შინაარსზე გადასვლა

დრეიკის თავდასხმა პანამაზე

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
დრეიკის თავდასხმა პანამაზე
ინგლის-ესპანეთის ომის ნაწილი (1585–1604) ნაწილი

დრეიკის დაკრძალვა პანამაში 1596 წელს, თომას დევიდსონის ნახატი
თარიღი 6 - 20 იანვარი, 1596
მდებარეობა პანამის ყელი
შედეგი ესპანელების გამარჯვება
მხარეები
ესპანეთის დროშაესპანეთი ინგლისის დროშა ინგლისი
მეთაურები
ალონსო დე სოტომაიორი
ხუან ენრიკეს კონაბუტი
ფრენსის დრეიკი
თომას ბასკერვილი
ძალები
ნაპირების სხვადასხვა დაცვა,

200 ჯარისკაცი და მილიცია

15 ხომალდი

600 ჯარისკაცი და მეზღვაური[1]

დანაკარგები
უცნობია მძიმე დანაკარგი, უმეტესობა დაავადებისგან, ჩაიძირა 2 გემი[2]

დრეიკის თავდასხმა პანამაზე — ასევე ცნობილი როგორც პანამის თავდაცვა იყო სამხედრო მოვლენა, რომელიც მოხდა 1596 წლის იანვარში ინგლის-ესპანეთის ომის დროს. ინგლისურმა ექსპედიციამ ფრენსის დრეიკის და თომას ბასკერვილის მეთაურობით შეუტია ესპანეთის მთავარს ნომბრე დე დიოსის (ღმერთის სახელი) გავლით, რათა გადაეკვეთა პანამის ყელი.[3] დიზენტერიითა და სხვა დაავადებებით განადგურებული ინგლისელები მოიგერიეს და დაამარცხეს. დრეიკის სიცოცხლეს საფრთხე დაემუქრა და ესპანელების მიერ შევიწროებული ექსპედიცია იძულებული გახდა უკან დაბრუნებულიყო ინგლისში.[2]

1595 წელს ინგლისის დედოფალმა ელისაბედ I-მა გაგზავნა ფრენსის დრეიკი და ჯონ ჰოკინსი ესპანეთის წინააღმდეგ ექსპედიციაში, რათა დარტყმა მიეყენებინათ ოქროსა და ვერცხლის წყაროებზე, ესპანეთის დასავლეთ ინდოეთის ფლოტის მხრიდან. ინგლისელები პუერტო-რიკოში სან-ხუანის ხელში ჩაგდებას ცდილობდნენ 27 კანოეთი და 2500 კაცით.[2] შეტევა წარუმატებელი აღმოჩნდა, შემდგომ მცდელობაში ესპანელებმა საკმაოდ გააძლიერეს დაცვა, რის გამოც დრეიკმა საკმაოდ დიდი დანაკრგი განიცადა და მისთვის წარმატების მიღწევა თითქმის შეუძლებელი გახდა.[4] დრეიკმა გადაწყვიტა გაეცურა სამხრეთით, რათა შედარებით ადვილად დასამარცხებელი მსხვერპლი მოეძებნა. თუმცა, ამ დროისთვის დაავადებამ დიდი ზიანი მიაყენა ინგლისურ ძალებს და ჯონ ჰოკინსი გარდაიცვალა პუერტო-რიკოს მახლობლად. მის შემდეგ თომას ბასკერვილმა დაიკავა მისი ადგილი.[5]

შემდეგ ექსპედიცია გაემგზავრა სამხრეთ ამერიკისკენ და ერთი კვირის შემდეგ რიო დე ლა ჰაჩაზე დამთავრდა. 18 დეკემბერს დრეიკმა დაიპყრო ქალაქი, რის შემდეგაც ფლოტმა დაიპყრო მეზობელი დასახლებები ლა რანჩერია და ტაპია, ამ ადგილებში მათ დიდი ნადავლი მოიპოვეს. ადგილის გამოსყიდვა ვერ მოხერხდა, ამის გამო დრეიკმა სასწრაფოდ გააძევა მოსახლეობა და დაწვა ტერიტორია.[1] ინგლისელებმა გაცურეს სამხრეთ-დასავლეთი და ორი კვირის შემდეგ დაიწყეს შეტევა სანტა-მარტაზე, ქალაქი მიტოვებული აღმოჩნდა, რადგან ესპანელები წინასწარ გააფრთხილეს და უკვე ქონდათ ინფორმაცია, რომ ინგლისელები შეტევას აპირებდნენ. მიუხედავად ამისა, მათ მოახერხეს ესპანეთის გუბერნატორის, ფრანცისკო ორდონეს ფლორესის დაჭერა. 4000 დუკატის ოდენობის გამოსასყიდი მიიღეს და გუბერნატორი გაათავისუფლეს, რის შემდეგაც ქალაქი გადაწვეს.[6] ამ დროისთვის ინგლისური ეკიპაჟები სასტიკად იყო შემცირებული დაავადების გამო, შესაბამისა, თავდასხმა კარტახენა დე ინდიასზე ძალიან სარისკოდ ითვლებოდა.[2] ამის ნაცვლად, დრეიკს სურდა გაევლო პანამის ყელზე და ეცადა, რომ ამ ყველაფერზე პასუხისმგებლობა პირადად აეღო. ის გაემართა ნომბრე დე დიოსში და მას სურდა, რომ გაეგზავნა თავისი ჯარები ბასკერვილის მეთაურობით წყნარ ოკეანეში და დაეპყრო პანამის პორტი, მნიშვნელოვანი ესპანური ბაზა, საიდანაც ოქრო და ვერცხლი იგზავნებოდა ესპანეთში.[6]

ესპანელები ცენტრალური ამერიკის რეგიონში უკვე მზად იყვნენ.[7] ალონსო დე სოტომაიორი გაგზავნილი იყო პერუს ვიცე-მეფის მიერ, რათა მიეღო თავდაცვითი ზომები კამინო რეალსა და მდინარე ჩაგრესზე, რომელიც ჩაახშობდა დასავლეთისკენ ნებისმიერ თავდასხმას.[8]

თავდასხმა ისთმუსზე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1596 წლის 6 იანვარს დრეიკი და მისი მებრძოლები დაუპირისპირდნენ წამყვანს, ნომბრე დე დიოსიდან. გემების ნავებიდან ისინი დაეშვნენ ქალაქთან ახლოს, მისი ხელში ჩაგდების მიზნით მის გზაზე მდგომი ციხის აღება გადაწყვიტა, რომელსაც ასამდე მილიცია იცავდა.[2] ბასკერვილმა უბრძანა თავდასხმის განხორციელება, რის შემდეგაც ციხე გადაიტვირთა და მცველები გაიქცნენ. ქალაქი მწირი წინააღმდეგობით დაიპყრეს, არც თუ ისე დიდი ნადავლი მოიპოვეს.[7] ადგილი სახიფათო იყო რამდენიმე ესპანელმა დამცველმა ქალაქიდან უკან დაიხია და ჯუნგლებში გაიფანტნენ.[9]

დრეიკი დარჩა ორი კვირის განმავლობაში და გამოისყიდა ქალაქი, მაგრამ პასუხის არ გაცემის შემდეგ მან ბრძანა, რომ ქალაქი გაენადგურებინათ და მას ცეცხლი წაუკიდეს. ნავსადგურის ყველა გემი, რომელიც შედგებოდა ფრეგატებისგან, ქერქებისა და გალიოტებისგან, საფუძვლიანად გაძარცვეს, რის შემდეგაც ყველა განადგურდა ან დიწვა. მიუხედავად იმისა, რომ ქალაქში ფული არ იქნა ნაპოვნი, ახლომდებარე გორაკის მწვერვალზე საგუშაგო კოშკი აღმოაჩინეს, რომელშიც იპოვეს იყო ვერცხლის სკივრი ორ ოქროს ზოდთან ერთად, ასევე რამდენიმე მარგალიტი და სხვა ძვირფასი ნივთები.[10]

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰენდერსონ, ბარნი (24 ოქტომბერი 2011). „Sir Francis Drake's final fleet 'discovered off the coast of Panama'. Daily Telegraph. ციტირების თარიღი: 14 September 2019.

  1. 1.0 1.1 Corbett, Julian Stafford (1917) Drake and the Tudor Navy, Volume 2 Drake and the Tudor Navy. Longmans, გვ. 396–97. 
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Marley pp. 136-37
  3. Andrews pp.21-22
  4. Benson pp. 297-98
  5. Andrews p 152
  6. 6.0 6.1 Andrews pp. 192-93
  7. 7.0 7.1 Bradley pp. 122-23
  8. Bicheno. pp 285-86
  9. Sugden pp. 311-12
  10. Grant, James (1873) British battles on land and sea, Volume 1. Cassell, Petter, Galpin, გვ. 178.