ეზდიხანა
იეზდიხანა[1] (ქურთ.Êzdîxane [ეზდიხანა] (სრულიად ეზიდები). როგორც ვარაუდობენ ისტორიკოსები გაჩნდა XII საუკუნეში, როდესაც შიხადიმ გაათავისუფლა არაბებისგან ეზიდთა წმინდა ტაძარი ლალეში. იეზდიხანა შედგება ეზიდებისგან იგი როგორც მთელი ეზიდთა საზოგადოება, იყოფა სამ ნაწილად: შეიხები, ფირები და მრიდები. მიუხედავად ერთი რელიგიისა მკაცრად არის აკრძალული ამ სამი კასტის შეერთება ან დანათესავება.
შეიხები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
როგორც ირწმუნებიან სხვადასხვა ქურთოლოგები, პირველი შეიხი იყო ეზიდიზმის რეფორმატორი შიხადი. შეიხები სასულიერო პირებად ითვლებიან. და ჰყავთ თავისი ოჯახები, რომლებიც მიმართავენ მათ სხვადასხვა ღონისძიებების დროს. საქართველოში 6 ათასამდე შეიხი ცხოვრობს. თვით ისინიც იყოფიან სამ ნაწილად და სხვადასხვა ტომებად:
ადანი, ყათანი და შამსანი. რომლებიც შეადგენენ შემდეგ ტომებს:
- შეხე შიხსნ
- შეხე შეხუბაქრ
- შეხე შამსადინ
- შეხე შეხმანდა
- შეხე შარჶადინა და ა.შ.
ფირები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფირები როგორც შეიხები ეზიდიზმის სულიერ პირებათ ითვლებიან. საქართველოში მათი რაოდენობა 4 ათასს არ აღემატება. მათთაც როგორც შეიხებს აქვთ ტომები:
- ფირე ჩელე
- ფირე ბარი
- ფირე ომარხალი
- ფირე ისებია და ა.შ
მრიდები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მრიდები იეზდიხანის ყველაზე მსხვილი ნაწილია. მაგრამ ისინი არ არიან სულიერი პირები, «მრიდ» მოწაფეს ნიშნავ და სწორედ ამიტომ ყველა მრიდს თავისი შეიხი და ფირი ჰყავს. ისინი თავისებურად იყოფიან 3 კონფედერაციად, ბევრ ტომის კავშირად და მრავალ ტომად.
მრიდების კონფედერაციებია: ზუყრი (ვანის ეზიდები), ყარსის ეზიდები და მესოპოტამიის ეზიდები.
ტომთა კავშირები:
- სიფკანი
- როჟკანი
- მაჰამდჲნ და ა.შ
მრიდების ტომებია:
- ანყოსი
- რაჯავი
- ბუდი
- ბალი
- ბუფკი
- საჰანი
- როჟკი
- მაჰამდი
- ქლერი
- სიპკი და ა.შ.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Племена Курдов-Езидов на Южном кавказе и в Германии - ქარამე ანყოსი. თბილისი 2004 წ.
- ჶარზე ბრატჲე - ქარამე ანყოსი. თბილისი 2000 წ.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ეზდიხანა.ru დაარქივებული 2007-09-29 საიტზე Wayback Machine. (რუსული)
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ კიკნაძე ზ., „მარგალიტის საიდუმლო“, ეზიდური სასულიერო საბჭო საქართველოში, ეზიდური კვლევის ცენტრი. თბ., 2017