დაგდიზელის ქარხანა
 | |
| ტიპი | ღია სააქციო საზოგადოება |
|---|---|
| დარგი | საზღვაო წარმოება |
| დაფუძნდა | 1932 |
| სათავო ოფისი | კასპიისკი, დაღესტანი |
| პროდუქცია | ტორპედო |
| შემოსავალი | 37.3 მილიონი დოლარი (2017) |
| საწარმოო შემოსავალი | 5.95 მილიონი დოლარი (2017) |
| სუფთა მოგება | 2.27 მილიონი დოლარი (2017) |
| მფლობელი | Gidropribor (64.3%) |
| სერვისის ენა | რუსული |
| საიტი | http://www.dagdizel.ru/ |
დაგდიზელის ქარხანა (რუს. Дагдизель) — ქარხანა კასპიისკში (დაღესტანი). დაგდიზელის ქარხანა დაარსდა 1932 წელს.[1] ის არის ერთ-ერთი უძველესი და უდიდესი სამრეწველო საწარმო დაღესტანში. საბჭოთა პერიოდში ის იყო ერთ-ერთი წამყვანი დიზელისა და ტორპედოს მწარმოებელი ქარხანა სსრკ-ში. დაგდიზელის ქარხანა დიდი ხანია აწარმოებს საზღვაო ტორპედოებს, ასევე დიზელის გენერატორებს, გემების ინსტრუმენტებსა და სისტემებს.[2]
ამ დროისთვის ქარხნის საქმიანობის ძირითადი სფეროებია: საზღვაო წყალქვეშა იარაღის წარმოება საზღვაო ძალებისთვის, სამრეწველო და საზღვაო დიზელის ძრავების წარმოება, გემებისა და წყალსატევების, აგრეთვე სხვადასხვა სასოფლო-სამეურნეო, სამშენებლო და კვების მანქანების ვენტილაციისა და კონდიცირების სისტემების წარმოება და მაღალი წნევის რადიალური დგუშის ტუმბოების წარმოება;
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დაღესტნის ტერიტორიაზე საზღვაო საწარმოს აშენების შესახებ გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა ბოლშევიკების გაერთიანებული კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პოლიტბიუროს 1931 წლის სხდომაზე, რომლის ინიციატორიც მძიმე მრეწველობის სახალხო კომისარი, სერგო ორჯონიკიძე იყო.
ქარხნის აშენების სამუშაოები მალევე დაიწყო მახაჩკალიდან 18 კმ-ში. მშენებლობას ნიკოლაი ალექსეევიჩ ფეტისოვი უძღვებოდა. მთავარი ინჟინერი კი ალექსანდრე სოლომონოვიჩ დეზორცევი იყო.
1936 წელს ქარხანამ დაიწყო წარმოება და იმ წელსვე წარმოადგინა პროდუქციის ექსპერიმენტული პარტია. დაგდიზელის ქარხანა გახდა სსრკ-ში ერთ-ერთი წამყვანი ტორპედოს მშენებელი საწარმო. 1939 წელს ქარხანამ გამოუშვა 134 ტორპედო, 1940 წელს - 628, ხოლო 1941 წელს - 3246.[3] დიდი სამამულო ომის დასაწყისისთვის ქარხანაში მუშაობდა 6 ათასი ადამიანი. ომის დასაწყისში ქარხანაში დაიწყო ახალი ტიპის იარაღისა და საბრძოლო მასალის წარმოება, ესენია: საავიაციო ბომბები, საზენიტო ჭურვები, ნაღმები და ბატალიონის ნაღმმტყორცნები.
ომის დროს დაგდიზელის ქარხნის 800-მდე თანამშრომელს მიენიჭა სამხედრო და შრომითი ჯილდოები, 200 ადამიანს მიენიჭა მედლები „კავკასიის თავდაცვისთვის", 1945 წელს ქარხანას მიენიჭა სსრკ სახელმწიფო თავდაცვის კომიტეტის წითელი ნიშანი. 1948 წლიდან ქარხანაში დაიწყო დიზელის ძრავების წარმოება. სწორედ ამის გამო ქარხანას 1966 წლიდან „დაგდიზელი“ ეწოდება.
ამასთან, 1957 წლიდან 1964 წლამდე ქარხნის წარმოების ერთ-ერთი მთავარი სფერო იყო სამხედრო სარაკეტო ტექნოლოგიის წარმოება.
მიმდინარე მდგომარეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1990-იანი წლების დასაწყისში დაგდიზელის ქარხანაში დაახლოებით 11 ათასი ადამიანი მუშაობდა. 1992 წელს სახელმწიფო შეკვეთების მოცულობა თითქმის ნულამდე დაეცა, ქარხანა მოექცა კონვერტაციის ზონაში და დაიწყო სასოფლო-სამეურნეო, სამშენებლო და კვების მანქანების წარმოება. 1995 წელს ქარხანა გახდა სააქციო საზოგადოება.
2008 წელს დაგდიზელის ქარხანა შევიდა სახელმწიფო ჰოლდინგში Concern Sea Underwater Weapons - Gidropribor, რომელიც დაარსდა 2006 წელს სანქტ-პეტერბურგის ფედერალური სახელმწიფო უნიტარული საწარმოს ცენტრალური კვლევითი ინსტიტუტის Gidropribor-ის ბაზაზე, რომელიც არის წამყვანი საწარმო საზღვაო წყალქვეშა იარაღის წარმოებაში.
2013 წელს დაგდიზელის საწარმოში დასაქმებულთა რაოდენობა 2,4 ათასს შეადგენდა.[4] 2018 წლის ზაფხულში ქარხანამ თავდაცვის სამინისტროსთან ხელშეკრულების ფარგლებში დაიწყო 73 UET-1-ის ტიპის ტორპედოების წარმოება.[5]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ JSC "Zavod "Dagdizel" ru. ციტირების თარიღი: 24 July 2017
- ↑ Russian Defense Business Directory. US Department of Commerce Bureau of Export Administration (May 1995). ციტირების თარიღი: 21 July 2017 თარგი:PD-notice
- ↑ [wunderwaffe.narod.ru/WeaponBook/MO_03/chap03.html Ю. Л. Коршунов, А. А. Строков. ТОРПЕДЫ ВМФ СССР]
- ↑ ОАО «Завод „Дагдизель“»: Company profile. ციტირების თარიღი: 2013-03-26
- ↑ "Садятся авианосцам на хвост": что всерьез обеспокоило адмиралов НАТО. ციტირების თარიღი: 2022-06-07