განჯა-დაშქესანის ეკონომიკური რეგიონი
განჯა-დაშქესანის ეკონომიკური რეგიონი (აზერ. Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu) — აზერბაიჯანის ერთ-ერთი ეკონომიკური რეგიონი. მოიცავს ქალაქებს განჯასა და ნაფთალანს, აგრეთვე დაშქესანს, გორანბოის, გოიგოლის, სამუხის ადმინისტრაციულ ოლქებს[1].
ფართობი - 5270 კმ².
2021 წლის 7 ივლისს აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა ბრძანებულებას „აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ეკონომიკური რეგიონების ახალი დაყოფის შესახებ“[2], რომლის მიხედვითაც რეგიონს დაერქვა განჯა-დაშქესანი, ხოლო აღსტაფა, ყაზახი, გადაბეი, თოუზისა და შამქორის ადმინისტრაციული რეგიონები გამოეყო ეკონომიკურ რეგიონს[3].
ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რეგიონის ძირითადი მიწისქვეშა რესურსებია ნავთობი, ბუნებრივი აირი, გოგირდის პირიტი, კობალტი, ბარიტი, რკინის მადანი, ალუნიტი, კირქვა, მარმარილო, თაბაშირი, ცეოლითი, ბენტონიტი, ცემენტის ნედლეული, დაშქესანის რკინის მადანი, ზიაილიკის ალუნიტი, ოქრო, სპილენძი, ხაშბულაგის ქვა - კირქვა.
ელექტროენერგიის ინდუსტრია წარმოდგენილია განჯასა და იენიკენდის ჰიდროელექტროსადგურებით. რეგიონში გამავალი მდინარე მტკვრის ნაწილს აქვს დიდი ჰიდროელექტრო პოტენციალი.
წარმოებისგან განვითარებულია მძიმე მრეწველობა, რომელიც წარმოდგენილია მექანიკური ინჟინერიით, ხელსაწყოების დამზადებით, საკომუნიკაციო აღჭურვილობის წარმოებით, ავტომობილებისა და სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის შეკეთებით. ეს მნიშვნელოვან როლს ასრულებს რეგიონის ეკონომიკაში.
რეგიონში სოფლის მეურნეობის ძირითადი სფეროა კარტოფილის მოყვანა, მარცვლეული კულტურები და მევენახეობა. განვითარდა აგრეთვე მებაღეობა, მეხილეობა, მებოსტნეობა და მეცხოველეობა.
კასპიის ზღვიდან მოპოვებული ნავთობისა და გაზის ტრანსპორტირება ხდება ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის, ბაქო-სუფსას, ბაქო-თბილისი-ერზრუმის მილსადენებით, რომლებიც გადის ამ ეკონომიკური რეგიონის ტერიტორიაზე. რეგიონის ტერიტორიაზე ასევე გადის აზერბაიჯანის საქართველოსთან და შავი ზღვის სანაპიროსთან დამაკავშირებელი მთავარი სარკინიგზო და საავტომობილო გზები.
ხელსაყრელი ბუნებრივი და კლიმატური პირობები შესაძლებელს ხდის აქ შეიქმნას საერთაშორისო მნიშვნელობის სამედიცინო და ჯანმრთელობის კომპლექსები. რაიონში, ზღვის დონიდან 1566 მ სიმაღლეზე, არის დასასვენებელი ადგილები გოიგოლი და აჯიქენდი და მსოფლიოში ცნობილი სამკურნალო კურორტი ნაფთალანი.
ტერიტორიას აქვს დიდი რაოდენობით ბიბლიოთეკები, მუზეუმები, თეატრები, საავადმყოფოები და სხვა სოციალური და კულტურული ობიექტები.