნათქვამია, რომ კოლექტიური კვება იზიდავს და იწვევს ცხოველების კონცენტრაციას კონკრეტულ ტერიტორიაზე, რაც, თავის მხრივ, ხელს უწყობს გარკვეული დაავადებების გავრცელებას. ჯანმრთელი კატების კონტაქტი ობიექტებთან, როგორიცაა საკვები და წყლის კონტეინერები, რომლებიც დაბინძურებულია ავადმყოფი ცხოველების მიერ, კიდევ ერთი საზრუნავი საკითხია.^[5]

კანონი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2021 წლამდე თურქეთის კანონმდებლობა ცხოველებს (მაწანწალა და შინაურ ცხოველებს) განსაზღვრავდა როგორც „საქონელს“ და არა „ცოცხალ არსებებს“. ცხოველთა უფლებების აქტივისტებმა ეს კლასიფიკაცია გააკრიტიკეს, რადგან იგი ცხოველების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულისთვის მსუბუქ ჯარიმებს ითვალისწინებდა. 2021 წელს მიღებული წინადადების თანახმად, შინაურ და მაწანწალა ცხოველებს მიენიჭათ „ცოცხალი არსების“ სტატუსი, რაც ცხოველების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულისთვის ექვსი თვიდან ოთხ წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. კანონი ასევე ავალდებულებს თურქეთში ყველა უპატრონო ცხოველის სტერილიზაციას.^[6]^[1]

2019 წელს იაპონიის მოქალაქე თურქეთიდან დაადეპორტეს მას შემდეგ, რაც მან აღიარა, რომ ქუჩუქჩექმეჯეში მოკლა და შეჭამა 5 მაწანწალა კატა, რამაც ფართო აღშფოთება გამოიწვია ორივე ქვეყანაში.^[7]

პოპულარულ კულტურასა და მედიაში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სტამბოლის მაწანწალა კატები წარმოდგენილია სხვადასხვა მედიაში. 2016 წლის თურქულ დოკუმენტურ ფილმში „Kedi“ ასახულია სტამბოლის რამდენიმე მაწანწალა კატის ცხოვრება. ეცუკო შუნდოს 2015 წლის საბავშვო წიგნი „კატის ძიება სტამბოლში“ (იაპონ. イスタンブルで猫さがし) ეხება სტამბოლის იაპონური სკოლის მოსწავლეების მიერ მაწანწალა თურქული ვანის ჯიშის კატის ძიებას. აღსანიშნავია, რომ სოციალური მედია სტამბოლის კატების პოპულარობის მოპოვების მნიშვნელოვანი საშუალება გახდა.^[8]

კატა აია-სოფიაში

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 New Turkish Law Could Save Animals en-US (2021-07-07). ციტირების თარიღი: 2021-07-30
↑ ^2.0 ^2.1 „Why so many stray cats in Istanbul?“. BBC News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2021-07-30.
↑ Istanbul: The city of cats en-US (2020-11-19). ციტირების თარიღი: 2021-07-30
↑ İnce. (2015) Kuduz.
↑ Mattson, Savannah; Szajdecki, Ryan; Fagan, Julie M. (2015). „Reducing unmonitored population density of stray animals in Istanbul“ (English). doi:10.7282/T3ZK5JQK. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
↑ Turkey’s long-awaited animal rights legislation underway - Turkey News en. ციტირების თარიღი: 2021-07-30
↑ Turkey deports Japanese man for eating cats en. ციტირების თარიღი: 2021-07-30
↑ „Why so many stray cats in Istanbul?“. BBC News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2021-07-30.„Why so many stray cats in Istanbul?“. BBC News. Retrieved 2021-07-30.

[:0-1] 1.0 ^1.1 New Turkish Law Could Save Animals en-US (2021-07-07). ციტირების თარიღი: 2021-07-30

[BBC-2] 2.0 ^2.1 „Why so many stray cats in Istanbul?“. BBC News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2021-07-30.

[3] Istanbul: The city of cats en-US (2020-11-19). ციტირების თარიღი: 2021-07-30

[4] İnce. (2015) Kuduz.

[5] Mattson, Savannah; Szajdecki, Ryan; Fagan, Julie M. (2015). „Reducing unmonitored population density of stray animals in Istanbul“ (English). doi:10.7282/T3ZK5JQK. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)

[6] Turkey’s long-awaited animal rights legislation underway - Turkey News en. ციტირების თარიღი: 2021-07-30

[7] Turkey deports Japanese man for eating cats en. ციტირების თარიღი: 2021-07-30

[LLc-8] „Why so many stray cats in Istanbul?“. BBC News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2021-07-30.„Why so many stray cats in Istanbul?“. BBC News. Retrieved 2021-07-30.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[ფაილი:Feral_cats_in_Istanbul_-b.jpg|მინი| მაწანწალა კატების ჯგუფი სტამბოლში, 2006 წ]]
-'''[[სტამბოლი]]''' მაწანწალა კატების ({{lang-tr|Sokak kedisi}}) მნიშვნელოვან პოპულაციას მასპინძლობს. მათი რაოდენობა მერყეობს ასი ათასიდან მილიონამდე. თურქეთის ბევრი მოქალაქე ქუჩის ცხოველებს განიხილავს როგორც საერთო საკუთრებაში არსებულ შინაურ ცხოველებს და არა ტრადიციულ მაწანწალებს. ქვეყანა ატარებს დამცველობით პოლიტიკას, რათა არ მოკლან და არ დაიჭირონ ისინი. <ref name=":0">{{Cite web|date=2021-07-07|title=New Turkish Law Could Save Animals|url=https://www.livekindly.co/turkey-animal-welfare-law/|access-date=2021-07-30|language=en-US}}</ref>
+'''[[სტამბოლი]]''' მაწანწალა კატების ({{lang-tr|Sokak kedisi}}) მნიშვნელოვან პოპულაციას მასპინძლობს. მათი რაოდენობა მერყეობს ასი ათასიდან მილიონამდე. თურქეთის ბევრი მოქალაქე ქუჩის ცხოველებს განიხილავს როგორც საერთო საკუთრებაში არსებულ შინაურ ცხოველებს და არა ტრადიციულ მაწანწალებს. ქვეყანა ატარებს დამცველობით პოლიტიკას, რათა არ მოკლან და არ დაიჭირონ ისინი.<ref name=":0">{{Cite web|date=2021-07-07|title=New Turkish Law Could Save Animals|url=https://www.livekindly.co/turkey-animal-welfare-law/|access-date=2021-07-30|language=en-US}}</ref>
 == ისტორია ==
-აიშე საბუნჩუს (პროექტ „სტამბოლის კატების“ წარმომადგენელი) მიხედვით, ქალაქში კატების ფართო გავრცელება შეიძლება დაკავშირებული იყოს [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიასთან]]. სტამბოლის (მაშინდელი ''კონსტანტინოპოლი'') სახლების უმრავლესობა ხისგან იყო აშენებული, რამაც ხელი შეუწყო თაგვებისა და ვირთხების გამრავლებას. ამან ქალაქში კატების ყოფნა აუცილებლობად აქცია.<ref name="BBC">{{Cite news|title=Why so many stray cats in Istanbul?|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/av/world-europe-37880274|access-date=2021-07-30}}</ref> სხვადასხვა მასობრივი ინფორმაციის საშუელება თურქეთში კატების მიმართ პოზიტიურ დამოკიდებულებას [[ისლამი|ისლამს]] უკავშირებს,<ref>{{Cite web|date=2020-11-19|title=Istanbul: The city of cats|url=https://www.dailysabah.com/gallery/istanbul-the-city-of-cats/images|access-date=2021-07-30|language=en-US}}</ref> <ref name="BBC" /> რომელიც ქვეყანაში ყველაზე გავრცელებული რელიგიაა, {{ფაქტი|მაგრამ ამ ფაქტს სხვა წყაროები უარყოფენ.|18|01|2022}}
+აიშე საბუნჩუს (პროექტ „სტამბოლის კატების“ წარმომადგენელი) მიხედვით, ქალაქში კატების ფართო გავრცელება შეიძლება დაკავშირებული იყოს [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიასთან]]. სტამბოლის (მაშინდელი ''კონსტანტინოპოლი'') სახლების უმრავლესობა ხისგან იყო აშენებული, რამაც ხელი შეუწყო თაგვებისა და ვირთხების გამრავლებას. ამან ქალაქში კატების ყოფნა აუცილებლობად აქცია.<ref name="BBC">{{Cite news|title=Why so many stray cats in Istanbul?|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/av/world-europe-37880274|access-date=2021-07-30}}</ref> სხვადასხვა მასობრივი ინფორმაციის საშუელება თურქეთში კატების მიმართ პოზიტიურ დამოკიდებულებას [[ისლამი|ისლამს]] უკავშირებს,<ref>{{Cite web|date=2020-11-19|title=Istanbul: The city of cats|url=https://www.dailysabah.com/gallery/istanbul-the-city-of-cats/images|access-date=2021-07-30|language=en-US}}</ref><ref name="BBC" /> რომელიც ქვეყანაში ყველაზე გავრცელებული რელიგიაა, {{ფაქტი|მაგრამ ამ ფაქტს სხვა წყაროები უარყოფენ.|18|01|2022}}
 == ჯანმრთელობა ==
 [[ფაილი:Турция_(Türkiye),_провинция_Стамбул_(il_İstanbul),_Стамбул_(İstanbul),_р-н_Еминёню_(ilçe_Eminönü,_Alemdar)_(cd.Ankara),_котёнок,_11-24_16.09.2008_-_panoramio.jpg|მინი|კნუტი]]
-წელს ჩატარებული კვლევის დროს, რა დროსაც მოხდა სტამბოლის მაწანწალა ცხოველებში სოლიტერის ინფექციების შესწავლა, დადგინდა, რომ გამოკვლეული კატების 4,65%-ს ჰქონდა ''[[Joyeuxiella pasqualei]]''-ის ინფექცია. ქუჩის და მაწანწალა კატებში გავრცელებულია აგრეთვე კატის იმუნოდეფიციტისა და კატის ლეიკემიის ვირუსი. მიუხედავად იმისა, რომ მაწანწალა კატა შეიძლება იყოს [[ცოფი]]ს გადამტანი, თურქეთში 2000-დან 2014 წლამდე დაფიქსირებული ცოფის 21 შემთხვევიდან არცერთი არ ყოფილა კატებისა და ადამიანების კონტაქტის გზით გავრცელებული. <ref>{{Cite web|last=İnce|date=2015|title=Kuduz|url=http://file.lookus.net/millipediatri/sunumlar/2015/201517.pdf}}</ref>
+წელს ჩატარებული კვლევის დროს, რა დროსაც მოხდა სტამბოლის მაწანწალა ცხოველებში სოლიტერის ინფექციების შესწავლა, დადგინდა, რომ გამოკვლეული კატების 4,65%-ს ჰქონდა ''[[Joyeuxiella pasqualei]]''-ის ინფექცია. ქუჩის და მაწანწალა კატებში გავრცელებულია აგრეთვე კატის იმუნოდეფიციტისა და კატის ლეიკემიის ვირუსი. მიუხედავად იმისა, რომ მაწანწალა კატა შეიძლება იყოს [[ცოფი]]ს გადამტანი, თურქეთში 2000-დან 2014 წლამდე დაფიქსირებული ცოფის 21 შემთხვევიდან არცერთი არ ყოფილა კატებისა და ადამიანების კონტაქტის გზით გავრცელებული.<ref>{{Cite web|last=İnce|date=2015|title=Kuduz|url=http://file.lookus.net/millipediatri/sunumlar/2015/201517.pdf}}</ref>
 ადგილობრივების მიერ კატების საჯარო კვება რამდენიმე ვეტერინარმა გააკრიტიკა. 2015 წელს [[რატგერსის უნივერსიტეტი|რატგერსის უნივერსიტეტის]] მეცნიერების მიერ გამოქვეყნებულ ნაშრომში ნათქვამია, რომ კოლექტიური კვება იზიდავს და იწვევს ცხოველების კონცენტრაციას კონკრეტულ ტერიტორიაზე, რაც, თავის მხრივ, ხელს უწყობს გარკვეული დაავადებების გავრცელებას. ჯანმრთელი კატების კონტაქტი ობიექტებთან, როგორიცაა საკვები და წყლის კონტეინერები, რომლებიც დაბინძურებულია ავადმყოფი ცხოველების მიერ, კიდევ ერთი საზრუნავი საკითხია.<ref>{{Cite journal|last=Mattson|first=Savannah|last2=Szajdecki|first2=Ryan|last3=Fagan|first3=Julie M.|date=2015|title=Reducing unmonitored population density of stray animals in Istanbul|url=https://rucore.libraries.rutgers.edu/rutgers-lib/49380/|language=English|doi=10.7282/T3ZK5JQK}}</ref>
@@ ხაზი 13: / ხაზი 13: @@
 == კანონი ==
 [[ფაილი:The_Cats_of_Istanbul.jpg|მინი|ქუჩის კატები ჯიჰანგირში]]
 წლამდე თურქეთის კანონმდებლობა ცხოველებს (მაწანწალა და შინაურ ცხოველებს) განსაზღვრავდა როგორც „საქონელს“ და არა „ცოცხალ არსებებს“. ცხოველთა უფლებების აქტივისტებმა ეს კლასიფიკაცია გააკრიტიკეს, რადგან იგი ცხოველების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულისთვის მსუბუქ ჯარიმებს ითვალისწინებდა. 2021 წელს მიღებული წინადადების თანახმად, შინაურ და მაწანწალა ცხოველებს მიენიჭათ „ცოცხალი არსების“ სტატუსი, რაც ცხოველების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულისთვის ექვსი თვიდან ოთხ წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. კანონი ასევე ავალდებულებს თურქეთში ყველა უპატრონო ცხოველის სტერილიზაციას.<ref>{{Cite web|title=Turkey’s long-awaited animal rights legislation underway - Turkey News|url=https://www.hurriyetdailynews.com/turkeys-long-awaited-animal-rights-legislation-underway-165399|access-date=2021-07-30|website=Hürriyet Daily News|language=en}}</ref><ref name=":0" />
 წელს იაპონიის მოქალაქე თურქეთიდან დაადეპორტეს მას შემდეგ, რაც მან აღიარა, რომ ქუჩუქჩექმეჯეში მოკლა და შეჭამა 5 მაწანწალა კატა, რამაც ფართო აღშფოთება გამოიწვია ორივე ქვეყანაში.<ref>{{Cite web|title=Turkey deports Japanese man for eating cats|url=https://japantoday.com/category/crime/turkey-deports-japanese-man-for-eating-cats|access-date=2021-07-30|website=Japan Today|language=en}}</ref>
 == პოპულარულ კულტურასა და მედიაში ==
-სტამბოლის მაწანწალა კატები წარმოდგენილია სხვადასხვა მედიაში. 2016 წლის თურქულ დოკუმენტურ ფილმში „Kedi“ ასახულია სტამბოლის რამდენიმე მაწანწალა კატის ცხოვრება. ეცუკო შუნდოს 2015 წლის საბავშვო წიგნი „კატის ძიება სტამბოლში“ ({{lang-ja|イスタンブルで猫さがし}}) ეხება სტამბოლის იაპონური სკოლის მოსწავლეების მიერ მაწანწალა თურქული ვანის ჯიშის კატის ძიებას. აღსანიშნავია, რომ სოციალური მედია სტამბოლის კატების პოპულარობის მოპოვების მნიშვნელოვანი საშუალება გახდა.<ref name="LLc">{{Cite news|title=Why so many stray cats in Istanbul?|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/av/world-europe-37880274|access-date=2021-07-30}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.bbc.com/news/av/world-europe-37880274 "Why so many stray cats in Istanbul?"]. ''BBC News''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-07-30</span></span>.</cite></ref>
+სტამბოლის მაწანწალა კატები წარმოდგენილია სხვადასხვა მედიაში. 2016 წლის თურქულ დოკუმენტურ ფილმში „Kedi“ ასახულია სტამბოლის რამდენიმე მაწანწალა კატის ცხოვრება. ეცუკო შუნდოს 2015 წლის საბავშვო წიგნი „კატის ძიება სტამბოლში“ ({{lang-ja|イスタンブルで猫さがし}}) ეხება სტამბოლის იაპონური სკოლის მოსწავლეების მიერ მაწანწალა თურქული ვანის ჯიშის კატის ძიებას. აღსანიშნავია, რომ სოციალური მედია სტამბოლის კატების პოპულარობის მოპოვების მნიშვნელოვანი საშუალება გახდა.<ref name="LLc">{{Cite news|title=Why so many stray cats in Istanbul?|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/av/world-europe-37880274|access-date=2021-07-30}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.bbc.com/news/av/world-europe-37880274 „Why so many stray cats in Istanbul?“]. ''BBC News''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-07-30</span></span>.</cite></ref>
 <gallery>