საფოსტო მარკა: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ →ქართული მარკა: clean up, replaced: ერთერთი → ერთ-ერთი using AWB |
No edit summary |
||
ხაზი 7: | ხაზი 7: | ||
== ისტორია == |
== ისტორია == |
||
[[ფაილი:Penny black.jpg|thumb|Penny Black, პირველი საფოსტო მარკა,1840.]] |
[[ფაილი:Penny black.jpg|thumb|Penny Black, პირველი საფოსტო მარკა,1840.]] |
||
საფოსტო მარკის გამოცემის იდეა ეკუთვნის ჯეიმზ ჩალმერსა და ლოვრენც კოსირს. პირველი საფოსტო მარკის გამოცემის თარიღია [[1 მაისი]] [[1840]] წ. პირველი საფოსტო მარკა |
საფოსტო მარკის გამოცემის იდეა ეკუთვნის ჯეიმზ ჩალმერსა და ლოვრენც კოსირს. პირველი საფოსტო მარკის გამოცემის თარიღია [[1 მაისი]] [[1840]] წ. პირველი საფოსტო მარკა „[[შავი პენი]]“ ({{lang-en|''Penny Black''}}) შავ-თეთრი ნახატითა და 1 პენსის ღირებულებით ცირკულაციაში შემოვიდა [[დიდი ბრიტანეთი]]ს გაერთიანებულ სამეფოსა და [[ირლანდია]]ში. რამდენიმე დღეში გამოვიდა მეორე მარკაც „[[ლურჯი პენსი]]“ ({{lang-en|''Two Pence Blue''}}) ლურჯი ნახატითა და 2 პენისის ღირებულებით. ორივე მარკაზე გამოსახული იყო [[დედოფალი ვიქტორია]]. |
||
ბრიტანეთის შემდეგ საფოსტო მარკების გამოყენება დაიწყეს სხვა ქვეყნებმაც. [[1843]] წელს [[შვეიცარია]]ში ცირკულაციაში შემოვიდა ევროპის კონტინენტის პირველი მარკები ე.წ. |
ბრიტანეთის შემდეგ საფოსტო მარკების გამოყენება დაიწყეს სხვა ქვეყნებმაც. [[1843]] წელს [[შვეიცარია]]ში ცირკულაციაში შემოვიდა ევროპის კონტინენტის პირველი მარკები ე.წ. „[[ციურიხის მარკა|ციურხის მარკების]]“ (({{lang-en|''Zurich 4 & 6''}}) ორი დენომინაცია 4 და 6 რაპენის ღირებულბით . ერთი უშუალოდ ციურიხის და მეორე ციურიხის კანტონის ფარგლებში გასაგზავნი წერილებისათვის. იმავე წელს გამოვიდა [[პირველი ბრაზილიური მარკა]] ე.წ. „[[ხარის თვალი]]“” (({{lang-en|''Bull's Eye''}}) სამი დენომინაციით, 30, 60 და 90 რეის ღირებულებით. |
||
== ქართული მარკა == |
== ქართული მარკა == |
||
[[ფაილი:Tiflis stamp.jpg|thumb|[[ტფილისის უნიკა]], რუსეთის იმპერია, 20 ივნისი, 1857 .]] |
[[ფაილი:Tiflis stamp.jpg|thumb|[[ტფილისის უნიკა]], რუსეთის იმპერია, 20 ივნისი, 1857 .]] |
||
[[საქართველო]]სთან დაკავშირებული საფოსტო მარკების ისტორია იწყება [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მიერ [[1857]] წელს გამოცემული ტფილისის საქალაქო ფოსტის 6 კაპიკიანი მარკიდან [[ტფილისის უნიკა]] ( |
[[საქართველო]]სთან დაკავშირებული საფოსტო მარკების ისტორია იწყება [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მიერ [[1857]] წელს გამოცემული ტფილისის საქალაქო ფოსტის 6 კაპიკიანი მარკიდან [[ტფილისის უნიკა]] (({{lang-en|''Tiflis Unique''}}). ამ მარკის მხოლოდ სამი ეგზემპლარია შემორჩენილი და სადღეისოდ თითოეული მათგანი 500 000 აშშ დოლარად არის შეფასებული.<ref>Gabriel Namtalashvili (1998)THE RUSSIAN EMPIRE'S FIRST POSTAGE STAMPS TO BE AUCTIONED OFF [http://www.vor.ru/culture/cultarch34_eng.html#3]</ref> |
||
'''პირველი ეროვნული ქართული საფოსტო მარკა გამოიცა [[1919]] წლის [[26 მაისი|26 მაისს]]'''. [[საქართველო]]ს დამოუკიდებლობის ([[1918]]–[[1921]] წწ.) და საბჭოთა პერიოდის პირველ წლებში ([[1922]]–[[1923]] წწ.) გამოცემული ქართული მარკები დიდ იშვიათობას წარმოადგენს. |
'''პირველი ეროვნული ქართული საფოსტო მარკა გამოიცა [[1919]] წლის [[26 მაისი|26 მაისს]]'''. [[საქართველო]]ს დამოუკიდებლობის ([[1918]]–[[1921]] წწ.) და საბჭოთა პერიოდის პირველ წლებში ([[1922]]–[[1923]] წწ.) გამოცემული ქართული მარკები დიდ იშვიათობას წარმოადგენს. |
||
[[1924]] წლიდან [[საბჭოთა კავშირი]]ს დაშლამდე მართალია გამოდიოდა მარკები საქართველოს სიუჟეტებითა და ქართველი მოღვაწეების გამოსახულებით, მაგრამ არც ერთ მათგანზე არ იყო მოხსენიებული |
[[1924]] წლიდან [[საბჭოთა კავშირი]]ს დაშლამდე მართალია გამოდიოდა მარკები საქართველოს სიუჟეტებითა და ქართველი მოღვაწეების გამოსახულებით, მაგრამ არც ერთ მათგანზე არ იყო მოხსენიებული „საქართველო“. ყველა მათგანზე იყო რუსულ ენოვანი წარწერა „სსრკ–ს ფოსტ“. |
||
⚫ | [[1991]] წ. საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ კვლავ აქტუალური გახდა ქართული ეროვნული მარკების წარმოება, ვინაიდან ეროვნული საფოსტო მარკების გამოცემა ქვეყნის დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტის ერთ-ერთი დამადასტურებელი ნიშანია. '''[[1993]] წ. [[31 ივლისი|31 ივლისს]]''' გამოიცა ქართული ეროვნული საფოსტო მარკების სერია „საქართველო გაეროს წევრი“, რომელიც მიეძღვნა საქართველოს გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში გაწევრიანების პირველ წლისთავს. |
||
⚫ | [[1991]] წ. საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ კვლავ აქტუალური გახდა ქართული ეროვნული მარკების წარმოება, ვინაიდან ეროვნული საფოსტო მარკების გამოცემა ქვეყნის დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტის ერთ-ერთი დამადასტურებელი ნიშანია. '''[[1993]] წ. [[31 ივლისი|31 ივლისს]]''' გამოიცა ქართული ეროვნული საფოსტო მარკების სერია |
||
[[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] მიწურულს კი [[საქართველოს ფოსტა]]მ პირველად გამოსცა '''საფოსტო მარკების კატალოგი, [[1993]]-[[1999]] წწ.''', რომელიც საინტერესო ცნობარია ფილატელისტებისა (მარკების კოლექციონერების) და სხვა დაინტერესებული პირებისათვის. |
[[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] მიწურულს კი [[საქართველოს ფოსტა]]მ პირველად გამოსცა '''საფოსტო მარკების კატალოგი, [[1993]]-[[1999]] წწ.''', რომელიც საინტერესო ცნობარია ფილატელისტებისა (მარკების კოლექციონერების) და სხვა დაინტერესებული პირებისათვის. |
||
== მნიშვნელოვანი თარიღები == |
== მნიშვნელოვანი თარიღები == |
||
[[ფაილი:Stamp Georgia 1919 10k.jpg|მინი|პირველი ქართული მარკა]] |
[[ფაილი:Stamp Georgia 1919 10k.jpg|მინი|პირველი ქართული მარკა]] |
||
* [[1840]], [[1 მაისი]] |
* [[1840]], [[1 მაისი]] — გამოიცა მსოფლიოში პირველი საფოსტო მარკა „[[შავი პენი]]“, დიდი ბრიტანეთი |
||
* [[1843]], [[1 მარტი]] |
* [[1843]], [[1 მარტი]] — გამოიცა ევროპის კონტინენტის პირველი საფოსტო მარკა „[[ციურიხის მარკა]]“, შვეიცარია |
||
* [[1843]], [[1 აგვისტო]] |
* [[1843]], [[1 აგვისტო]] — გამოიცა ამერიკის კონტინენტის პირველი მარკა „[[ხარის თვალი]]“, ბრაზილია |
||
* [[1857]], [[20 ივნისი]] |
* [[1857]], [[20 ივნისი]] — გამოიცა დღეისათვის უნიკალური მარკა „[[ტფილისის უნიკა]]“ |
||
* [[1919]], [[26 მაისი]] |
* [[1919]], [[26 მაისი]] — გამოიცა პირველი ქართული მარკა |
||
== სქოლიო == |
== სქოლიო == |
||
{{სქოლიო}} |
|||
<references /> |
|||
== რესურსები ინტერნეტში == |
== რესურსები ინტერნეტში == |
08:27, 13 აგვისტო 2018-ის ვერსია
საფოსტო მარკა — ნიშანი, რომელიც საფოსტო მომსახურების (კორესპონდენციის გაგზავნისა და ადრესატთან მიტანის) გადახდას ამოწმებს. ტრადიციულად მარკას საფოსტო უწყება უშვებს ქაღალდის ნაჭრების სახით, რომლებიც გამიზნულია კონვერტებზე დასაწებებლად და მათზე ნებეჭდი ტექსტი და/ან ნახატია გამოსახული. მათი მიზანი საფოსტო მომსახურებისთვის გაწეული ხარჯების აკრეფის გამარტივებაა. საფოსტო მარკები კოლექციონირების საგანია (ფილატელია).
საფოსტო მარკის ძირითადი მახასიათებლებია: გამომშვები ქვეყანა, ფასი, გრაფიკული გამოსახულება (თემა, ფერადოვნება), სახე (ცალი, ბლოკი, ფურცელი, რომელიც შეიძლება იყოს ყდით ან უყდოდ), ქაღალდის ხარისხი, ბეჭდვის ტიპი, დაკბილვის სახე, ზომები, ტირაჟი.
ისტორია
საფოსტო მარკის გამოცემის იდეა ეკუთვნის ჯეიმზ ჩალმერსა და ლოვრენც კოსირს. პირველი საფოსტო მარკის გამოცემის თარიღია 1 მაისი 1840 წ. პირველი საფოსტო მარკა „შავი პენი“ (ინგლ. Penny Black) შავ-თეთრი ნახატითა და 1 პენსის ღირებულებით ცირკულაციაში შემოვიდა დიდი ბრიტანეთის გაერთიანებულ სამეფოსა და ირლანდიაში. რამდენიმე დღეში გამოვიდა მეორე მარკაც „ლურჯი პენსი“ (ინგლ. Two Pence Blue) ლურჯი ნახატითა და 2 პენისის ღირებულებით. ორივე მარკაზე გამოსახული იყო დედოფალი ვიქტორია.
ბრიტანეთის შემდეგ საფოსტო მარკების გამოყენება დაიწყეს სხვა ქვეყნებმაც. 1843 წელს შვეიცარიაში ცირკულაციაში შემოვიდა ევროპის კონტინენტის პირველი მარკები ე.წ. „ციურხის მარკების“ ((ინგლ. Zurich 4 & 6) ორი დენომინაცია 4 და 6 რაპენის ღირებულბით . ერთი უშუალოდ ციურიხის და მეორე ციურიხის კანტონის ფარგლებში გასაგზავნი წერილებისათვის. იმავე წელს გამოვიდა პირველი ბრაზილიური მარკა ე.წ. „ხარის თვალი“” ((ინგლ. Bull's Eye) სამი დენომინაციით, 30, 60 და 90 რეის ღირებულებით.
ქართული მარკა
საქართველოსთან დაკავშირებული საფოსტო მარკების ისტორია იწყება რუსეთის იმპერიის მიერ 1857 წელს გამოცემული ტფილისის საქალაქო ფოსტის 6 კაპიკიანი მარკიდან ტფილისის უნიკა ((ინგლ. Tiflis Unique). ამ მარკის მხოლოდ სამი ეგზემპლარია შემორჩენილი და სადღეისოდ თითოეული მათგანი 500 000 აშშ დოლარად არის შეფასებული.[1]
პირველი ეროვნული ქართული საფოსტო მარკა გამოიცა 1919 წლის 26 მაისს. საქართველოს დამოუკიდებლობის (1918–1921 წწ.) და საბჭოთა პერიოდის პირველ წლებში (1922–1923 წწ.) გამოცემული ქართული მარკები დიდ იშვიათობას წარმოადგენს. 1924 წლიდან საბჭოთა კავშირის დაშლამდე მართალია გამოდიოდა მარკები საქართველოს სიუჟეტებითა და ქართველი მოღვაწეების გამოსახულებით, მაგრამ არც ერთ მათგანზე არ იყო მოხსენიებული „საქართველო“. ყველა მათგანზე იყო რუსულ ენოვანი წარწერა „სსრკ–ს ფოსტ“.
1991 წ. საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ კვლავ აქტუალური გახდა ქართული ეროვნული მარკების წარმოება, ვინაიდან ეროვნული საფოსტო მარკების გამოცემა ქვეყნის დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტის ერთ-ერთი დამადასტურებელი ნიშანია. 1993 წ. 31 ივლისს გამოიცა ქართული ეროვნული საფოსტო მარკების სერია „საქართველო გაეროს წევრი“, რომელიც მიეძღვნა საქართველოს გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში გაწევრიანების პირველ წლისთავს.
XX საუკუნის მიწურულს კი საქართველოს ფოსტამ პირველად გამოსცა საფოსტო მარკების კატალოგი, 1993-1999 წწ., რომელიც საინტერესო ცნობარია ფილატელისტებისა (მარკების კოლექციონერების) და სხვა დაინტერესებული პირებისათვის.
მნიშვნელოვანი თარიღები
- 1840, 1 მაისი — გამოიცა მსოფლიოში პირველი საფოსტო მარკა „შავი პენი“, დიდი ბრიტანეთი
- 1843, 1 მარტი — გამოიცა ევროპის კონტინენტის პირველი საფოსტო მარკა „ციურიხის მარკა“, შვეიცარია
- 1843, 1 აგვისტო — გამოიცა ამერიკის კონტინენტის პირველი მარკა „ხარის თვალი“, ბრაზილია
- 1857, 20 ივნისი — გამოიცა დღეისათვის უნიკალური მარკა „ტფილისის უნიკა“
- 1919, 26 მაისი — გამოიცა პირველი ქართული მარკა
სქოლიო
რესურსები ინტერნეტში
- (ქართული) საქართველოს საფოსტო მარკების კატალოგი
- (ინგლისური) ბობ ლამბი, სამყარო კაკლის ნაჭუჭში: საქართველო (გვ. 100)
|