მალიბეილი
| სოფელი | |
|---|---|
|
მალიბეილი აზერ. Malıbəyli | |
 | |
| ქვეყანა |
 აზერბაიჯანი |
| კოორდინატები | 39°49′46″ ჩ. გ. 46°47′36″ ა. გ. / 39.82944° ჩ. გ. 46.79333° ა. გ. |
| ცენტრის სიმაღლე | 758 მეტრი |
| სასაათო სარტყელი | UTC+04:00 |
  | |
მალიბეილი (აზერ. Malıbəyli) — სოფელი აზერბაიჯანში, ზემო ყარაბაღის რეგიონში, ხოჯალის რაიონში, სოფელ მალიბეილის ადმინისტრაციულ თემში.[1]
1992 წლის 11 თებერვლიდან 2023 წლამდე იყო ოკუპირებული სომხეთის შეიარაღებული ძალების მიერ.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფელი მალიბეილი ჩამოყალიბდა XVIII საუკუნის ბოლოს და XIX საუკუნის დასაწყისში, მალიბეილითა ოჯახის ჩამოსახლების შედეგად, რომლებიც სოფელ მალიბეიდან გადმოვიდნენ და ამ მხარეში დასახლდნენ. სოფლის სახელი მომდინარეობს სიტყვებიდან „Malıbəy“ (საკუთარი სახელი) და „-li“ (სუფიქსი). 1912 წელს გამოქვეყნებულ ჟურნალში „კავკასიის კალენდარი“, ელიზავეტპოლის გუბერნატორის შუშის რაიონში შემავალი სოფლის მოსახლეობა შეადგენს 1060 ადამიანს, უმეტესობა აზერბაიჯანელები არიან, რომლებიც მოხსენიებული იყვნენ, როგორც თათრები. 1921 წლის აღწერის შედეგებით, სოფელში ცხოვრობდა 942 ადამიანი და ყველა აზერბაიჯანელი იყო. 1986 წლის აღწერის შედეგებით, სოფელში ცხოვრობდა 1224 ადამიანი და ყველა აზერბაიჯანელი იყო.[2]
ყარაბაღის ომის დროს სოფელი ძლიერ დაზიანდა, სომხური სამხედრო ძალები სოფელს არაერთხელ შეუტიეს.
- 1992 წლის 25 იანვარს შუშის რაიონის სოფელ ხალფალსა და მალიბეილაზე შეიარაღებული თავდასხმის შედეგად 4 ადამიანი დაიღუპა.[3]
1992 წლის 8 თებერვლიდან 12 თებერვლამდე მალიბეილიზე 366-ე პოლკი და ხანქენდში მცხოვრები სომხური ნაწილები თავს დაესხნენ. შეტევა 5 დღე გაგრძელდა.[4] საბოლოოდ, 1992 წლის 10-11 თებერვლის ღამეს, სოფელი სომხებმა აიღეს და მთლიანად გადაწვეს. შედეგად 50 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. 1992 წლის 10 ოქტომბერს აზერბაიჯანის საჰაერო ძალების კუთვნილი სუ-25 თვითმფრინავი, სომხეთის არმიის საზენიტო დანაყოფებმა სოფელ მალიბეილის თავზე ჩამოაგდეს. პილოტი პარაშუტის ვერ გახსნის გამო დაიღუპა.
კულტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხალიჩების ქსოვა ოდითგანვე ამ სოფლის ქალების მთავარ საქმიანობას წარმოადგენდა. სოფელი განთქმული იყო ხალიჩის ნაწარმის წარმოებით, რომელსაც ფართოდ იყენებდნენ ყოველდღიურ ცხოვრებაში და სოფლის მეურნეობაში.
გეოგრაფია და კლიმატი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფელი მალიბეილი გარგარჩაის სანაპიროზე, ქალაქ შუშიდან 15 კმ ჩრდილოეთით, მთისწინეთში მდებარეობს. სოფელი ხანქენდიდან 2,5 კმ დაშორებულია, ხოლო აღდამიდან 51 კილომეტრით. სოფლის ოთხი მხარე სომხური სოფლებით იყო გარშემორტყმული.
მოსახლეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სოფელი ძირითადად აზერბაიჯანელებისგან შედგებოდა. მოსახლეობის უმრავლესობა ამჟამად საბუნჩუს რაიონში, 2007 წელს აშენებულ „Ramana-450“ დასახლებაში ცხოვრობს.
ცნობილი პირები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მალიბეილი ჯუმშუდი — მომღერალი
- მალიბეილი ჰამიდი — მომღერალი
- მირ მეჰდი აგამიროვი — პედაგოგი
- ნაიბ შირინოვი — გეოგრაფიის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი
ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საბჭოთა ხელისუფლების დროს სოფელში ჟანგბადის ქარხანა ფუნქციონირებდა.
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, Sabah, 2001
- ↑ Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, 1986
- ↑ Erməni terror aktları. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-01-28. ციტირების თარიღი: 2012-12-29
- ↑ Ermənilər Xocalıdan Əvvəl Malıbəylidə Soyqırıma Hazırlaşırdılar. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-03-07. ციტირების თარიღი: 2012-12-29
