მეშარი
მეშარი (ალბ. Meshari) — პირველი ნაბეჭდი წიგნი ალბანური ენაზე. დღეისათვის შემორჩენილია მხოლოდ ერთადერთი ეგზემპლარი.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წიგნი, სავარაუდოდ, გამოიცა ვენეციაში 1555 წელს კათოლიკე ეპისკოპოსის გიონ ბუზუკუს მიერ. მეშარი აღმოაჩინეს 1740 წელს სკოპიეში. რამდენიმე ხნის შემდეგ მის შესახებ ცნობები დაიკარგა. მხოლოდ 1910 წელს იქნა აღმოჩენილი წიგნის ასლი კათოლიკე ეპისკოპოს ლუზი სკიროისთან. 1930 წელს გაკეთდა წიგნის ფოტოასლი და 1968 წელს იქნა გამოქვეყნებული სამეცნიერო კომენტარებით.
დღეისათვის წიგნის ორიგინალი ინახება ვატიკანის ბიბლიოთეკაში. ვატიკანის ეგზემპლაირი არ შეიცავს წიგნის ტიტულს და პირველ 16 გვერდს.
აღწერა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წიგნი წარმოადგენს კათოლიკური ლიტურგიის ძირითადი ნაწილის თარგმანს ალბანურ ენაზე. წიგნის ალბანური დასახელება წარმოადგენს ღვთისმეტყველების წიგნის - „Missale“-ს ლათინური დასახელებას.
წიგნი შეიცავს მთავარი კატოლიკური დღესასწაულების ჩამონათვალს, ლოცვებს, წმინდა ლიტანიებს, ნაწყვეტებს ბიბლიიდან და სამების კატეხიზმოდან. წიგნის მოცულობა შეადფენს 188 გვერდს. წიგნი დაწერილია ლათინიცაზე ალბანური ენის ჩრდილოეთ დიალექტზე სახეცვლილი კირილიცას ასოების გამოყენებით.
გამოცემები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Gjon Buzuku, Il Messale di Giovanni Buzuku. Riproduzione, traduzione e trascrizione a cura di Namik Ressuli. Città del Vaticano : Biblioteca Apostolica Vaticana, 1958
- Gjon Buzuku, Meshari I Gjon Buzukut : (1555). Botim kritik punuar nga Eqrem Cabej. Tirane : Universiteti shteteror. Instituti i historise e i gjuhesise, 1968.
სხვადასხვა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2005 წელს მეშარის 450 წლისთავის აღსანიშნავად მაკედონიის რესპუბლიკამ გამოუშვა საფოსტო მარკა.
წყაროები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Giuseppe Schirò, «Il Messale», in Dizionario Bompiani delle opere e dei personaggi, vol. V Isc-Mia, p. 5526, Corriere della Sera, 2005, ISSN 1825-78870
- Eqrem Çabej, Gjon Buzuku dhe gjuha e tij. Prishtine : Rilindja, 1977
- Martin Camaj, Il Messale di Gjon Buzuku : contributi linguistici allo studio della genesi. Roma : Shejzat, 1960
- Buzuku dhe gjuha e tij. Redaksia Enver Hysa et al. Tirane : Akademia e shkencave e shqiperise. Institut i gjuhesise dhe i letersise, 2005