გველის კედელი
გველის კედელი (უკრ. Змієві вали) — თიხის მიწის სამუშაოების უძველესი სისტემა, რომელიც მდებარეობს შუა დნეპრის უკრაინაში (ნადნიპრიანშჩინა)[1], რომელიც გადაჭიმულია ძირითადად კიევის ოლქში. ისინი, როგორც ჩანს, დანიშნულებითა და ხასიათით ჰგავს ტრაიანეს კედელს, რომელიც მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთით ბესარაბიაში. დარჩენილი უძველესი კედლების საერთო სიგრძე 1000 კილომეტრია და წარმოადგენს თავდაპირველი კედლის სისტემის 20%-ზე ნაკლებს.[1]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლეგენდის თანახმად, მიწის სამუშაოები არის უძველესი მოვლენების შედეგი, როდესაც მითიური გმირმა (ბოჰატირი) კოზმოდემიანელმა (ან ბორისოჰლიბი), რათა მოეკლა უზარმაზარ დრაკონი (გველი), გველი გიგანტურ გუთანში შეაბა და მიწას ახვნევინებდა.[1] დრაკონი (გველი) მოკვდა და ხვნისგან დარჩა თხრილები, რომელთა ორივე მხარეს ადიდებული იყო მიწის უზარმაზარი ნაწილები, რომლებსაც ხალხში გველის კედელი ეწოდა.[1]
უძველესი კედლები აშენდა ძვ. წ. II-VII საუკუნეებში. არსებობს სამი თეორია იმის შესახებ, თუ ვინ ააშენა კედლები: კედელი უნდა აეგოთ ან სარმატებს სკვითების წინააღმდეგ ბრძოლისას, ან ოიუმის გუთებს ჰუნების წინააღმდეგ ბრძოლისას, ან ადრეული აღმოსავლეთის სლავებს სამხრეთ სტეპების მომთაბარეების წინააღმდეგ. სლავურ კულტურაში მეომარი მომთაბარეები ხშირად ასოცირდება ფრთოსან დრაკონთან, აქედან მოდის სახელი.
დნეპრის მარჯვენა სანაპიროზე მის შენაკადებს ტეტერივსა და როსს შორის კედლების ნარჩენები ქმნის ექვს ხაზს, რომლებიც წაგრძელებულნი არიან დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ.[1] ერთი გველის კედელი გადის დნეპრის მარცხენა სანაპიროზე და მის შენაკად სულაზე.[1]
1974-85 წლების გამოკვლევებმა დაადგინა, რომ გველის კედელი არის ტყიანი მიწის სიმაგრეების ნარჩენი, რომელიც აშენდა X საუკუნის ბოლოს და XI საუკუნის პირველ ნახევარში, უფრო მცირე ნაწილი XII საუკუნეში, რათა დაიცვათ შუა დნეპრის უკრაინა და კიევი პაჭანიკებისა და კუმანებისგან.[1]
გალერეა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
-
კედელი სოფელ ივანკოვიჩის მახლობლად, ვასილკოვის რაიონში -
კედელი სოფელ ივანკოვიჩესთან
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ფოტოდოკუმენტური ფილმი გველის კედლის შესახებ, ელენა ფილატოვას მიერ