ლიდია: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 17:55, 21 სექტემბერი 2021-ის მდგომარეობით

ლიდია (ბერძ. Λυδία) — ისტორიული ქვეყანა დასავლეთ მცირე აზიაში, მდინარე ჰერმოსის დაბლობში. ლიდიელები ხეთურ-ლუვიური ტომების მონათესავენი იყვნენ. ლიდიელებს დასავლეთ მცირე აზიაში უკვე ძვ. წ. II ათასწლეულში უნდა ეცხოვრათ. ლიდიურს (კარიულტან ერთად) ინდოევროპული ენების ანატოლიური (ხეთურ-ლივიური) ჯგუფის ხეთურ ქვეჯგუფს აკუთვნებენ. ლიდიას ხელსაყრელი ბუნებრივი პირობები ჰქონდა. მდიდარი იყო ოქროს საბადოებით. ლიდიაში მაღალ დონეზე იდგა მიწათმოქმედება და ხელოსნობა; კერამიკული და საიუველირო ნივთების, ფერადი ქსოვილებისა და ტყავის ნაწარმის დამზადება. ლიდიას მჭიდრო სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობა და კულტურული კონტაქტები ჰქონდა როგორც მცირე აზიის ხალხებთან, ასევე ეგეოსურ სამყაროსთან, მატერიკის საბერძნეთთან, ეგვიპტესთან, სირია-ფინიკიასთან და ბაბილონთან. ლიდიელებს მიაწერენ ძვ. წ. VII საუკუნეში პირველი მონეტის მოჭრას.

ძვ. წ. VIII საუკუნის დასასრულამდე ლიდია ფრიგიის ქვეშევრდომი იყო, ძვ. წ. VII ს. დამდეგიდან გახდა დამოუკიდებელი სახელმწიფო (დედაქალაქი – სარდისი). მას სათავეში მერმნადების დინასტია ედგა, რომლებმაც ბერძნული ტრადიციის თანახმად, ჰერაკლიდების ადგილი დაიკავა. ლიდიელებმა მოიგერიეს კიმირიელთა და თრაკიელ ტომთა რამდენიმე შემოსევა, შემდეგ მცირე აზიაში პირველობისათვის ბრძოლა დაიწყეს. კრეზმა (ძვ.წ. 560-546 წწ.) თითქმის მთელი მცირე აზია შემოიმტკიცა. ძვ. წ. 546 წელს სპარსეთის მეფე კიროსმა დაიპყრო ლიდია და იგი აქემენიდთა სპარსეთის ერთ-ერთ პროვინციად იქცა. ძვ. წ. IV საუკუნეში ლიდია ალექსანდრე მაკედონელის იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა. უფრო გვიან ძვ. წ. III-II სს-ში იგი ჯერ სელევკიდების ქვეშევრდომი იყო, შემდეგ – პერგამონის სამეფოსი, ხოლო ძვ. წ. 133 წელს რომის პროვინცია „აზიის“ ნაწილი გახდა.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ხაზარაძე ნ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 224.

16:03, 11 ოქტომბერი 2020-ის ვერსია რედაქტირება ოქროს ბოტი (განხილვა \| წვლილი) ბოტები 44 912 edits მ →‎ლიტერატურა: მცირედი შესწორება using AWB ← წინა ცვლილება		უკანასკნელი რედაქცია 17:55, 21 სექტემბერი 2021-ის მდგომარეობით რედაქტირება გაუქმება 93.177.162.207 (განხილვა) No edit summary იარლიყი: ვიზუალური რედაქტირება
ხაზი 1:		ხაზი 1:
	[[ფაილი:Map of Lydia ancient times.jpg\|thumb\|250px\|ლიდიის სამეფო ძვ. წ. VI ს-ში, მეგე [[კრეზი]]ს დროს]]'''ლიდია''' ({{lang-el\|{{polytonic\|''Λυδία''}}}}) — ისტორიული ქვეყანა დასავლეთ მცირე აზიაში, [[მდინარე]] [[ჰერმოსი]]ს დაბლობში. ლიდიელები ხეთურ-ლუვიური ტომების მონათესავენი იყვნენ. ლიდიელებს დასავლეთ [[მცირე ~~აზია]]ში~~ უკვე ძვ.წ II ათასწლეულში უნდა ეცხოვრათ. ლიდიურს (კარიულტან ერთად) ინდოევროპული ენების ანატოლიური (ხეთურ-ლივიური) ჯგუფის ხეთურ ქვეჯგუფს აკუთვნებენ. ლიდიას ხელსაყრელი ბუნებრივი პირობები ჰქონდა. მდიდარი იყო [[ოქრო]]ს საბადოებით. ლიდიაში მაღალ დონეზე იდგა მიწათმოქმედება და ხელოსნობა; კერამიკული და საიუველირო ნივთების, ფერადი ქსოვილებისა და ტყავის ნაწარმის დამზადება. ლიდიას მჭიდრო სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობა და კულტურული კონტაქტები ჰქონდა როგორც მცირე აზიის ხალხებთან, ასევე ეგეოსურ სამყაროსთან, მატერიკის საბერძნეთთან, [[ეგვიპტე]]სთან, [[სირია]]-[[ფინიკია]]სთან და ბაბილონთან. ლიდიელებს მიაწერენ ძვ. წ. VII საუკუნეში პირველი მონეტის მოჭრას.		[[ფაილი:Map of Lydia ancient times.jpg\|thumb\|250px\|ლიდიის სამეფო ძვ. წ. VI ს-ში, მეგე [[კრეზი]]ს დროს]]'''ლიდია''' ({{lang-el\|{{polytonic\|''Λυδία''}}}}) — ისტორიული ქვეყანა დასავლეთ [[მცირე აზია\|მცირე აზიაში]], მდინარე [[ჰერმოსი]]ს დაბლობში. ლიდიელები ხეთურ-ლუვიური ტომების მონათესავენი იყვნენ. ლიდიელებს დასავლეთ მცირე აზიაში უკვე ძვ. წ. II ათასწლეულში უნდა ეცხოვრათ. [[ლიდიური ენა\|ლიდიურს]] (კარიულტან ერთად) [[ინდოევროპული ენები\|ინდოევროპული ენების]] [[ანატოლიური ენები\|ანატოლიური]] (ხეთურ-ლივიური) ჯგუფის ხეთურ ქვეჯგუფს აკუთვნებენ. ლიდიას ხელსაყრელი ბუნებრივი პირობები ჰქონდა. მდიდარი იყო [[ოქრო]]ს საბადოებით. ლიდიაში მაღალ დონეზე იდგა მიწათმოქმედება და ხელოსნობა; კერამიკული და საიუველირო ნივთების, ფერადი ქსოვილებისა და ტყავის ნაწარმის დამზადება. ლიდიას მჭიდრო სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობა და კულტურული კონტაქტები ჰქონდა როგორც მცირე აზიის ხალხებთან, ასევე ეგეოსურ სამყაროსთან, მატერიკის საბერძნეთთან, [[ეგვიპტე]]სთან, [[სირია]]-[[ფინიკია]]სთან და ბაბილონთან. ლიდიელებს მიაწერენ ძვ. წ. VII საუკუნეში პირველი მონეტის მოჭრას.

	ძვ. წ. VIII საუკუნის დასასრულამდე ლიდია [[ფრიგია\|ფრიგიის]] ქვეშევრდომი იყო, ძვ. წ. VII ს. დამდეგიდან გახდა დამოუკიდებელი სახელმწიფო (დედაქალაქი – [[სარდისი]]). მას სათავეში [[მერმნადები]]ს დინასტია ედგა, რომლებმაც ბერძნული ტრადიციის თანახმად, ჰერაკლიდების ადგილი დაიკავა. ლიდიელებმა მოიგერიეს კიმირიელთა და თრაკიელ ტომთა რამდენიმე შემოსევა, შემდეგ მცირე აზიაში პირველობისათვის ბრძოლა დაიწყეს. [[კრეზი\|კრეზმა]] (ძვ.წ. 560-546 წწ.) თითქმის მთელი მცირე აზია შემოიმტკიცა. ძვ. წ. 546 წელს სპარსეთის მეფე კიროსმა დაიპყრო ლიდია და იგი [[აქემენიდების დინასტია\|აქემენიდთა]] სპარსეთის ერთ-ერთ პროვინციად იქცა. ძვ. წ. IV საუკუნეში ლიდია [[ალექსანდრე მაკედონელი]]ს იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა. უფრო გვიან ძვ. წ. III-II სს-ში იგი ჯერ სელევკიდების ქვეშევრდომი იყო, შემდეგ – [[პერგამონის სამეფო]]სი, ხოლო ძვ. წ. 133 წელს [[რომი]]ს პროვინცია „აზიის“ ნაწილი გახდა.		ძვ. წ. VIII საუკუნის დასასრულამდე ლიდია [[ფრიგია\|ფრიგიის]] ქვეშევრდომი იყო, ძვ. წ. VII ს. დამდეგიდან გახდა დამოუკიდებელი სახელმწიფო (დედაქალაქი – [[სარდისი]]). მას სათავეში [[მერმნადები]]ს დინასტია ედგა, რომლებმაც ბერძნული ტრადიციის თანახმად, ჰერაკლიდების ადგილი დაიკავა. ლიდიელებმა მოიგერიეს კიმირიელთა და თრაკიელ ტომთა რამდენიმე შემოსევა, შემდეგ მცირე აზიაში პირველობისათვის ბრძოლა დაიწყეს. [[კრეზი\|კრეზმა]] (ძვ.წ. 560-546 წწ.) თითქმის მთელი მცირე აზია შემოიმტკიცა. ძვ. წ. 546 წელს სპარსეთის მეფე კიროსმა დაიპყრო ლიდია და იგი [[აქემენიდების დინასტია\|აქემენიდთა]] სპარსეთის ერთ-ერთ პროვინციად იქცა. ძვ. წ. IV საუკუნეში ლიდია [[ალექსანდრე მაკედონელი]]ს იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა. უფრო გვიან ძვ. წ. III-II სს-ში იგი ჯერ სელევკიდების ქვეშევრდომი იყო, შემდეგ – [[პერგამონის სამეფო]]სი, ხოლო ძვ. წ. 133 წელს [[რომი]]ს პროვინცია „აზიის“ ნაწილი გახდა.