ბიბერახ-ან-დერ-რისის ბრძოლა (1796)
| ბიბერახ-ან-დერ-რისის ბრძოლა (1796) | |||
|---|---|---|---|
| საფრანგეთის რევოლუციური ომების ნაწილი ნაწილი | |||
 ბიბერახის ბრძოლა, შესრულებული იოჰან ბაპტისტ პფლუგის მიერ | |||
| თარიღი | 2 ოქტომბერი, 1796 | ||
| მდებარეობა | ბიბერახ-ან-დერ-რისი, გერმანია | ||
| შედეგი | ფრანგების გამარჯვება | ||
| მხარეები | |||
| |||
| მეთაურები | |||
| |||
| ძალები | |||
| |||
| დანაკარგები | |||
| |||
.svg){kind=small}
ბიბერახ-ან-დერ-რისის ბრძოლა (1796) — ბრძოლა გაიმართა 1796 წლის 2 ოქტომბერს საფრანგეთის პირველი რესპუბლიკის არმიას, რომელსაც მეთაურობდა ჟან ვიქტორ მარი მორო და ჰაბსბურგთა მონარქიის არმიას შორის, რომელსაც მაქსიმილიან ანტონ კარლი, გრაფი ბაილეტ დე ლატური მეთაურობდა. საფრანგეთის არმიამ უკან დაიხია თავიანთ დაგეგმილ ადგილზე, მდინარე რაინისკენ, რათა დადევნებოდა ავსტრიელებს. მოქმედება მოხდა პირველი კოალიციის ომის დროს, იგი საფრანგეთის რევოლუციური ომების ნაწილია. ბიბერახ-ან-დერ-რისი მდებარეობს ულმიდან სამხრეთ-დასავლეთით 35 კილომეტრში (22 მილი).
1796 წლის ზაფხულში ორი არმია ჟან ბატისტ ჟურდანის ჩრდილოეთით და მოროსი სამხრეთით მიიწევდნენ გერმანიის სამხრეთ ნაწილში. მათ დაუპირისპირდა კარლ ლუდვიგ ავსტრიელი, ტეშენის ჰერცოგი, რომელიც მეთვალყურეობდა ორ ავსტრიულ არმიას, რომლებსაც ლატური და ვილჰელმ ფონ ვარტენსლებენი მეთაურობდნენ. 1796 წლის 24 აგვისტოს ამბერგის ბრძოლაში ჩარლზი და ვარტენსლებენი გაერთიანდნენ ჟურდანის წინააღმდეგ, ხოლო მორო გამოეყო კოლეგას. მას შემდეგ, რაც ჟურდანი კვლავ დაამარცხეს ვიურცბურგის ბრძოლაში 3 სექტემბერს, მორო იძულებული გახდა დაეტოვებინა სამხრეთ ბავარია საფრანგეთისგან მოწყვეტის თავიდან ასაცილებლად. როცა ლატური ურიცხვი ჯარით მტკიცედ ცდილობდა ფრანგები უკან დაეხია, მორო მას ბიბერახში შეეტაკა. მოროს დანაკარგი შეადგენდა 500 მოკლულს და დაჭრილს, ლაურის კი 300 მოკლულს ან დაჭრილზე, ლაურის არმიამ ტყვედ აიყვანა 4000 მებრძოლი და 18 მძიმე არტილერია. ნიშნობის შემდეგ ლატური უფრო დიდ მანძილზე გაჰყვა ფრანგებს. შემდეგი მოქმედება იყო ემმენდინგენის ბრძოლა 19 ოქტომბერს.
ბრძოლა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საფრანგეთის ჯარებმა გენერალ ლუი დეზაქსის მეთაურობით 2 ოქტომბერს შუადღისას თავდასხმა განახორციელეს, წინ წავიდნენ ზეკირკის გავლით, უკან დახიეს მტრის რაზმი ალენიდან და დაედევნენ ავსტრიელებს გუტარჟოფენის გავლით ბურენამდე. იმპერიული დივიზიის ახლად გაღებულმა მარჯვენა ფლანგმა, ზიგფრიდ კოსპოტის მეთაურობით აიძულა მათ გენერალს, რომ დაეხია თავისი ჯარები ბიბერახის გავლით გალგენბერგში, სადაც ფრანგული მარცხენა ფრთა ბირკენჰარდსა და სტაფლანგენს შორის განავითარებდა თავდასხმისთვის.
ამასობაში მეორე ფრთაზე სამი ფრანგული კოლონა რაიხენბახისა და ბად-შუსენრიდის ქუჩებში მიიწევდა წინ და დაიწყო შეტევა ავსტრიული დივიზიის მერკანდინისა და პრინც დე კონდეს წინააღმდეგ. მაშინ როდესაც კლოდ სენტ-სირის მეთაურობით კორპუსი სატენბერენის ნახევარბრიგადასთან ერთად ხავსიან მიწაზე, რომელიც შეუღწევად ითვლებოდა, ლატურის მარჯვენა ფლანგზე გადავიდა, სხვა კოლონებმაც განაახლეს შეტევა. ლატურს მოუწია თავისი ცენტრის გადაყვანა ახალ პოზიციაზე გროტში, კავალერიის მფარველობის ქვეშ. პრინც კონდესა და მერკანდინის მმართველობის ქვეშ მყოფი დივიზიები დაბრუნდნენ ინგოლდინგენსა და ვინტერშტეტენში. მას შემდეგ, რაც სენ-სირის ჯარები ნელა გაემართნენ მუტენსვეილერსა და ვატენვეილერს შორის, ლატურმა აიძულა იგი უკან დაბრუნებულიყო. ლატური, იქ იდგა საჭირო დროს მისი საარტილერიო დანაყოფის გადასარჩენად.
გენერალმა დეზაიქსმა იმავდროულად გადაწყვიტა მარცხენა ფრთაზე გვერდის ავლით მოწინააღმდეგე ხაზები გალგენბერგზე, ობერნდორფის გავლით იქაური, ხეობის გადაკვეთით წაეყვანა ბიბერახისკენ. ლატურმა მასშტაბური უკან დახევის ბრძანება გასცა, ფელდმარშალმა ლეიტენანტ მერკანდინმა უნდა უკან დაიხია ებერჰარძელში, პრინცმა კონდემ შვაინჰაუზენში და უმენდორფში, ხოლო კოსპოტის დივიზია ბიბერახის გავლით რისის სხვა სიმაღლეებზე განაწილდა. ფრანგები წინ წავიდნენ ლინდებერგიდან, ქალაქის გარნიზონი და კოსპოტის ბოლო ოთხი ბატალიონი ტყვედ აიყვანეს. უკანდახევის დროს აპენდორფს ცეცხლი წაუკიდეს. აქ, ისევე როგორც რისეგში, ხანძარი დაღამებამდე იყო.
ბაილეტ-ლატურის ჯარები ხანმოკლე ბრძოლის შემდეგ დამარცხდნენ და ბრძოლის ველზე 300 დაღუპული და დაჭრილი დატოვეს. გარდა ამისა, მათ დაკარგეს 18 ქვემეხი და ორი პოლკის დროშა.
შემდეგ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დესაიქსი მარცხენა ფრთაზე ორი დივიზიით მიემართებოდა დუნაის გასწვრივ. ჯარებმა გენერალ სენ-სირის მეთაურობით დაგეგმეს გამგზავრება პფულენდორფისა და სტოკახისკენ. უკანა დაცვა დარჩა ლატურის დამარცხებულ ჯარებზე დასაკვირვებლად. დესაიქსის მეთაურობით ჯარებმა გადალახეს დუნაი რიდლინგენთან და დაედევნენ ზიგმარინგენს. ამიერიდან ავსტრიელები კმაყოფილნი იყვნენ იმით, რომ ფრანგებს შორიდან გაჰყვნენ, მათი შეჩერების მცდელობის გარეშე. 19 ოქტომბერს ემმენდინგენის ბრძოლაში ცეცხლი კვლავ გაჩაღდა, როდესაც კარლ ლუდვიგ ავსტრიელმა კვლავ დაიჭირა ფრანგები, შლიენგენის ბრძოლის შემდეგ (24 ოქტომბერი), მოროს ჯარებს უკან დახევა მოუწიათ რაინის გასწვრივ.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Smith, Digby. The Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill, 1998. ISBN 1-85367-276-9