აზერბაიჯანის წყალსაცავები
აზერბაიჯანში უმეტესწილად კლიმატი მშრალია. მშრალი კლიმატისთვის სარწყავი არეალის გაფართოების მიზნით და ყურძნისა და ბალახების წყლით უზრუნველსაყოფად შეიქმნა მრავალი მცირე და დიდი რეზერვუარი (წყალსაცავები, წყალმიმღები, წყლის ავზები). ქვეყანაში სულ 140 წყალსაცავია. მათი მთლიანი მოცულობა შეადგენს 21.5 კუბური კმ.
წყალსაცავები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მინგეჩაურის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: მინგეჩაურის წყალსაცავი.რესპუბლიკის ყველაზე დიდი წყალსაცავი მინგეჩაურის წყალსაცავია. იგი ფუნქციონირებს 1953 წლიდან[1]. მისი ფართობი 605 კმ², მოცულობა 16,1 კმ³, სიგრძე 70 კმ, სიგანე 18 კმ, საშუალო სიღრმე 27 მ, უდიდესი სიღრმე 75 მ. სიმაღლე ზღვის დონიდან შეადგენს 83 მ[2]. მისი შექმნის მიზანი იყო ენერგიის, სოფლის მეურნეობის, წყლის ტრანსპორტისა და წყალდიდობის რეგულირება და ლიკვიდაცია მდინარის ნაკადში.
შამქორის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
შამქორის წყალსაცავი 1982 წელს მდინარე მტკვრის შამქორის მონაკვეთზე აშენდა. მისი ფართობი 116 კმ-ია. წყალსაცავის მთლიანი მოცულობა 2,677 მლნ. მ³, ხოლო წყლის მოქმედი მოცულობა 1425 მლნ. მ³. მინგეჩაურის წყალსაცავის შემდეგ კავკასიაში მეორე უდიდესი წყალსაცავია. რეზერვუარში ნორმალური წყლის დონე 158 მეტრს შეადგენს, ხოლო ზედაპირის ტერიტორია 115 კმ².
იენიქენდის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
იენიქენდის წყალსაცავი დიდი წყალსაცავია შამქორის რეგიონში. ეს არის კავკასიის სიდიდით მესამე რეზერვუარი. მისი საერთო ფართობი 23.2 კმ², წყლის მოცულობა წყალსაცავში შეადგენს 158 მილიონი მ³.
ვარვარას წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ვარვარას წყალსაცავი მდებარეობს მინგეჩაურის წყალსაცავის სამხრეთ-აღმოსავლეთით 20 კმ-ის დაშორებით. იგი აშენდა 1952 წელს. საერთო ფართი 22.5 კმ² , ხოლო რეზერვუარის მოცულობა 0.06 კმ³[3].
სარსანგის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: სარსანგის წყალსაცავი.
სარსანგის წყალსაცავი აშენდა 1976 წელს მდინარე ტერტერზე[4]. წყალსაცავს გააჩნია უმაღლესი კაშხალი. გახსნის დღიდან წყალსაცავმა სარწყავი წყალი 100,000 ჰა გაატარა ტერტერის, აღდამის, ბარდის, გორანბოის, იევლახისა და აღჯაბადის სასოფლო-სამეურნეო მიწებზე[5].
აღსთაფის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აღსთაფის წყალსაცავი დიდი წყალსაცავია ჩრდილო-დასავლეთ აზერბაიჯანში, აღსთაფის რეგიონში. წყალსაცავი აშენდა მდინარე აღსთაფაზე 1969 წელს. რეზერვუარის ტერიტორია 6.3 კმ². წყალსაცავის საერთო მოცულობა შეადგენს 120 მილიონ მ³. წყალსაცავზე აგებული ჰიდროელექტროსადგურის სიმაღლე 52 მ. წყალსაცავი უზრუნველყოფს 135 ჰა სარწყავი წყლით ყაზახს, შამქორსა და თოვუზს.
ჯეირანბათანის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჯეირანბათანის წყალსაცავი აფშერონის რეგიონშია. იგი მდებარეობს ბაქოს და სუმგაითს შორის. აშენდა 1958 წელს, იმ მიზნით, რომ უზრუნველყოს სასმელი წყლით ბაქოსა და სუმგაითის მზარდი მოსახლეობა. საერთო ფართობი 13.9 კმ². წყლის მაქსიმალური სიღრმე 28.5 მ.
ზოღალავანის წყალსაცავი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წყალსაცავი მდებარეობს შემახის რაიონში. რეზერვუარი 1973 წელს აშენდა. 1990-იან წლებში ფინანსური სირთულეების გამო, რეზერვუარის მუშაობა არ იყო სათანადოდ შესრულებული და ობიექტები ცუდ მდგომარეობაში იყო. ზოგიერთი მექანიკური და ელექტროტექნიკა განადგურდა და ზოგიერთი მათგანი ტექნიკურად მოძველებული იყო. 2007 წელს მინისტრთა კაბინეტის განკარგულებით, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის აზერბაიჯანის მელიორაციისა და წყლის მართვის კომპანიის ინიციატივით დაიწყო ზოღალავანის წყალსაცავის სარემონტო სამუშაოები. 2012 წელს რეზერვუარი განახლებულ იქნა თანამედროვე მოთხოვნების შესაბამისად. კაშხლის სიმაღლე 26 მ, სიგრძე 560 მ, საერთო წყლის ავზი 3.8 მილიონი მ³.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- აზერბაიჯანის წყალსაცავები -აზერბაიჯანის ეკოლოგიისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს ოფიციალური ვებ-გვერდი
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Our Waters: Joining Hands Across Borders. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-07-25. ციტირების თარიღი: 2018-09-14.
- ↑ Водный баланс Азербайджанской ССР
- ↑ Биологические ресурсы внутренних водоемов Азербайджана
- ↑ Sotrudnichestvo po transgranichnym vodam. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-07-25. ციტირების თარიღი: 2018-09-14.
- ↑ Azərbaycanın su anbarları və daxili suları