სირიული დამწერლობა

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
(გადამისამართდა გვერდიდან სირიული ანბანი)
სირიული დამწერლობა
ტიპი: კონსონანტური
ენები: არამეული ენა (ასურული ენა)
დროის პერიოდი: 200 ძვ.წ.-დან დღემდე
წინამორბედი დამწერლობები: ქანაანური დამწერლობა
 ფინიკიური დამწერლობა
  არამეული დამწერლობა
   სირიული დამწერლობა
ISO 15924 კოდი: Syrc (სირიული)
Syre (ესტრანგელო)
Syrj (დასავლეთ სირიული)
Syrn (აღმოსავლეთ სირიული)
Suryaya.PNG

სირიული დამწელობა (ܐܠܦܒܝܬ ܣܘܪܝܝܐ) — შედგება 22 ასოსგან, რომელიც არის წარმოშობილი არამეული დამწერლობიდან. დამწერლობა არის კონსონანტური, იწერება მარჯვნიდან მარცხნივ.

’Ālap̄ Gāmal Dāla Wāw Zayn ē ē Kāp̄
ܐ ܒ ܓ ܕ ܗ ܘ ܙ ܚ ܛ ܝ ܟܟ
ܟ
Lāma Mīm Nūn Semka ‘Ē āē Qōp̄ Rēš Šīn Taw
ܠ ܡܡ ܢܢ ܣ ܥ ܦ ܨ ܩ ܪ ܫ ܬ
ܡ ܢ

დამწერლობის ვარიანტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დამწერლობის ის ტიპი რომელზეც წერდნენ V საუკუნემდე კლასიკურ სირიულ დამწერლობად არის მოხსენიებულიმ, ან ესტრანგელო. ამის მერე, როგორც კი დაიყო აღმოსავლეთის ასურული ეკლესია ორ ნაწილად (ნესტერიანელებსა და სირო-იაკობიტებზე), დაიყო დამწერლობაც. თითოეულმა ახალმა ეკლესიამ გამოიმუშავა თავისი შრიფტი სირიული დამწერლობის საბუძველზე.

ასო ესტრანგელო (კლასიკური დამწერლობა) მადნაია (აღმოსავლეთ სირიული დამწერლობა) Unicode-ში აღმნიშვნელი
ნომერი
წარმოთქმა
ჩვეულებრივი
ფორმა
დაბოლოება
შეერთებით
დაბოლოება
შეერთების გარეშე
ჩვეულებრივი
ფორმა
დაბოლოება
შეერთებით
დაბოლოება
შეერთების გარეშე
’Ālap̄ Aramaic alap.svg     SyriacAlaph.png SyriacAlaph2.png 1   ܐ 1 ʔ (glottal stop)
or silent
Bēṯ Aramaic beth.png Aramaic beth c.png   SyriacBeth.png SyriacBeth2.png   ܒ 2 hard: b (voiced bilabial plosive)
soft: v (voiced labiodental fricative) or w (labial-velar approximant)
Gāmal Aramaic gamal.png Aramaic gamal c.png   SyriacGamal.png SyriacGamal2.png   ܓ 3 hard: g (voiced velar plosive)
soft: ɣ (voiced velar fricative)
Dālaṯ Aramaic daleth.png     SyriacDalath.png     ܕ 4 hard: d (voiced alveolar plosive)
soft: ð (voiced dental fricative)
Aramaic heh.png     SyriacHe.png     ܗ 5 h (voiceless glottal fricative)
Wāw Aramaic waw.png     SyriacWaw.png     ܘ 6 consonant: w (labial-velar approximant)
mater lectionis: u (close back rounded vowel) or o (close-mid back rounded vowel)
Zayn Aramaic zain.png     SyriacZayn.png     ܙ 7 z (voiced alveolar fricative)
Ḥēṯ Aramaic kheth.png Aramaic kheth c.png   SyriacKheth.png SyriacKheth2.png   ܚ 8 ħ (voiceless pharyngeal fricative) or x (voiceless velar fricative)
Ṭēṯ Aramaic teth.png Aramaic teth c.png   SyriacTeth.png SyriacTeth2.png   ܛ 9 tˁ (pharyngealized voiceless alveolar plosive)
Yōḏ Aramaic yodh.png Aramaic yodh c.png   SyriacYodh.png SyriacYodh2.png   ܝ 10 consonant: j (voiced palatal approximant)
mater lectionis: i (close front unrounded vowel) or e (close-mid front unrounded vowel)
Kāp̄ Aramaic kap.png Aramaic kap c.png Aramaic kap f.png SyriacKaph.png SyriacKaph2.png SyriacKaph3.png ܟ 20 hard: k (voiceless velar plosive)
soft: x (voiceless velar fricative)
Lāmaḏ Aramaic lamadh.png Aramaic lamadh c.png   SyriacLamadh.png SyriacLamadh2.png   ܠ 30 l (alveolar lateral approximant)
Mīm Aramaic meem.png Aramaic meem c.png   SyriacMeem.png SyriacMeem2.png   ܡ 40 m (bilabial nasal)
Nūn Aramaic noon.png Aramaic noon c.png Aramaic noon f.png SyriacNun.png SyriacNun2.png SyriacNun3.png ܢ 50 n (alveolar nasal)
Semkaṯ Aramaic simkath.png Aramaic simkath c.png   SyriacSimkath.png SyriacSimkath2.png / SyriacSimkath3.png   ܣ / ܤ 60 s (voiceless alveolar fricative)
‘Ē Aramaic ain.png Aramaic ain c.png   Syriac'E.png Syriac'E2.png   ܥ 70 ʕ (voiced pharyngeal fricative)
Aramaic payin.png Aramaic payin c.png   SyriacPe.png SyriacPe2.png   ܦ 80 hard: p (voiceless bilabial plosive)
soft: f (voiceless labiodental fricative) or w (labial-velar approximant)
Ṣāḏē Aramaic tsade.png     SyriacSadhe.png     ܨ 90 sˁ (pharyngealized voiceless alveolar fricative)
Qōp̄ Aramaic qoph.png Aramaic qoph c.png   SyriacQop.png SyriacQop2.png   ܩ 100 q (voiceless uvular plosive)
Rēš Aramaic resh.png     SyriacResh.png     ܪ 200 r (alveolar trill)
Šīn Aramaic sheen.png Aramaic sheen c.png   SyriacSheen.png SyriacSheen2.png   ܫ 300 ʃ (voiceless postalveolar fricative)
Taw Aramaic taw.png     SyriacTaw.png     ܬ 400 hard: t (voiceless alveolar plosive)
soft: θ (voiceless dental fricative)

1 Dālaṯ-ის ან Rēš-ის შემდეგ ’Ālap̄ იღებს ჩვეულებრივ ფორმას, და არა დაბოლოების.

ლიგატურები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სახელი ესტრანგელო (კლასიკური) მადაინა (აღმოსავლური) Unicode-ში აღწერა
ჩვეულებრივი
ფორმა
დაბოლოება
შეერთებით
დაბოლოება
შეერთების გარეშე
ჩვეულებრივი
ფორმა
დაბოლოება
შეერთებით
დაბოლოება
შეერთების გარეშე
  Aramaic lamadh alap.png     SyriacLamadhAlaph3.png       არაბ. Lāmaḏ and 'Ālap̄ combined
at end of word
  Aramaic taw alap.png     SyriacAlaph.png SyriacTaw.png SyriacTawAlaph.png SyriacTawAlaph2.png / SyriacTawAlaph3.png   Taw and 'Ālap̄ combined
at end of word
        SyriacHeYodh.png       Hē and Yōḏ combined
at end of word

გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]