სირიული დამწერლობა

სირიული დამწერლობა
ტიპი:	კონსონანტური
ენები:	არამეული ენა (ასურული ენა)
დროის პერიოდი:	200 ძვ.წ.-დან დღემდე
წინამორბედი დამწერლობები:	ქანაანური დამწერლობა; ფინიკიური დამწერლობა; არამეული დამწერლობა; სირიული დამწერლობა
ISO 15924 კოდი:	Syrc (სირიული); Syre (ესტრანგელო); Syrj (დასავლეთ სირიული); Syrn (აღმოსავლეთ სირიული)

სირიული დამწელობა (ܐܠܦܒܝܬ ܣܘܪܝܝܐ) — შედგება 22 ასოსგან, რომელიც არის წარმოშობილი არამეული დამწერლობიდან. დამწერლობა არის კონსონანტური, იწერება მარჯვნიდან მარცხნივ.

’Ālap̄	Bēṯ	Gāmal	Dālaṯ	Hē	Wāw	Zayn	Ḥēṯ	Ṭēṯ	Yōḏ	Kāp̄
ܐ	ܒ	ܓ	ܕ	ܗ	ܘ	ܙ	ܚ	ܛ	ܝ	ܟܟ
										ܟ
Lāmaḏ	Mīm	Nūn	Semkaṯ	‘Ē	Pē	Ṣāḏē	Qōp̄	Rēš	Šīn	Taw
ܠ	ܡܡ	ܢܢ	ܣ	ܥ	ܦ	ܨ	ܩ	ܪ	ܫ	ܬ
	ܡ	ܢ

დამწერლობის ვარიანტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დამწერლობის ის ტიპი რომელზეც წერდნენ V საუკუნემდე კლასიკურ სირიულ დამწერლობად არის მოხსენიებულიმ, ან ესტრანგელო. ამის მერე, როგორც კი დაიყო აღმოსავლეთის ასურული ეკლესია ორ ნაწილად (ნესტერიანელებსა და სირო-იაკობიტებზე), დაიყო დამწერლობაც. თითოეულმა ახალმა ეკლესიამ გამოიმუშავა თავისი შრიფტი სირიული დამწერლობის საბუძველზე.

ასო	ესტრანგელო (კლასიკური დამწერლობა)			მადნაია (აღმოსავლეთ სირიული დამწერლობა)			Unicode-ში	აღმნიშვნელი ნომერი	წარმოთქმა
ასო	ჩვეულებრივი ფორმა	დაბოლოება შეერთებით	დაბოლოება შეერთების გარეშე	ჩვეულებრივი ფორმა	დაბოლოება შეერთებით	დაბოლოება შეერთების გარეშე	Unicode-ში	აღმნიშვნელი ნომერი	წარმოთქმა
’Ālap̄					¹		ܐ	1	ʔ (glottal stop) or silent
Bēṯ							ܒ	2	hard: b (voiced bilabial plosive) soft: v (voiced labiodental fricative) or w (labial-velar approximant)
Gāmal							ܓ	3	hard: g (voiced velar plosive) soft: ɣ (voiced velar fricative)
Dālaṯ							ܕ	4	hard: d (voiced alveolar plosive) soft: ð (voiced dental fricative)
Hē							ܗ	5	h (voiceless glottal fricative)
Wāw							ܘ	6	consonant: w (labial-velar approximant) mater lectionis: u (close back rounded vowel) or o (close-mid back rounded vowel)
Zayn							ܙ	7	z (voiced alveolar fricative)
Ḥēṯ							ܚ	8	ħ (voiceless pharyngeal fricative) or x (voiceless velar fricative)
Ṭēṯ							ܛ	9	tˁ (pharyngealized voiceless alveolar plosive)
Yōḏ							ܝ	10	consonant: j (voiced palatal approximant) mater lectionis: i (close front unrounded vowel) or e (close-mid front unrounded vowel)
Kāp̄							ܟ	20	hard: k (voiceless velar plosive) soft: x (voiceless velar fricative)
Lāmaḏ							ܠ	30	l (alveolar lateral approximant)
Mīm							ܡ	40	m (bilabial nasal)
Nūn							ܢ	50	n (alveolar nasal)
Semkaṯ					/		ܣ / ܤ	60	s (voiceless alveolar fricative)
‘Ē							ܥ	70	ʕ (voiced pharyngeal fricative)
Pē							ܦ	80	hard: p (voiceless bilabial plosive) soft: f (voiceless labiodental fricative) or w (labial-velar approximant)
Ṣāḏē							ܨ	90	sˁ (pharyngealized voiceless alveolar fricative)
Qōp̄							ܩ	100	q (voiceless uvular plosive)
Rēš							ܪ	200	r (alveolar trill)
Šīn							ܫ	300	ʃ (voiceless postalveolar fricative)
Taw							ܬ	400	hard: t (voiceless alveolar plosive) soft: θ (voiceless dental fricative)

¹ Dālaṯ-ის ან Rēš-ის შემდეგ ’Ālap̄ იღებს ჩვეულებრივ ფორმას, და არა დაბოლოების.

ლიგატურები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სახელი	ესტრანგელო (კლასიკური)			მადაინა (აღმოსავლური)			Unicode-ში	აღწერა
სახელი	ჩვეულებრივი ფორმა	დაბოლოება შეერთებით	დაბოლოება შეერთების გარეშე	ჩვეულებრივი ფორმა	დაბოლოება შეერთებით	დაბოლოება შეერთების გარეშე	Unicode-ში	აღწერა
								არაბ. Lāmaḏ and 'Ālap̄ combined at end of word
						/		Taw and 'Ālap̄ combined at end of word
								Hē and Yōḏ combined at end of word