მადლენ რაძივილი

მადლენ რაძივილი
დაბადების თარიღი	1861 ვარშავა, პოლონეთი
გარდაცვალების თარიღი	1945 ფრიბური, გერმანია

პრინცესა მარია მადლენ რაძივილი (ნამდვილი სახელი Marie-Eve-Madeleine-Josephus-Elizabeth-Apollonia-Catherine Zawisza-Kierżgajło, დ. 1861, ვარშავა - გ. 1945, ფრიბური) — პოლონელ-ბელარუსელი არისტოკრატი, რომელიც აფინანსებდა ბევრ კათოლიკურ ნამუშევარს და ბელარუსის ეროვნულ რენესანსს.

ბიოგრაფია

ის იყო გრაფ იან ზავისზას (Jan Kazimierz Zawisza-Kierżgajło) ქალიშვილი და გრაფინია მარი კვილეცკას, რუსეთის იმპერატორის ყოფილი ქალბატონი და მეფე სტანისლავ ავგუსტ პონიატოვსკის შვილიშვილი. გრაფი დაინტერესებული იყო არქეოლოგიით და აგროვებდა უძველეს მედლებსა და მონეტებს. სახლში ფრანგულად და პოლონურად საუბრობდნენ, მსახურებთან ერთად ბელარუსულად. მან განათლება მიიღო გუბერნატორებსა და მასწავლებლებთან. ის ზამთარს ვარშავაში ატარებდა. მისი უფროსი და, მარია ევა, დაქორწინდა მიქალ პიოტრ რაძივილზე, ნიბოროვის შტოს წარმომადგენელზე და ისიც გახდა ქველმოქმედი.

1882 წელს მადლენი დაქორწინდა მდიდარ გრაფ ლუდვიკ იოზეფ კრაზინსკიზე (1833–1885), რომელიც მასზე 27 წლით უფროსი იყო. მათ შეეძინათ ქალიშვილი მარია ლუდვიკა (1883–1958), რომელიც 1901 წელს დაქორწინდა პრინც ადამ ზარტორისკისზე . ქვრივი გრაფინია კრასინსკა დროის უმეტეს ნაწილს თავის საკუთრებაში ატარებდა იგუმენის მახლობლად (ახლანდელი ჩერვიენი, მინსკის პროვინცია) და სტუმრობდა მამისგან მემკვიდრეობით მიღებულ ქონებას.

1904 წელს მას შეუყვარდა ახალგაზრდა პრინცი ვაცლავ მიკოლაი რაძივილი (1880–1914), რომელიც მასზე 19 წლით უმცროსი იყო (მადლენი იყო 45 წლის, პრინცი 26 წლის). ისინი დაქორწინდნენ ლონდონში 1906 წლის 30 მარტს. ქორწინებამ სკანდალი გამოიწვია და შედეგად ისინი იზოლირდნენ საზოგადოებისგან. პრინცი გარიყა საზოგადოებამ, ლონდონში მცხოვრებმა ნათესავებმა გაწყვიტეს მასთან კონტაქტი. წავიდნენ კუხტიჩში დასასახლებლად, რომელიც ეკუთვნოდა პრინცესას. პრინცმა მიუძღვნა მისი დრო ქონების მართვას, რომელიც მოიცავდა ფიჭვისა და მუხის უზარმაზარ ტყეს 27000 დესეტინის (73000 ჰექტარი).

პრინცი რაძივილი იბრძოდა რუსეთის საიმპერატორო არმიაში პირველი მსოფლიო ომის დროს და გარდაიცვალა ომის დასაწყისში აღმოსავლეთ პრუსიაში . ქმრის გარდაცვალების შემდეგ მადლენმა თავი მიუძღვნა საქველმოქმედო საქმეებს და გახდა დომინიკელი . მას ჰქონდა დიდძალი სიმდიდრე, 18 მამულით და უზარმაზარი ტყეებით. ცხოვრობდა კაუნასში, შემდეგ უკვე გერმანიაში. საბოლოოდ ის გაანადგურეს და 1932 წელს უკანასკნელი დღეები გაატარა ფრიბურში, დომინიკელთა მონასტერში. მისი ფერფლი ხელახლა დაკრძალეს მინსკში.

ფილანთროპია

მან დააფინანსა ბელარუსული გაზეთი Biełarus და მისი გამომცემლობა, ალკოჰოლიზმის წინააღმდეგ მებრძოლი საზოგადოება, სოფელ კუჩიჩის სკოლა. მან უმასპინძლა კულტურის ბელარუსელ წარმომადგენლებს. მათ შორის არიან ვაცლავ ივანოვსკი , 1918 წელს ბელარუსის სახალხო რესპუბლიკის განათლების მინისტრი (დახვრიტეს 1943 წელს); ძმები ლუცკევიჩები, ბელარუსული ყოველკვირეული გაზეთ „ნაშა ნივას“ გამომცემლები (1906–1915); რომან სკირმუნტი, მესამე სათათბიროს წევრი (1910–1911) და ბელარუსის სახალხო კომიტეტის (1915–1917) თავმჯდომარე, ედუარდ ვოინილოვიჩი პოლიტიკოსი. იგი მატერიალურად დაეხმარა მაქსიმ ბაჰდანოვიჩს, ასევე მაქსიმ ჰარეცკის, იაკუბ კოლასისა და ანტონ ლევიცკის წიგნების გამოცემაში. იგი აფინანსებდა ვილნიუსის უნივერსიტეტს.

რაძივილი ასევე ეხმარებოდა საქველმოქმედო საქმიანობებს დრუიას მონასტრის საშუალო სკოლაში, რომელიც გახსნეს მარიანისტებმა 1923 წელს; აშენდა სემინარია ვილნიუსში და შესწირა თანხა ლონდონში წმინდა კაზიმირის ლიეტუვური ეკლესიის მშენებლობას. ის აქტიურობდა მინსკის საქველმოქმედო საზოგადოებაში, რომელიც ეხმარებოდა ომის მსხვერპლებს. ომის შემდეგ მან დააფინანსა სემინარია რომში ბელარუსის ბერძნული კათოლიკური ეკლესიისა და „ლიეტუვის რენესანსის“ წევრებისთვის. მან ფული შესწირა ვარშავაში ეკლესიისა და მინსკში ბავშვთა სახლებისა და ბავშვთა სახლების ასაშენებლად. მან ლიეტუვის სამეცნიერო საზოგადოებას 1009 წიგნი გადასცა. 1930 წელს დაჯილდოვდა ლიეტუვის დიდი ჰერცოგის გედიმინასის ორდენით (1 ხარისხი).

რესურსები ინტერნეტში

• (პოლონურ ენაზე) Magdalena Zawisza-Kieżgajłło h. Łabędź (odm.) (ID: 12.273.277) გენეალოგია